Η άρνικα είναι ένα πολυετές φυτό που βοηθά στην άμεση αντιμετώπιση των μυϊκών πόνων και των μελανιών.
Η χρήση της άρνικας για τις θεραπευτικές της ιδιότητες ξεκίνησε πολλούς αιώνες πριν. Μάλιστα, πιστεύεται πως χρησιμοποιούνταν από τους Αρχαίους Έλληνες και τους Ρωμαίους για την αντιμετώπιση διαστρεμμάτων, μυικών πόνων και εκχυμώσεων.
Κατά τον μεσαίωνα, χρησιμοποιήθηκε ευρέως στη λαϊκή ιατρική για την επούλωση πληγών, τη μείωση φλεγμονών και την ανακούφιση από τον πόνο. Οι άνθρωποι έφτιαχναν αλοιφές ή καταπλάσματα και τα εφάρμοζαν εξωτερικά στις πάσχουσες περιοχές. Τον 16ο αιώνα ο αλχημιστής και ιατρός Παράκελσος ανέφερε στα γραπτά του την άρνικα για τις φαρμακευτικές της ιδιότητες ενώ τον 18ο αιώνα ο βοτανολόγος και ιατρός Christoph Wilhelm Hufeland υποστήριξε τη χρήση της για διάφορα θέματα υγείας.
Στα τέλη του 18ου αιώνα με αρχές του 19ου, ο ιδρυτής της ομοιοπαθητικής Samuel Hahnemann συμπεριέλαβε την άρνικα στο σύστημα ιατρικής του και έγινε ένα από τα σημαντικότερα φάρμακα. Έως και σήμερα, η άρνικα χρησιμοποιείται στην ομοιοπαθητική αλλά και τοπικά ως φυσική θεραπεία για μώλωπες, διαστρέμματα και μυϊκούς πόνους.
Η άρνικα περιέχει πολλές δραστικές ενώσεις στις οποίες αποδίδονται οι φαρμακευτικές της ιδιότητες. Σε αυτές περιλαμβάνονται:
Οι σεσκιτερπενικές λακτόνες
Τα φλαβονοειδή
Τα παράγωγα θυμόλης Αιθέρια έλαια
Είναι σημαντικό να αναφερθεί πως οι συγκεντρώσεις μπορεί να διαφέρουν μεταξύ διαφορετικών τμημάτων του φυτού.
Ποια είναι τα οφέλη της στην υγεία μας;
Η άρνικα φαίνεται πως έχει πολλές ευεργετικές ιδιότητες και η εξωτερική χρήση της σε μορφή κρέμας, τζελ ή βάμματος παρουσιάζει αρκετά οφέλη για τον άνθρωπο. Ακολουθούν τα κυριότερα από αυτά:
Μείωση φλεγμονής: Οι αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες της άρνικας οφείλονται στην περιεκτικότητα της σε σεσκιτερπενικές λακτόνες, όπως η ελεναλίνη. Η τοπική εφαρμογή παρασκευασμάτων άρνικας μπορεί να βοηθήσει στη μείωση της φλεγμονής και του οιδήματος που σχετίζονται με τραυματισμούς, μώλωπες και διαστρέμματα. Αρκετά άτομα εφαρμόζουν τοπικά άρνικα μετά από μικροεπεμβάσεις, για να μειώσουν το οίδημα και τις μετεγχειρητικές μώλωπες.
Ανακούφιση από τον πόνο: Η αναλγητική δράση της άρνικας οφείλεται στις αντιφλεγμονώδεις ιδιότητές της. Η εφαρμογή άρνικας σε μυικούς πόνους, μελανιές ή μικροτραυματισμούς μπορεί να ανακουφίσει τον πόνο και τη δυσφορία. Αθλητές και άτομα με έντονη σωματική δραστηριότητα συχνά χρησιμοποιούν τοπικά άρνικα για να ανακουφιστούν από τον πόνο και τη δυσκαμψία των μυών μετά την προπόνηση. Επιπλέον, μελέτες έχουν δείξει πως η χρήση τζελ άρνικας μπορεί να ανακουφίσει τον πόνο και τη δυσκαμψία των αρθρώσεων σε περιπτώσεις οστεοαρθρίτιδας.
Θεραπεία μωλώπων: Σε ορισμένες μελέτες φαίνεται πως η άρνικα μπορεί να επιταχύνει τη διαδικασία επούλωσης των μελανιών, ενώ χρησιμοποιείται παραδοσιακά για αυτόν τον σκοπό.
Ανακούφιση από δερματικό ερεθισμό και φλεγμονή: Η άρνικα μπορεί να ανακουφίσει το δέρμα από τσιμπήματα εντόμων, εξανθήματα και ήπιες φλεγμονές, λόγω των καταπραϋντικών και αντιφλεγμονωδών ιδιοτήτων της.
Αντιμετώπιση τριχόπτωσης: Πολλά προϊόντα περιποίησης μαλλιών περιέχουν εκχύλισμα άρνικας λόγω της δυνατότητάς της να προάγει την ανάπτυξη των μαλλιών και να βελτιώνει την υγεία του τριχωτού.
Πόσο ασφαλής είναι η χρήση της;
Η άρνικα θεωρείται γενικά ασφαλής για τους περισσότερους ανθρώπους όταν χρησιμοποιείται τοπικά και σύμφωνα με τις οδηγίες. Ωστόσο, υπάρχουν ορισμένες προφυλάξεις που συνοψίζονται παρακάτω:
Μόνο εξωτερική χρήση: Η άρνικα πρέπει να χρησιμοποιείται τοπικά μόνο σε ανέπαφο δέρμα. Απαγορεύεται η κατάποσή της ή η εφαρμογή σε ανοιχτές πληγές, καθώς μπορεί να είναι τοξική.
Δοσολογία: Ακολουθήστε τις οδηγίες χρήσης που αναγράφονται στο προϊόν, καθώς η υπερβολική ή η πολύ συχνή χρήση άρνικας μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο παρενεργειών.
Αποφύγετε την επαφή με τα μάτια: Σε περίπτωση επαφής με τα μάτια, ξεπλύντε με άφθονο νερό και αναζητήστε ιατρική βοήθεια αν ο ερεθισμός επιμένει.
Εγκυμοσύνη και θηλασμός: Η ασφάλεια της χρήσης άρνικας κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και του θηλασμού δεν είναι πλήρως τεκμηριωμένη και για αυτό συστήνεται η επικοινωνία με τον γιατρό πριν τη χρήση της.
Τα ομοιοπαθητικά φάρμακα άρνικας θεωρούνται ασφαλή, καθώς είναι εξαιρετικά αραιωμένα και περιέχουν ελάχιστα ενεργά συστατικά. Όμως, όπως ισχύει για όλα τα ομοιοπαθητικά φάρμακα, καλό είναι να λάβετε καθοδήγηση για τη χρήση τους από εξειδικευμένο ομοιοπαθητικό ή επαγγελματία υγείας.
Tips για να διασφαλίσετε την ασφαλή χρήση της άρνικας:
Επιλέξτε προϊόντα από αξιόπιστους κατασκευαστές.
Δοκιμάστε το σκεύασμα σε μια μικρή περιοχή πριν το εφαρμόσετε ευρύτερα.
Διακόψτε τη χρήση αν εμφανίσετε ανεπιθύμητες ενέργειες.
Αποθηκεύστε τα προϊόντα άρνικας μακριά από παιδιά και κατοικίδια.
Συμβουλευτείτε τον γιατρό ή τον φαρμακοποιό σας αν έχετε οποιαδήποτε ανησυχία ή απορία σχετικά με τη χρήση της.
Υπάρχουν τυχόν παρενέργειες;
Όπως κάθε βότανο έτσι και η άρνικα μπορεί να προκαλέσει ορισμένες παρενέργειες όπως:
Ερεθισμός του δέρματος: Ορισμένα άτομα μπορεί να εκδηλώσουν ερυθρότητα, κνησμό, εξάνθημα ή αίσθημα καύσου στο σημείο εφαρμογής.
Αλλεργικές αντιδράσεις: Άτομα με γνωστή αλλεργία σε φυτά της οικογένειας Asteraceae όπως οι μαργαρίτες, οι κατιφέδες, οι ντάλιες κ.ά. καλό είναι να αποφεύγουν τη χρήση άρνικας, καθώς είναι πιθανό να είναι πιο ευαίσθητα να εμφανίσουν αλλεργική αντίδραση. Η αλλεργική αντίδραση μπορεί να είναι ήπια και να εκδηλωθεί με ήπιο ερεθισμό του δέρματος ή πιο σοβαρή, που απαιτεί άμεση ιατρική περίθαλψη.
Δερματίτιδα εξ επαφής: Μερικοί άνθρωποι μπορεί να εμφανίσουν δερματίτιδα εξ επαφής, έναν τύπο φλεγμονής του δέρματος που εμφανίζεται όταν έρθουν σε επαφή με κάτι ερεθιστικό ή αλλεργιογόνο. Τα συμπτώματα είναι ερυθρότητα, κνησμός και φλεγμονή.
Πονοκέφαλος ή ζάλη: Σπάνια, σε περιπτώσεις υπερβολικής χρήσης μπορεί να προκαλέσει πονοκέφαλο και ζάλη.
Γαστρεντερικές διαταραχές: Εάν καταποθεί κατά λάθος, μπορεί να προκαλέσει ναυτία, εμετό και άλλες γαστρεντερικές διαταραχές.
Αυξημένη αιμορραγία/ Αλληλεπίδραση με φάρμακα: Η άρνικα μπορεί να επηρεάσει την πήξη του αίματος, οπότε αν έχετε αιμορραγικές διαταραχές ή λαμβάνετε φάρμακα που επηρεάζουν την πήξη του αίματος θα πρέπει να μιλήσετε με τον γιατρό σας πριν τη χρήση της.
Σε κάθε περίπτωση, αν εμφανίσετε οποιαδήποτε παρενέργεια μετά από χρήση κάποιου βοτάνου, διακόψτε τη χρήση και επικοινωνήστε με τον γιατρό ή τον φαρμακοποιό σας.
