Το άσθμα θεωρείται σημαντικός παράγοντας τόσο για τη θνησιμότητα όσο και για το οικονομικό κόστος σε κάθε χώρα.
Το βρογχικό άσθμα είναι μια χρόνια φλεγμονώδης πάθηση των αεραγωγών, η οποία συνοδεύεται από βρογχική υπεραντιδραστικότητα. Χαρακτηρίζεται από επαναλαμβανόμενα και ποικίλης έντασης συμπτώματα, όπως συριγμός, βήχας, δύσπνοια και αίσθημα σφιξίματος στο στήθος, τα οποία συνδυάζονται με μεταβλητή βρογχική απόφραξη που μπορεί να υποχωρήσει αυτόματα ή με θεραπεία. Συνήθως, αυτά τα συμπτώματα προκαλούνται από παράγοντες όπως αλλεργιογόνα, ιογενείς λοιμώξεις του αναπνευστικού και σωματική άσκηση. Σε προχωρημένα στάδια, η βρογχική απόφραξη μπορεί να καταστεί μόνιμη.
Το άσθμα είναι μία από τις πιο κοινές παθήσεις του αναπνευστικού συστήματος και μπορεί να εμφανιστεί σε άτομα κάθε φύλου και ηλικίας, είτε σε ενήλικες είτε σε παιδιά. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ), περίπου 300 εκατομμύρια άνθρωποι πάσχουν από άσθμα, γεγονός που αντιστοιχεί στο 4,3% του παγκόσμιου πληθυσμού.
Υπολογίζεται μάλιστα ότι λόγω της αυξανόμενης τάσης για αστικοποίηση, της υιοθέτησης του δυτικού τρόπου ζωής αλλά και της αύξησης αλλεργικών διαταραχών, όπως το έκζεμα και η ρινίτιδα που σχετίζονται με αυτό, το 2025 το σύνολο των ασθενών που θα πάσχει από άσθμα θα φτάσει τα 400 εκατομμύρια.
Η νόσος εμφανίζεται συχνότερα στους άντρες στην παιδική και εφηβική ηλικία σε αντίθεση με την ενήλικη ζωή όπου ο επιπολασμός της νόσου και οι περιπτώσεις σοβαρού άσθματος είναι πιο συχνές στο γυναικείο φύλο.
Έρευνες έχουν δείξει ακόμα την επικράτηση της μαύρης φυλής έναντι της λευκής στη συχνότητα εμφάνισης της ασθένειας, όπως επίσης είναι γεγονός ότι η συχνότητα εμφάνισης είναι χαμηλότερη στις κοινωνικά υψηλές τάξεις σε σχέση με τους λιγότερο εύπορους ανθρώπους. Οι χώρες, ο πληθυσμός των οποίων προσβάλλεται περισσότερο (>10% των κατοίκων) είναι οι ΗΠΑ, ο Καναδάς, το Ηνωμένο Βασίλειο, η Αυστραλία, η Βραζιλία και το Περού. Η Ελλάδα βρίσκεται χαμηλά στη λίστα, με μόλις 1,9% των κατοίκων της να πάσχουν από άσθμα. Οι μεγάλες διαφορές της επίπτωσης από χώρα σε χώρα οφείλονται σε ποικιλία παραγόντων: κλιματολογικά χαρακτηριστικά της χώρας, βιοτικό επίπεδο, συνήθειες και συνθήκες διαβίωσης των πολιτών.
Το άσθμα αναγνωρίζεται επίσης ως σημαντικός παράγοντας θνητότητας, θνησιμότητας και οικονομικού κόστους κάθε χώρας, παρά τις προόδους που έχουν γίνει στη φαρμακευτική αγωγή για τη ρύθμισή του και κυρίως στη χρήση των εισπνεόμενων μη στεροειδών αντιφλεγμονωδών.
Οι εκτιμήσεις κάνουν λόγο για 1 στους 250 θανάτους παγκοσμίως λόγω της συγκεκριμένης νόσου, με το συνολικό αριθμό ετησίως να ανέρχεται στις 250.000. Η θνητότητα είναι αυξημένη σε χώρες με μειωμένη πρόσβαση σε δομές παροχής υγείας και στα βασικά φάρμακα της αντιμετώπισης της ασθένειας και των παροξυσμών της. Το οικονομικό κόστος κάθε χώρας δεν σχετίζεται μόνο με άμεσες ιατρικές δαπάνες (κόστος φαρμάκων και νοσηλείας σε νοσοκομείο) αλλά και με έμμεσες (ημέρες απουσίας από την εργασία και πρόωρος θάνατος).
Σύμφωνα με την GINA (Global Initiative for Asthma), οι ασθενείς μπορούν να κατηγοριοποιηθούν σε αυτούς που πάσχουν από μη ρυθμιζόμενο άσθμα και σε άσθμα δύσκολο να θεραπευθεί. Ασθενείς οι οποίοι πάσχουν από άσθμα και παρακολουθούνται για τουλάχιστον 3 μήνες από κάποιον ιατρό αλλά δεν ρυθμίζονται με τα θεραπευτικά σχήματα που λαμβάνουν και, παρά την κλιμάκωση της αγωγής τους, εξακολουθούν να έχουν συμπτωματολογία και εξάρσεις της νόσου, πρέπει να παραπέμπονται σε ειδικό του άσθματος για περαιτέρω έλεγχο.
Η διάγνωση, διερεύνηση και διαχείριση του σοβαρού άσθματος απαιτεί εξειδικευμένη πολυεπιστημονική εμπειρία και συστηματική προσέγγιση για την ταυτοποίηση και κατηγοριοποίηση σε φαινοτύπους του κάθε ασθενούς, με σκοπό την παροχή εξατομικευμένης περίθαλψης.
