Είναι πολύ όμορφο όταν οι άλλοι υποστηρίζουν ότι είσαι πάντα καλοπροαίρετος, υποστηρικτικός και πρόθυμος να βοηθήσεις όσο μπορείς. Ωστόσο αυτό δεν είναι πάντα καλό για την υγεία σου λένε οι ειδικοί.
Όταν η φροντίδα για τις ανάγκες των άλλων επισκιάζει τη φροντίδα των δικών σας αναγκών, τότε το πράγμα ξεπερνάει το να δείχνετε απλώς καλοσύνη. Μπορεί να σας χαρακτηρίζει το λεγόμενο Σύμπλεγμα του Σωτήρα.
“Κάποιος έχει το σύμπλεγμα του σωτήρα εάν έχει την επιθυμία ή τον έλεγχο να βοηθήσει τους άλλους τόσο πολύ ώστε μπορεί να παραμελήσει τη δική του ευημερία για να το πετύχει. Ο όρος περιγράφει κάποιον που αισθάνεται ότι έχει μια αποστολή να εκπληρώσει με βάση τις ιδιαίτερες δυνατότητές του”, εξηγεί η δρ. Cassandra Boduch, επικεφαλής του PsychPlus.
Με λίγα λόγια: Τι είναι το Σύμπλεγμα του Σωτήρα
Εάν είστε ένα εξυπηρετικό, στοργικό άτομο, αυτό δεν σημαίνει απαραίτητα ότι πάσχετε από το Σύμπλεγμα του Σωτήρα. Υπάρχουν συγκεκριμένα σημάδια που πρέπει να γνωρίζετε.
Πώς ξέρετε εάν έχετε το Σύμπλεγμα του Σωτήρα
Αμέτρητες πηγές, από άρθρα περιοδικών και… γκουρού ευεξίας έως επιστημονικές μελέτες, λένε ότι το να βοηθάς τους άλλους είναι ένας τρόπος για να νιώσεις πιο ευτυχισμένος και πιο ολοκληρωμένος. Ακόμη και το κλισέ “είναι καλύτερο να δίνεις παρά να παίρνεις” συχνά διαφημίζεται ως κλειδί για την μακροζωία και για να νιώθεις καλά με τον εαυτό σου. Το να πάσχεις όμως από το Σύμπλεγμα του Σωτήρα, υπερβαίνει το να είσαι απλώς καλός με τους άλλους. Αντίθετα, βοηθάς τους άλλους εις βάρος του εαυτού σου.
Αποκτάς μια αίσθηση αξίας και σκοπού αποκλειστικά ή κυρίως από το να είσαι η μοναδική πηγή βοήθειας για κάποιον άλλον
- Δεν μπορείς να πεις “όχι” στα αιτήματα άλλων
- Αδυναμία να θέτεις όρια στο πόσο χρόνο και ενέργεια ξοδεύεις, επειδή νιώθεις ότι κάποιος άλλος “σε χρειάζεται”
- Αγνοείς τις δικές σου ανάγκες αυτοεξυπηρέτησης, ενώ την ίδια στιγμή καταβάλλεις υπερβολική προσπάθεια για να βεβαιωθείς ότι ικανοποιούνται οι ανάγκες κάποιου άλλου
- Συνεχίζεις να εργάζεσαι μέχρι να “καείς”, προσπαθώντας να εκπληρώσεις τις προσδοκίες που έχει κάποιος άλλος από εσένα
“Το να αναζητάτε ή να έλκεστε από άτομα που έχουν προβλήματα και να αναλάβετε την ευθύνη να τα βοηθήσετε ή να τα… σώσετε” είναι ένα ακόμα σημάδι, σύμφωνα με την δρ. GinaMarie Guarino, σύμβουλο ψυχικής υγείας και ιδρύτρια του PsychPoint.com. Είναι επίσης σημαντικό να σημειωθεί, λέει η δρ. Guarino, ότι “πολλοί άνθρωποι με Σύμπλεγμα του Σωτήρα νιώθουν άβολα όταν δεν αισθάνονται ότι κάποιος άλλος τους έχει ανάγκη”.
Άλλες ενέργειες και συμπεριφορές που υποδεικνύουν ότι έχετε το Σύμπλεγμα του Σωτήρα:
- Νιώθετε ότι η ευτυχία ή η δυστυχία των άλλων είναι δικό σας λάθος/ευθύνη
- Όταν κάποιος δεν δείχνει εκτίμηση για αυτό που έχετε κάνει, απογοητεύεστε και αγανακτείτε
- Προστατεύετε τους άλλους από τις συνέπειες των δικών τους πράξεων
- Αντλείτε την αυτοεκτίμηση και την αξία σας αποκλειστικά ή υπερβολικά από την ικανότητά σας να βοηθάτε κάποιον άλλο
Πώς να ξεπεράσετε το Σύμπλεγμα του Σωτήρα
Το πρώτο βήμα για να κάνετε μια αλλαγή είναι να αναγνωρίσετε αυτές τις συμπεριφορές στη ζωή σας. Αλλά αν η αυτοεκτίμησή σας είναι συνδεδεμένη με το να βοηθάτε πάντα κάποιον άλλο, μπορεί να είναι δύσκολο να το ξεπεράσετε.
Στη συνέχεια, εστιάστε στο να φροντίσετε τον εαυτό σας. Αυτό σημαίνει να ενισχύσετε την αίσθηση της αυτοεκτίμησης και της αυτο-αξίας σας. Αποφασίστε ότι η έγκριση και η επικύρωση από άλλους δεν θα είναι η αποκλειστική εστίασή σας στη ζωή. Προσδιορίστε τι άλλο σας φέρνει αγάπη και αξία, είτε πρόκειται για κάποια “ανώτερη δύναμη”, πνευματικότητα, είτε ακολουθώντας τα πάθη και τη δημιουργικότητά σας για έναν υγιεινό τρόπο ζωής. Δημιουργήστε τους δικούς σας στόχους και δεσμευτείτε να αφιερώσετε χρόνο για την επίτευξή τους.
Αφιερώστε χρόνο για να φροντίσετε τον εαυτό σας. Κάντε το ως προτεραιότητα. Προγραμματίστε το. Και μείνετε πιστοί στο πρόγραμμά σας.
Τέλος, θέστε σαφή όρια σε όλους. Μάθετε ότι το “όχι” είναι μια πλήρης πρόταση. Αναγνωρίστε ότι ορισμένοι άνθρωποι που επωφελήθηκαν από το δικό σας Σύμπλεγμα του Σωτήρα, ίσως να μην τους αρέσει ότι τώρα πια θα τους λέτε αυτό το “όχι”. Και να είστε μέσα σας εντάξει με αυτή την πιθανότητα.
Φυσικά, μπορεί να υπάρχουν στιγμές που πρέπει να παρατήσετε τα πάντα για να βοηθήσετε κάποιον ή να αποφασίσετε να αφήσετε στην άκρη τα δικά σας σχέδια για τα σχέδια κάποιου άλλου. Αλλά το να γνωρίζεις τους λόγους πίσω από τις πράξεις σου και να μην φτάνεις στα άκρα την επιθυμία σου να βοηθάς, είναι αυτό που θα κάνει τη διαφορά.
