Παρόλο που οι ακριβείς μηχανισμοί που εμπλέκονται στην ανάπτυξη της νόσου δεν είναι πλήρως γνωστοί, μια πρόσφατη μελέτη δείχνει ότι τα άτομα με παχυσαρκία εμφανίζουν συχνότερα μονοκλωνική γαμμαπάθεια. Η μονοκλωνική γαμμαπάθεια αδιευκρίνιστης σημασίας (MGAS) αποτελεί την πιο κοινή πλασματοκυτταρική δυσκρασία και χαρακτηρίζεται από την παρουσία μονοκλωνικής πρωτεΐνης που παράγεται από μονοκλωνικά πλασματοκύτταρα. Η MGAS δεν συνοδεύεται από κλινικά συμπτώματα και δεν απαιτεί θεραπεία.
Η συχνότητα της MGAS αυξάνεται με την ηλικία, εκτιμώμενη στο 3% για άτομα άνω των 50 ετών και στο 7% για άτομα άνω των 85 ετών. Είναι πιο συνηθισμένη στους άνδρες, στη μαύρη φυλή και σε άτομα με χρόνια φλεγμονώδη ή αυτοάνοσα νοσήματα. Επιπλέον, είναι πιο συχνή σε άτομα που έχουν συγγενείς πρώτου βαθμού με ιστορικό MGAS, πολλαπλού μυελώματος ή άλλης αιματολογικής κακοήθειας.
Η παρουσία της MGAS αυξάνει τον κίνδυνο κατά 1% ετησίως για την εμφάνιση πολλαπλού μυελώματος, μακροσφαιριναιμίας Waldenstrom, συστηματικής πρωτοπαθούς AL αμυλοείδωσης ή άλλου λεμφοϋπερπλαστικού νοσήματος. Γι’ αυτό είναι σημαντικό τα άτομα με MGAS να παρακολουθούνται τακτικά και προσεκτικά.
Οι παράγοντες που εμπλέκονται στην παθογένεια της νόσου
Γενετικοί και περιβαλλοντικοί παράγοντες εμπλέκονται στην παθογένεια της νόσου, όμως οι ακριβείς μηχανισμοί δεν έχουν καθοριστεί ακόμα. Οι ασθενείς με παχυσαρκία είναι πιο πιθανό να παρουσιάζουν την κατάσταση αυτή σύμφωνα με μια μελέτη που δημοσιεύτηκε πρόσφατα στο διεθνές επιστημονικό περιοδικό Blood Advances.
Οι ιατροί της Θεραπευτικής Κλινικής (Νοσοκομείο Αλεξάνδρα) της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, Σταυρούλα (Λίνα) Πάσχου (Επίκουρη Καθηγήτρια Ενδοκρινολογίας), Θεοδώρα Ψαλτοπούλου (Παθολόγος Καθηγήτρια Επιδημιολογίας και Προληπτικής Ιατρικής), Δέσποινα Φωτίου (Δρ. Αιματολόγος) και Θάνος Δημόπουλος (τ. Πρύτανης ΕΚΠΑ, Καθηγητής Ογκολογίας – Αιματολογίας και Διευθυντής της Θεραπευτικής Κλινικής) συνοψίζουν τα κύρια σημεία της μελέτης αυτής.
Η μονοκλωνική γαμμαπάθεια προηγείται του πολλαπλού μυελώματος
Οι ερευνητές συμπεριέλαβαν 2.628 ασθενείς στις ΗΠΑ με αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης πολλαπλού μυελώματος με βάση το οικογενειακό ιστορικό αιματολογικών κακοηθειών μεταξύ Φεβρουαρίου 2019 και Μαρτίου 2022. Στη συνέχεια, εξέτασαν τους ασθενείς για την παρουσία μονοκλωνικής γαμμαπάθειας αδιευκρίνιστης σημασίας.
Διαπιστώθηκε ότι οι ασθενείς με παχυσαρκία είχαν 73% μεγαλύτερη πιθανότητα να εμφανίσουν μονοκλωνική γαμμαπάθεια αδιευκρίνιστης σημασίας σε σύγκριση με ασθενείς με φυσιολογικό δείκτη μάζας σώματος. Οι ασθενείς με σημαντική σωματική δραστηριότητα (45-60 λεπτά την ημέρα ή περισσότερο) είχαν λιγότερες πιθανότητες να εμφανίσουν ΜΓΑΣ, ενώ η οντότητα αυτή ήταν πιο συχνή σε βαρείς καπνιστές.
Ενώ έχουν γίνει σημαντικές πρόοδοι στη θεραπεία για το πολλαπλούν μυέλωμα, παραμένει μια δύσκολη ασθένεια η οποία συχνά διαγιγνώσκεται αφού οι ασθενείς έχουν ήδη υποστεί βλάβες σε όργανα στόχους όπως τα οστά και οι νεφροί.
Επειδή γνωρίζουμε σήμερα ότι σε όλους τους ασθενείς με συμπτωματικό πολλαπλούν μυέλωμα προηγείται η μονοκλωνική γαμμαπάθεια αδιευκρίνιστης σημασίας, τα τελευταία χρόνια η έρευνα επικεντρώνεται στη διερεύνηση παραγόντων που συνδυάζονται με αυξημένο κίνδυνο εξέλιξης της ΜΓΑΣ σε πολλαπλούν μυέλωμα.
Τα αποτελέσματα της νέας αυτής μελέτης τονίζουν την επίδραση τροποποιήσιμων παραγόντων κινδύνου όπως το αυξημένο σωματικό βάρος, η μειωμένη άσκηση και το κάπνισμα. Καταδεικνύουν επίσης τη σημασία των προληπτικών εξετάσεων σε συγκεκριμένους πληθυσμούς, όπως τα άτομα με παχυσαρκία.
