Είναι από τα σημαντικότερα όργανα του ανθρώπινου σώματος, αφού πιθανή δυσλειτουργία του μπορεί να οδηγήσει σε ηπατική νόσο και μεταβολικές διαταραχές.
Ωστόσο, υπάρχουν κάποια τρόφιμα και ποτά που όχι μόνο το βοηθούν, αλλά το προστατεύουν. Αναλυτικά αυτά είναι:
1. Καφές
Οι συγγραφείς προτείνουν ότι όλα τα είδη καφέ συνδέονται με χαμηλότερους κινδύνους χρόνιας ηπατικής νόσου και των επιπλοκών της, αν και ο αλεσμένος καφές είχε την μεγαλύτερη επίδραση μεταξύ των τύπων καφέ χωρίς καφεΐνη.
Προτείνουν ότι 3-4 φλιτζάνια ημερησίως προσφέρουν το μέγιστο προστατευτικό αποτέλεσμα και ότι αυτό μπορεί να οφείλεται σε περισσότερα από ένα δραστικά συστατικά του καφέ.
Μια άλλη μελέτη από το 2021 συσχετίζει τον καφέ με χαμηλότερη ακαμψία/σκληρότητα του ήπατος. Η τακτική, μακροχρόνια κατανάλωση καφέ μπορεί επίσης να έχει προστατευτική επίδραση στα επίπεδα των ηπατικών ενζύμων σε άτομα με και χωρίς ηπατική νόσο και σε άτομα με χρόνια κατανάλωση αλκοόλ.
2. Πλιγούρι βρώμης
Η κατανάλωση βρώμης είναι ένας εύκολος τρόπος για να προσθέσετε φυτικές ίνες στη διατροφή σας. Οι φυτικές ίνες είναι ένα σημαντικό εργαλείο για την πέψη και οι συγκεκριμένες ίνες στη βρώμη μπορεί να είναι ιδιαίτερα χρήσιμες για το συκώτι. Η βρώμη και το πλιγούρι έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε ενώσεις που ονομάζονται βήτα-γλυκάνες.
Όπως αναφέρει μια μελέτη του 2017, οι βήτα-γλυκάνες είναι πολύ βιολογικά ενεργές στο σώμα. Βοηθούν στη ρύθμιση του ανοσοποιητικού συστήματος και στην καταπολέμηση της φλεγμονής, ενώ μπορεί να βοηθήσουν στην μείωση του κινδύνου διαβήτη και παχυσαρκίας.
Εκείνη η έρευνα σημειώνει επίσης ότι οι βήτα-γλυκάνες από τη βρώμη μπορεί να βοηθήσουν στην μείωση της ποσότητας λίπους στο ήπαρ ποντικών. Ωστόσο, απαιτούνται περισσότερες κλινικές μελέτες για να επιβεβαιωθεί αυτό το όφελος στους ανθρώπους.
3. Πράσινο τσάι
Μια ερευνητική ανασκόπηση του 2020 συσχετίζει την μέτρια κατανάλωση πράσινου τσαγιού με χαμηλότερα επίπεδα δύο ενζύμων: της αμινοτρανσφεράσης της αλανίνης (ALT) και της ασπαρτικής αμινοτρανσφεράσης (AST). Και τα δύο ένζυμα μπορεί να αυξηθούν λόγω ηπατικής βλάβης.
Σε σπάνιες περιπτώσεις, το εκχύλισμα πράσινου τσαγιού μπορεί να προκαλέσει αύξηση αυτών των ενζύμων ή οξεία ηπατική βλάβη. Σε αυτές τις περιπτώσεις, η διακοπή της κατανάλωσης εκχυλίσματος πράσινου τσαγιού συνήθως έφερε και ανάκαμψη του ήπατος.
Άλλη συστηματική ανασκόπηση του 2020 υποδηλώνει ότι τα αποτελέσματα του πράσινου τσαγιού μπορεί να εξαρτώνται από την κατάσταση της υγείας του ατόμου, προσφέροντας μέτρια οφέλη σε άτομα με μη αλκοολική λιπώδη νόσο του ήπατος, αλλά αυξάνοντας τα ηπατικά ένζυμα σε άτομα χωρίς αυτήν.
4. Σκόρδο
Μια τυχαιοποιημένη κλινική δοκιμή του 2020 διαπίστωσε ότι 800 χιλιοστόγραμμα (mg) σκόνης σκόρδου σε διάστημα 15 εβδομάδων βελτίωσαν σημαντικά τη συσσώρευση λίπους και τον κίνδυνο συννοσηρότητας σε άτομα με NAFLD.
Μια μελέτη του 2019 σε ενήλικες στην Κίνα δείχνει ότι η κατανάλωση ωμού σκόρδου μπορεί επίσης να μειώσει τον κίνδυνο καρκίνου του ήπατος.
Τέλος, σύμφωνα με μια συστηματική ανασκόπηση από το 2020, τα συμπληρώματα σκόρδου μπορούν επίσης να μειώσουν τα επίπεδα της AST, αλλά δεν επηρεάζουν εκείνα της ALT. Ωστόσο, τονίζουν ότι απαιτείται περισσότερη έρευνα για να επιβεβαιωθεί αυτό το αποτέλεσμα.
5. Μούρα
Πολλά σκούρα μούρα (μύρτιλα, σμέουρα και βακκίνια) περιέχουν αντιοξειδωτικά που ονομάζονται πολυφαινόλες και προστατεύουν το ήπαρ από βλάβες.
Αρκετές μελέτες σε ζώα έχουν διερευνήσει την επίδραση των μούρων στο ήπαρ. Για παράδειγμα, μια μελέτη του 2023 υποδηλώνει ότι οι πολυφαινόλες από βατόμουρα και κράνμπερι μείωσαν τη βλάβη του ήπατος σε αρουραίους.
Μια μελέτη του 2019 υποδηλώνει ότι τα βατόμουρα μείωσαν την ηπατική ίνωση σε αρουραίους, μειώνοντας τον ρυθμό αύξησης βάρους του ήπατος και τη δραστηριότητα των ηπατικών ενζύμων.
Επίσης, μια μελέτη του 2022 υποδηλώνει ότι τα βατόμουρα μπορεί να βοηθήσουν στη διαχείριση ηπατικής νόσου και δυσλειτουργίας που σχετίζεται με την ηλικία σε αρουραίους.
Ωστόσο, απαιτείται περαιτέρω έρευνα για τον προσδιορισμό της επίδρασης των πολυφαινολών από τα μούρα στο ήπαρ των ανθρώπων.
6. Σταφύλια
Μια μελέτη του 2022 προτείνει ότι μια ένωση στο δέρμα και τους σπόρους του σταφυλιού ανακουφίζει από τα συμπτώματα σοβαρών ηπατικών προβλημάτων σε αρουραίους, όπως η διόγκωση του ήπατος, η φλεγμονή και η συσσώρευση λίπους.
Η κατανάλωση ολόκληρων σταφυλιών είναι ένας απλός τρόπος για να προσθέσετε αυτές τις ενώσεις στη διατροφή σας. Ένα συμπλήρωμα εκχυλίσματος σπόρων σταφυλιού μπορεί επίσης να παρέχει αντιοξειδωτικά.
7. Γκρέιπφρουτ
Το γκρέιπφρουτ περιέχει δύο βασικά αντιοξειδωτικά: τη ναρινγίνη και τη ναρινγενίνη. Αυτά προστατεύουν το ήπαρ από τραυματισμό, μειώνοντας τη φλεγμονή και προστατεύοντας τα ηπατικά κύτταρα.
Μια μελέτη του 2019 υποδηλώνει ότι η ναρινγίνη μπορεί να προστατεύσει από την ηπατική στεάτωση που προκαλείται από το αλκοόλ, μειώνοντας το οξειδωτικό στρες.
ΠΡΟΣΟΧΗ: Ορισμένα φάρμακα μπορούν να αλληλεπιδράσουν με το γκρέιπφρουτ, επομένως θα πρέπει να συμβουλευτείτε έναν γιατρό προτού προσθέσετε ολόκληρο γκρέιπφρουτ ή χυμό γκρέιπφρουτ στη διατροφή σας.
8. Φραγκόσυκο
Το φραγκόσυκο και ο χυμός του μπορούν επίσης να είναι ευεργετικά για την υγεία του ήπατος. Έρευνα του 2022 προτείνει ότι τα εκχυλίσματα φραγκόσυκου έχουν ευεργετικά αποτελέσματα στο συκώτι σε μελέτες σε ζώα.
Ωστόσο, απαιτείται περισσότερη έρευνα για να προσδιοριστεί η βιοδραστική ένωση που προκαλεί αυτά τα αποτελέσματα, η καταλληλότερη δόση και εάν τα αποτελέσματα ισχύουν για στους ανθρώπους.
9. Φυτικές τροφές (γενικά)
Μια ανασκόπηση του 2023 συσχετίζει τις φυτικές δίαιτες με χαμηλότερο κίνδυνο περιεκτικότητας σε NAFLD και ηπατικό λίπος. Οι φυτικές τροφές που ταξινομούνται ως υγιεινές είναι:
- δημητριακά ολικής αλέσεως
- λαχανικά
- ξηροί καρποί
- όσπρια
10. Λιπαρά ψάρια
Η κατανάλωση λιπαρών ψαριών και συμπληρωμάτων ιχθυελαίου μπορεί να βοηθήσει στην μείωση των επιπτώσεων ηπατικών παθήσεων, όπως η NAFLD.
Μια μελέτη του 2021 συσχετίζει επίσης τα τακτικά συμπληρώματα ιχθυελαίου με χαμηλότερους κινδύνους καρκίνου του ήπατος.
Τα λιπαρά ψάρια είναι πλούσια σε ωμέγα-3 λιπαρά οξέα, τα οποία είναι τα καλά λιπαρά που βοηθούν στην μείωση της φλεγμονής. Αυτά τα λίπη μπορεί να είναι ιδιαίτερα χρήσιμα στο συκώτι, καθώς φαίνεται ότι εμποδίζουν τη συσσώρευση περίσσειας λίπους και διατηρούν τα επίπεδα ενζύμων στο ήπαρ.
11. Ξηροί καρποί
Σύμφωνα με έρευνα, η κατανάλωση ξηρών καρπών μπορεί να είναι ένας άλλος απλός τρόπος προστασίας από τη NAFLD.
Οι ξηροί καρποί περιέχουν γενικά ακόρεστα λιπαρά οξέα, βιταμίνη Ε και αντιοξειδωτικά. Αυτές οι ενώσεις μπορεί να βοηθήσουν στην πρόληψη της NAFLD και στην μείωση της φλεγμονής και του οξειδωτικού στρες.
12. Ελαιόλαδο
Η κατανάλωση υπερβολικού λίπους δεν είναι καλή για το συκώτι, αλλά ορισμένα λίπη μπορεί να το βοηθήσουν. Μια μελέτη του 2019 δείχνει ότι το ελαιόλαδο, ως μέρος της μεσογειακής διατροφής, μπορεί να βοηθήσει στην μείωση του οξειδωτικού στρες και στη βελτίωση της ηπατικής λειτουργίας. Αυτό οφείλεται στην υψηλή περιεκτικότητά του σε ακόρεστα λιπαρά οξέα.
Ωστόσο, τα κλινικά δεδομένα σχετικά με τα οφέλη του ελαιολάδου για τα άτομα με NAFLD είναι επί του παρόντος περιορισμένα.
