Μπορεί να σας έχει τύχει να δείτε κάποιον να ξύνεται και, χωρίς να το καταλάβετε, λίγα δευτερόλεπτα αργότερα να νιώθετε κι εσείς φαγούρα. Όσο περίεργο κι αν ακούγεται, η φαγούρα μπορεί να είναι… κολλητική, αλλά όχι με τη στενή έννοια της μετάδοσης κάποιας ασθένειας. Η εξήγηση είναι καθαρά νευροβιολογική και ψυχολογική.
Σύμφωνα με επιστημονικές μελέτες, το φαινόμενο αυτό οφείλεται κυρίως στη λειτουργία των λεγόμενων «νευρώνων-καθρέφτη». Πρόκειται για εξειδικευμένα νευρικά κύτταρα του εγκεφάλου που ενεργοποιούνται όταν παρατηρούμε τις πράξεις ή τις αντιδράσεις άλλων ανθρώπων. Οι ίδιοι μηχανισμοί ευθύνονται και για το φαινόμενο του χασμουρητού που «κολλάει».
Όταν βλέπουμε κάποιον να ξύνεται, ο εγκέφαλος επεξεργάζεται την εικόνα αυτή και, μέσω των νευρώνων-καθρέφτη, ενεργοποιεί τις ίδιες εγκεφαλικές περιοχές που εμπλέκονται όταν εμείς βιώνουμε αίσθημα φαγούρας. Το αποτέλεσμα; Το σώμα μας αντιδρά σαν να βιώνει κι εκείνο πραγματική φαγούρα.
Η επίδραση αυτή είναι τόσο ισχυρή, που σε πειράματα όπου συμμετέχοντες παρακολουθούσαν βίντεο ανθρώπων που ξύνονται, το 50-70% των θεατών ανέφερε ότι άρχισε να νιώθει φαγούρα στο σώμα του, ακόμη και χωρίς καμία οργανική αιτία.
Το φαινόμενο είναι πιο έντονο όταν πρόκειται για άτομα που γνωρίζουμε ή όταν βρισκόμαστε σε στενή επαφή μαζί τους, όπως συμβαίνει στο οικογενειακό ή εργασιακό περιβάλλον.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η «κολλητική» φαγούρα δεν είναι παθολογική και δεν υποδηλώνει πρόβλημα υγείας, εκτός αν συνοδεύεται από εξανθήματα ή άλλα δερματικά συμπτώματα. Σε τέτοιες περιπτώσεις, η φαγούρα πιθανότατα οφείλεται σε δερματολογική πάθηση ή αλλεργική αντίδραση και απαιτεί ιατρική αξιολόγηση.
Σε κάθε περίπτωση, η φαγούρα αποδεικνύεται ακόμη μία χαρακτηριστική εκδήλωση της δύναμης του ανθρώπινου εγκεφάλου και της κοινωνικής αλληλεπίδρασης.
