Η άνοια είναι μια κατάσταση κατά την οποία ο εγκέφαλος παρουσιάζει “διακοπές” λειτουργίας. Δηλαδή επηρεάζονται οι γνωστικές του λειτουργείες.
Συμπτώματα που εμφανίζει ένα άτομο διαγνωσμένο με άνοια:
- Εξασθένηση της μνήμης
- Διαταραχές στην αντίληψη
- Προβλήματα στην ομιλία
- Μείωση της κριτικής σκέψης
- Διαταραχές στον ύπνο
- Ανάρμοστη συμπεριφορά
- Άγχος και κατάθλιψη
Για να μπορέσουν τα άνωθεν συμπτώματα να θεωρηθούν άνοια, θα πρέπει να εμφανίζονται σε μεγάλη ένταση και να επηρεάζουν σημαντικά την καθημερινότητα του πάσχοντα. Ειδάλλως μπορούν να ερμηνευθούν ως απλή φυσιολογική εξασθένηση των γνωστικών λειτουργιών λόγω ηλικίας και δεν αποτελούν λόγο ανησυχίας.
Μια ενδιάμεση κατάσταση, ανάμεσα στην φυσιολογική εξασθένηση της γνωστικής λειτουργίας και την άνοια, είναι η ήπια γνωστική διαταραχή ή MCI (Mild Cognitive Impairment). MCI θα εμφανίσουν σε ποσοστό 10% άνθρωποι ηλικίας 70-79 ετών και το 25% των ανθρώπων μεταξύ 80-89 ετών.
Αν και η άνοια έχει συνδεθεί με τις γηραιότερες ηλικίες -για αυτό και συχνά της αποδίδεται ο όρος γεροντική άνοια-, η ηλικία δεν πρέπει να λειτουργεί περιοριστικά, ούτε καθησυχαστικά. Δεν θα εμφανίσουν όλοι οι ηλικιωμένοι άνοια και δεν θα εμφανίσουν μόνο οι ηλικιωμένοι.
Διατροφή και άνοια
Σύμφωνα με πρόσφατες μελέτες, υπάρχει μια διατροφή που μπορεί να μειώσει τις πιθανότητες εμφάνισης γνωστικών διαταραχών και την ένταση τους σε περίπτωση εκδήλωσης. Η διατροφή αυτή ονομάζεται MIND (Mediterranean-DASH Intervention for Neurodegenerative Delay) και είναι ένας υβριδικός συνδυασμός της μεσογειακής και της DASH διατροφής (Dietary Approaches to Stop Hypertension).
Οι δέκα τροφές που πρέπει να τρώει κάποιος σύμφωνα με την διατροφή MIND
- Berries: Καταναλώστε μούρα τουλάχιστον 2 φορές/εβδομάδα, όπως βατόμουρα, σμέουρα και μαύρα μούρα.
- Πράσινα φυλλώδη λαχανικά: Σπανάκι, σαλάτες, λαχανίδα (kale)
- Λαχανικά: Επιλέξτε καλύτερα μη αμυλούχα λαχανικά επειδή περιέχουν περισσότερες θρεπτικές ουσίες και λιγότερες θερμίδες. Τέτοια λαχανικά είναι το μπρόκολο, τα σπαράγγια, τα καρότα, τα μανιτάρια, οι πιπεριές, οι ντομάτες κ.α.
- Ελαιόλαδο: Χρησιμοποιήστε το ελαιόλαδο στην μαγειρική και τις σαλάτες σας αλλά σιγουρευτείτε πως το μαγειρεύετε σωστά. Αν και το έξτρα παρθένο ελαιόλαδο είναι ανθεκτικό στις υψηλές θερμοκρασίες, φροντίστε να μην υπερθερμαίνεται το ελαιόλαδο, ειδικά στο σημείο να μετατρέπεται σε καπνό.
- Ψάρια: Προσθέστε τα πλούσια σε λιπαρά οξέα ψάρια στη διατροφή σας, τουλάχιστον μια φορά την εβδομάδα. Τέτοια ψάρια είναι οι σαρδέλες, ο σολομός, η πέστροφα, το σκουμπρί και ο τόνος.
- Πουλερικά: Επιλέξτε πουλερικά δυο φορές την εβδομάδα, κοτόπουλο ή γαλοπούλα αλλά αποφύγετε το τηγάνισμα.
- Κρασί: Ένα ποτηράκι την ημέρα, είτε λευκό είτε κόκκινο, αλλά όχι περισσότερο. Υπάρχουν αρκετές έρευνες που σχετίζουν την πρόληψη του Alzheimer με τη κατανάλωση κόκκινου κρασιού.
- Φασόλια: Συμπεριλάβετε τουλάχιστον 4 μερίδες φασολιών την εβδομάδα στην διατροφή σας. Στις μερίδες αυτές περιλαμβάνονται όλα τα είδη των φασολιών, οι φακές και τα φασόλι σόγιας.
- Δημητριακά ολικής άλεσης: 3 μερίδες/ ημερησίως.
- Ξηροί καρποί: Τουλάχιστον 5 μερίδες την εβδομάδα. Προσθέστε ποικιλία ξηρών καρπών στην διατροφή σας για περισσότερα θρεπτικά συστατικά.
Οι 5 τροφές που πρέπει να αποφεύγετε κατά την διατροφή MIND
- Γλυκά: Περιορίστε όλα τα επεξεργασμένα γλυκά τρόφιμα σε λιγότερο από 4 μικρές μερίδες την εβδομάδα.
- Βούτυρο & μαργαρίνη: Λιγότερο από 14γρ/ημέρα
- Τηγανητά: Αποφύγετε τα τηγανητά από ταχυφαγεία και περιορίστε την κατανάλωση τηγανητών τροφών σε λιγότερο από μια μερίδα/εβδομάδα.
- Τυριά: Λιγότερο από μια μερίδα/εβδομάδα
- Κόκκινο κρέας: Λιγότερο από 3 μερίδες την εβδομάδα (εδώ συμπεριλαμβάνεται το χοιρινό, το αρνί και τα υποπροϊόντα τους, όπως το bacon κλπ)
Ακόμη κι αν δεν μπορείτε να ακολουθήσετε την διατροφή MIND κατά γράμμα, προσπαθήστε να καταναλώνετε όσα περισσότερα τρόφιμα από τα δέκα που προτείνονται και να αποφύγετε όσα περισσότερα γίνεται από τα 5 που αντενδείκνυνται.
Αν συντρέχουν λόγοι υγείας που σας αποτρέπουν να ακολουθείτε τις παραπάνω προτάσεις, επικοινωνήστε με έναν διατροφολόγο για να συζητήσετε εναλλακτικές επιλογές που θα βελτιώσουν την υγεία σας και θα ενισχύσουν την λειτουργία του εγκεφάλου.
