Είναι γνωστό ότι το κοινωνικό status ενός ατόμου, δηλαδή η κοινωνική του θέση, μπορεί να επηρεάζει την ψυχολογία, τη συμπεριφορά και τη γενική υγεία του. Ωστόσο, πρόσφατες μελέτες δείχνουν ότι η αλλαγή στο κοινωνικό status μπορεί να επιδρά ακόμα και στο επίπεδο των γονιδίων μας, αλλάζοντας την έκφραση ορισμένων γονιδίων που σχετίζονται με την υγεία και την ευημερία.
Πώς η κοινωνική θέση επηρεάζει τη γονιδιακή έκφραση
Η επίδραση της κοινωνικής θέσης στα γονίδια μας δεν συμβαίνει μέσω της αλλαγής της δομής του DNA, αλλά μέσω μιας διαδικασίας που ονομάζεται «επιγενετική». Η επιγενετική επηρεάζει τον τρόπο με τον οποίο εκφράζονται τα γονίδια, δηλαδή αν και πώς αυτά «ενεργοποιούνται» ή «απενεργοποιούνται». Το άγχος, οι δυσκολίες και η κοινωνική ανισότητα μπορούν να επιφέρουν επιγενετικές αλλαγές, όπως για παράδειγμα με την προσθήκη χημικών ομάδων στο DNA ή στις πρωτεΐνες που το περιβάλλουν.
Μελέτες έχουν δείξει ότι άτομα που βρίσκονται σε χαμηλότερη κοινωνικοοικονομική θέση τείνουν να έχουν γονίδια που σχετίζονται με την αντίδραση στο άγχος περισσότερο «ενεργοποιημένα» από άλλους. Αυτές οι αλλαγές επιδρούν σε ορισμένες βιολογικές διεργασίες, όπως η λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος, και μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο για ασθένειες όπως οι καρδιαγγειακές παθήσεις, ο διαβήτης και οι ψυχικές διαταραχές.
Αλλαγές κοινωνικής θέσης και υγεία
Οι αλλαγές στο κοινωνικό status μπορούν να προκαλέσουν θετικές ή αρνητικές αλλαγές στη γονιδιακή έκφραση. Άτομα που βελτιώνουν την κοινωνική τους θέση ή εξασφαλίζουν καλύτερες συνθήκες διαβίωσης ενδέχεται να παρουσιάσουν αλλαγές στην έκφραση των γονιδίων που σχετίζονται με τη μείωση του άγχους και την ενίσχυση του ανοσοποιητικού. Αυτές οι θετικές επιδράσεις μπορούν να βοηθήσουν στη μακροπρόθεσμη βελτίωση της υγείας τους και στη μείωση των κινδύνων για χρόνιες ασθένειες.
Η σημασία της κοινωνικής υποστήριξης
Πέρα από το ίδιο το κοινωνικό status, η κοινωνική υποστήριξη παίζει καθοριστικό ρόλο στην επιγενετική έκφραση των γονιδίων. Άτομα που βιώνουν έντονη κοινωνική στήριξη τείνουν να παρουσιάζουν μειωμένες επιπτώσεις του άγχους στα γονίδιά τους, ακόμη και αν βρίσκονται σε χαμηλότερη κοινωνικοοικονομική θέση.
Συμπέρασμα
Η αλλαγή του κοινωνικού status μπορεί να επηρεάσει βαθύτερα την ανθρώπινη βιολογία από όσο θεωρούσαμε. Οι επιστήμονες ερευνούν όλο και περισσότερο πώς η επιγενετική μπορεί να συμβάλει στη διαχείριση του άγχους και στη βελτίωση της υγείας, υπογραμμίζοντας τη σημασία της κοινωνικής ισότητας για την προαγωγή της ευημερίας σε κάθε επίπεδο της κοινωνίας.
