Η διαταραχή του φάσματος του αυτισμού (ΔΦΑ), συχνά αναφερόμενη απλώς ως αυτισμός, είναι μια αναπτυξιακή αναπηρία που παρουσιάζεται με ποικιλία συμπτωμάτων, επηρεάζοντας συνήθως τις κοινωνικές δεξιότητες, καθώς και τη λεκτική και μη λεκτική επικοινωνία.
Τα συμπτώματα της διαταραχής του φάσματος του αυτισμού εμφανίζονται συνήθως πριν από την ηλικία των τριών ετών. Η διάγνωση του αυτισμού στην ενήλικη ζωή είναι πιο δύσκολη.
Τα σημάδια του αυτισμού στους ενήλικες είναι συχνά παρόμοια με αυτά των παιδιών και περιλαμβάνουν δυσκολία στην κατανόηση και ανταπόκριση σε κοινωνικά σήματα, δυσκολία στην επικοινωνία με τρόπους που κατανοούν οι άλλοι, επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές και περιορισμένα ενδιαφέροντα.
Αυτισμός στους ενήλικες: Κοινωνικά συμπτώματα
- Το να σας δυσκολεύει η άμεση οπτική επαφή στα μάτια του άλλου
- Δυσκολεύεστε να διακρίνετε ομιλίες αν μιλούν πολλοί γύρω σας
- Δυσκολία να εκφράσετε συναισθήματα μέσω λέξεων, γλώσσας σώματος ή εκφράσεων του προσώπου
- Χαμηλή ενσυναίσθηση
- Δυσκολία να κάνετε και να διατηρήσετε φιλίες
- Δυσκολία στην κατανόηση της μη λεκτικής επικοινωνίας
- Δυσκολία να αναγνωρίσετε κοινωνικές ενδείξεις σε άλλους, όπως εκφράσεις προσώπου ή τόνο φωνής
- Μη κατανόηση κοινωνικών κανόνων
- Μιλάτε χωρίς διακυμάνσεις στον τόνο της φωνής
- Παίρνετε τις λέξεις και τις φράσεις με την κυριολεκτική τους σημασία: π.χ. κάποιος με αυτισμό μπορεί να δυσκολεύεται να καταλάβει τον σαρκασμό
- Δυσκολία προσαρμογής σε διαφορετικές κοινωνικές καταστάσεις
- Κοινωνικό άγχος
Αυτισμός στους ενήλικες: Περιορισμένες και επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές
Οι ενήλικες με αυτισμό συχνά επιδίδονται σε επαναλαμβανόμενες ή/και περιορισμένες συμπεριφορές. Αυτά τα συμπτώματα επηρεάζουν τις σωματικές κινήσεις, την ομιλία, τα ενδιαφέροντα και τις καθημερινές τους συνήθειες.
- Επανάληψη λέξεων ή φράσεων
- Δυσκολία μετατόπισης εστίασης από ένα θέμα ή δραστηριότητα σε ένα άλλο
- Περιορισμένα, στενά ή εμμονικά ενδιαφέροντα
- Επαναλαμβανόμενες κινήσεις, όπως χτυπήματα με τα χέρια και λίκνισμα μπρος-πίσω
- Το να ενδιαφέρεσαι περισσότερο για αντικείμενα παρά για ανθρώπους
- Το να ακολουθείς μια αυστηρή ρουτίνα και να αισθάνεσαι άγχος όταν κάτι αλλάζει σε αυτή
Αυτισμός στους ενήλικες: Αισθητηριακά συμπτώματα
Μερικοί ενήλικες με αυτισμό βιώνουν και ανταποκρίνονται διαφορετικά σε αισθητηριακές εισροές (δηλαδή, αφή, γεύσεις, μυρωδιές, ήχους και εικόνες). Τα αισθητηριακά συμπτώματα που σχετίζονται με τη ΔΦΑ είναι:
- Χαμηλή ή υψηλή ανοχή στον πόνο
- Υπο- ή υπερ-ευαισθησία σε αισθητηριακά ερεθίσματα όπως φώτα ή ήχους
- Υπερδιέγερση από φώτα, πλήθη ή/και θόρυβο
- Ευαισθησία στη ζέστη ή/και στο κρύο
- Αποφυγή σωματικής επαφής
- Το να αισθάνεστε λιγότερο ή περισσότερο ξαφνιασμένοι από τους θορύβους
- Διατροφικές αποστροφές (έντονη αντιπάθεια για συγκεκριμένα τρόφιμα)
- Το να τρώτε μόνο συγκεκριμένα τρόφιμα
- Το να είστε πιο ευαίσθητοι σε γεύσεις, μυρωδιές και υφές συγκεκριμένων τροφίμων
Αυτισμός στους ενήλικες: Άλλα συμπτώματα
Η ΔΦΑ μπορεί να εκδηλωθεί με πολλούς διαφορετικούς τρόπους και σε διαφορετικό βαθμό. Μερικοί ενήλικες με αυτισμό εμφανίζουν σχεδόν όλα τα κλινικά ”τυπικά” συμπτώματα, ενώ άλλοι έχουν μόνο λίγα.
Εκτός από τα αισθητηριακά συμπτώματα, τις περιορισμένες ή/και επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές και τις κοινωνικές και επικοινωνιακές δυσκολίες, άλλα συμπτώματα της ΔΦΑ μπορεί να είναι:
- Δυσκολία στον ύπνο
- Αυξημένη ευερεθιστότητα
- Γαστρεντερικά προβλήματα, όπως δυσκοιλιότητα
- Γνωστικές ή/και μαθησιακές δυσκολίες
- Παρορμητικότητα
- Δυσκολία συγκέντρωσης
- Υπερκινητικότητα
- Ασυνήθιστες ψυχικές διαθέσεις
- Γενικευμένη ανησυχία
- Το να είσαι είτε πολύ φοβισμένος είτε ασυνήθιστα… ατρόμητος
- Το να έχεις δυσκολία να χρησιμοποιήσεις τη φαντασία σου
Επίσης, έχει παρατηρηθεί ότι πολλοί ενήλικες με ΔΦΑ βιώνουν επιληπτικές κρίσεις. Συγκεκριμένα, έως και το 30% των αυτιστικών παιδιών θα αναπτύξει μια διαταραχή επιληπτικών κρίσεων κάποια στιγμή κατά τη διάρκεια της ζωής του.
