Μια απόφαση-ορόσημο του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΔΕΕ) έχει προκαλέσει ποικίλες αντιδράσεις στην επιστημονική και νομική κοινότητα. Σύμφωνα με την απόφαση του 2017, υπό προϋποθέσεις, ένα εμβόλιο μπορεί να θεωρηθεί πιθανή αιτία πρόκλησης ασθένειας ακόμη κι αν δεν υπάρχει επιστημονική απόδειξη που να το τεκμηριώνει πλήρως.
Η υπόθεση που οδήγησε στην απόφαση αφορούσε έναν Γάλλο πολίτη, ο οποίος διαγνώστηκε με σκλήρυνση κατά πλάκας λίγους μήνες μετά τη χορήγηση του εμβολίου κατά της ηπατίτιδας Β. Η οικογένειά του ισχυρίστηκε ότι το εμβόλιο προκάλεσε την ασθένεια και προσέφυγε στη δικαιοσύνη, ζητώντας αποζημίωση από την κατασκευάστρια εταιρεία. Αν και δεν υπήρχε ιατρική ή επιστημονική απόδειξη για άμεση σύνδεση, το Δικαστήριο αποδέχτηκε πως ορισμένα σοβαρά, συνεπή και χρονικά εγγύς στοιχεία μπορούν να θεωρηθούν επαρκή ένδειξη αιτιώδους σχέσης.
Το ΔΕΕ τόνισε ότι το δικαστήριο ενός κράτους-μέλους μπορεί να εξετάζει δεδομένα όπως:
- Ο χρόνος που μεσολάβησε ανάμεσα στον εμβολιασμό και την εμφάνιση της ασθένειας
- Η προηγούμενη κατάσταση υγείας του ασθενούς
- Η απουσία οικογενειακού ιστορικού
- Ο αριθμός παρόμοιων περιστατικών
Αν και η απόφαση δεν αμφισβητεί την επιστημονική αξία των εμβολίων, εισάγει μια νομική δυνατότητα απόδοσης ευθύνης βάσει πιθανολογικών ενδείξεων, με στόχο την προστασία του καταναλωτή.
Πολλοί επιστήμονες και οργανισμοί υγείας προειδοποίησαν για τον κίνδυνο παρερμηνείας της απόφασης και υπονόμευσης της εμπιστοσύνης στα εμβόλια. Ωστόσο, το ΔΕΕ διευκρίνισε ότι σκοπός της απόφασης είναι να εξισορροπήσει την ανάγκη επιστημονικής τεκμηρίωσης με την ανάγκη προστασίας των πολιτών σε εξαιρετικές περιπτώσεις.
Η απόφαση αυτή παραμένει σημείο αναφοράς για τη σχέση δικαίου, επιστήμης και δημόσιας υγείας στην Ευρώπη.
