Εκτός όλων των άλλων γνωστών συνεπειών του άγχους και τους στρες, ένα νέο εύρημα έρχεται να προστεθεί στα προβλήματα που μπορούν να δημιουργήσουν. Νέα ανάλυση ερευνών δείχνει ότι το συναισθηματικό ή ψυχικό στρες μπορεί να είναι συνέπεια και αιτία απώλειας όρασης. Στην περίπτωση του καταρράκτη, η ακριβής προέλευση δεν είναι γνωστή. Ωστόσο, οι ειδικοί πιστεύουν ότι το οξειδωτικό στρες μπορεί να παίζει ρόλο στις βλάβες στα ένζυμα και τις πρωτεΐνες του φακού.
Tο πιο συχνό είδος καταρράκτη, ο γεροντικός (υπάρχουν και άλλες μορφές π.χ. διαβητικός, τραυματικός, νεανικός κ.τλ.) δημιουργείται λόγω οξειδωτικών διεργασιών στα επιφανειακά επιθηλιακά κύτταρα του φακού, τα οποία αλλάζουν τρόπο οργάνωσης και σχήμα ενώ παράλληλα γίνονται και δομικές αλλαγές στις ενδοκυττάριες πρωτεΐνες. Έτσι ο φακός χάνει σταδιακά τη διαύγεια του δημιουργώντας δυσκολία στην όραση.
Αν αφεθεί χωρίς θεραπεία μπορεί να οδηγήσει σε απώλεια της όρασης. Θεωρείται πως είναι μια νόσος που σχετίζεται με τη γήρανση, ξεκινά όμως γύρω στα 40 μας. Σε αυτή τη δεκαετία αρχίζουν να διασπώνται πρωτεΐνες μέσα στο φακό του ματιού, κάνοντάς τον πιο πυκνό.
Εκτός από την ηλικία, αυξημένες πιθανότητες για καταρράκτη στα μάτια έχουν οι άνθρωποι με σακχαρώδη διαβήτη και οι καπνιστές. Επίσης, όσοι έχουν οικογενειακό ιστορικό, τραυματισμό στο μάτι, περνούν πολύ χρόνο στον ήλιο ή λαμβάνουν στεροειδή.
Πώς το στρες προκαλεί προβλήματα όρασης
Το ανθρώπινο σώμα είναι “σχεδιασμένο” να χειρίζεται στρεσογόνες καταστάσεις. Ωστόσο, στρεσογόνοι παράγοντες μπορούν να προκαλέσουν προβλήματα υγείας, όπως προβλήματα όρασης και να οδηγήσουν σε απώλεια όρασης, σύμφωνα με μια εκτενή ανάλυση εκατοντάδων κλινικών δοκιμών που δημοσιεύθηκαν στο European Association for Predictive, Preventive, and Personalized Medicine Journal (EPMA) το 2018. Πιο συγκεκριμένα:
Η κορτιζόλη: Η ορμόνη του στρες, είναι ο πρώτος σύνδεσμος για προβλήματα όρασης που σχετίζονται με το άγχος. Αυτή η ορμόνη απελευθερώνεται σταδιακά από το σώμα ως αντίδραση στο στρες και είναι υπεύθυνη για τις αυξήσεις στον καρδιακό ρυθμό, την αναπνοή, την αρτηριακή πίεση και την ένταση των μυών. Η κορτιζόλη είναι επίσης υπεύθυνη για την προσωρινή ρύθμιση του αναπαραγωγικού και του πεπτικού συστήματος σε περιόδους στρες ή κρίσης.
Το στρες αυξάνει τα επίπεδα κορτιζόλης και αυτή διαταράσσει τη ροή του αίματος από το μάτι στον εγκέφαλο, προκαλώντας προβλήματα όρασης.
Η αδρεναλίνη: Προκαλεί διαστολή της κόρης του ματιού για να διευκολύνει τον εντοπισμό πιθανών απειλών. Τα σταθερά, σοβαρά επίπεδα στρες και η απελευθέρωση αδρεναλίνης οδηγεί σε συνεχή διαστολή της κόρης και τελικά ευαισθησία στο φως. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε σύσφιξη και σύσπαση των μυών των ματιών που προκαλεί δυσφορία στα μάτια και προβλήματα όρασης που σχετίζονται με το άγχος.
Η ρηχή αναπνοή: Οι περίοδοι στρες συχνά συνοδεύονται από αυξομειώσεις στην αδρεναλίνη και την κορτιζόλη, προκαλώντας ρηχή αναπνοή. Αυτό προκαλεί πτώση των επιπέδων οξυγόνου στο αίμα, οδηγώντας σε χαμηλό οξυγόνο στα ζωτικά κύτταρα του αίματος στα μάτια και στο αίμα.
Η έλλειψη επαρκούς οξυγόνου στον αμφιβληστροειδή μπορεί να προκαλέσει πιθανή κυτταρική βλάβη και τελικά θάνατο. Για το λόγο αυτό, οι περισσότεροι οφθαλμίατροι συμβουλεύουν τους ασθενείς να κάνουν θεραπείες αναπνοής σε περιόδους στρες.
Η φλεγμονή: Οι σοβαρές και συνεχείς περίοδοι στρες προκαλούν συχνά συμπτώματα προβλημάτων όρασης σε άτομα με αυτοάνοσα νοσήματα όπως ο λύκος, η ψωρίαση, η ρευματοειδής αρθρίτιδα, η νόσος του Crohn και πολλές άλλες ασθένειες που συνδέονται με φλεγμονή.
Μπορεί το στρες να προκαλέσει καταρράκτη;
Προτού μιλήσουμε για το ψυχικό στρες, η αφετηρία δείχνει το οξειδωτικό στρες που προκαλείται από την ανισορροπία των ελεύθερων ριζών και των αντιοξειδωτικών στο σώμα. Αυτή με τη σειρά της οδηγεί σε βλάβη των κυττάρων και των ιστών. Αν και το οξειδωτικό στρες εμφανίζεται φυσικά και παίζει ρόλο στη διαδικασία της γήρανσης, έχει επίσης συνδεθεί με το ψυχικό στρες.
Επειδή το ψυχικό στρες σχετίζεται με αυξημένη παραγωγή ελευθέρων ριζών και οξειδωτική βλάβη, η μακροχρόνια έκθεση σε στρεσογόνους παράγοντες μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο πολλών ασθενειών που σχετίζονται με το οξειδωτικό στρες, συμπεριλαμβανομένου και του καταρράκτη.
Οι παράγοντες κινδύνου οξειδωτικού στρες
Μάλιστα, ορισμένοι από τους παράγοντες κινδύνου που σχετίζονται με τον καταρράκτη, σχετίζονται επίσης με το οξειδωτικό στρες:
- έκθεση σε ακτινοβολία,
- κάπνισμα τσιγάρων ή άλλων προϊόντων καπνού,
- κατανάλωση αλκοόλ,
- φάρμακα,
- ρύπανση,
- έκθεση σε φυτοφάρμακα ή βιομηχανικές χημικές ουσίες,
- παχυσαρκία,
- δίαιτες υψηλές σε λιπαρά, ζάχαρη και επεξεργασμένα τρόφιμα.
Πώς να καθυστερήσεις την εμφάνιση καταρράκτη
Η χρήση γυαλιών ηλίου με προστασία UV όταν βγαίνεις στον ήλιο ή είσαι στο αυτοκίνητο μπορεί να προστατεύσει τα μάτια σου από τις βλάβες που προκαλεί ο ήλιος.
Τα αντιοξειδωτικά στη διατροφή σου με τροφές όπως σπανάκι και άλλα πράσινα φυλλώδη λαχανικά.
Τα συμπληρώματα που περιέχουν αντιοξειδωτικά όπως βιταμίνες C, E και A, λουτεΐνη, ζεαξανθίνη, ασταξανθίνη, σαφράν και γλουταθειόνη.
Την αποφυγή τοπικών σκευασμάτων κορτιζόνης χωρίς σαφή ιατρική ένδειξη (π.χ. κάποιοι χρησιμοποιούν με το παραμικρό ρινικό σπρέι κορτιζόνης ή κολλύριο κορτιζόνης).
Τη διατήρηση ενός υγιούς βάρους.
Τη σωστή ρύθμιση του σακχαρώδους διαβήτη.
Την αποφυγή καπνίσματος.
