Η ατμοσφαιρική ρύπανση δεν αποτελεί μόνο περιβαλλοντικό πρόβλημα, αλλά και έναν ύπουλο εχθρό της ανθρώπινης υγείας. Νέα επιστημονικά δεδομένα δείχνουν ότι η μακροχρόνια έκθεση σε ρύπους του αέρα, όπως τα μικροσωματίδια PM2.5 και PM10, το διοξείδιο του αζώτου και το όζον, μπορεί να αυξήσει σημαντικά τον κίνδυνο εμφάνισης αυτοάνοσων νοσημάτων. Πρόκειται για παθήσεις όπου το ίδιο το ανοσοποιητικό σύστημα στρέφεται εναντίον του οργανισμού, προκαλώντας φλεγμονή και βλάβες σε ιστούς και όργανα.
Μελέτες των τελευταίων ετών έχουν συνδέσει τη ρύπανση του αέρα με την εμφάνιση ρευματοειδούς αρθρίτιδας, σκλήρυνσης κατά πλάκας, λύκου, θυρεοειδίτιδας Hashimoto και άλλων αυτοάνοσων παθήσεων. Οι επιστήμονες υποστηρίζουν ότι οι ρύποι, όταν εισπνέονται σε βάθος χρόνου, μπορούν να προκαλέσουν οξειδωτικό στρες και χρόνια φλεγμονή στο σώμα, μεταβάλλοντας τη λειτουργία των κυττάρων του ανοσοποιητικού. Το αποτέλεσμα είναι η διατάραξη της φυσιολογικής ανοσολογικής ισορροπίας και η ενεργοποίηση μηχανισμών που οδηγούν σε αυτοανοσία.
Ιδιαίτερα ευάλωτοι φαίνεται να είναι όσοι ζουν σε αστικά κέντρα με υψηλή κυκλοφορία οχημάτων, καθώς και όσοι εκτίθενται σε βιομηχανικούς ρύπους ή καπνό. Επιπλέον, η ρύπανση μπορεί να επιδεινώσει ήδη υπάρχουσες αυτοάνοσες παθήσεις, προκαλώντας πιο συχνές εξάρσεις και αυξημένα συμπτώματα.
Η μακροχρόνια έκθεση δεν επηρεάζει μόνο τους πνεύμονες, αλλά και τη συνολική ανοσολογική λειτουργία. Σύμφωνα με τους ειδικούς, ακόμη και μέτρια επίπεδα ρύπανσης, κάτω από τα παλαιότερα «όρια ασφαλείας», ενδέχεται να είναι αρκετά για να προκαλέσουν επιπτώσεις στην υγεία σε βάθος ετών.
Η προστασία απαιτεί συλλογική δράση και ατομική πρόληψη. Η μείωση της χρήσης αυτοκινήτου, η ενίσχυση των πράσινων χώρων, η χρήση καθαρότερων μορφών ενέργειας και η υιοθέτηση φίλτρων αέρα σε εσωτερικούς χώρους μπορούν να μειώσουν την έκθεση. Παράλληλα, οι πολίτες καλούνται να παρακολουθούν τα επίπεδα ρύπανσης και να αποφεύγουν την έντονη σωματική δραστηριότητα σε ημέρες με υψηλό δείκτη ρύπανσης.
Η ατμοσφαιρική ρύπανση δεν είναι απλώς ένα περιβαλλοντικό ζήτημα — είναι ένας αόρατος παράγοντας κινδύνου που μπορεί να απορρυθμίσει το ίδιο το ανοσοποιητικό μας σύστημα.
