Ο Φώτης Καφάτος υπήρξε μία από τις πιο εξέχουσες μορφές της σύγχρονης βιολογίας και θεωρείται ο πατέρας της μοριακής βιολογίας στην Ελλάδα. Με επιστημονική σταδιοδρομία που εκτείνεται για δεκαετίες και διεθνή αναγνώριση, η συνεισφορά του στην κατανόηση της μοριακής βάσης της ζωής και στην καταπολέμηση ασθενειών, όπως η ελονοσία, υπήρξε καθοριστική.
Πορεία και σπουδές
Ο Καφάτος γεννήθηκε το 1940 στο Ηράκλειο Κρήτης και από μικρή ηλικία έδειξε ενδιαφέρον για τις φυσικές επιστήμες. Σπούδασε στο Πανεπιστήμιο Κορνέλ και έκανε διδακτορικό στο Χάρβαρντ. Εκεί συνεργάστηκε με πρωτοπόρους του χώρου και συνέβαλε στην ανάπτυξη νέων τεχνικών μοριακής γενετικής.
Επιστημονικό έργο
Από τους πρώτους που εφάρμοσαν τις αρχές της μοριακής βιολογίας στην εντομολογία, ο Καφάτος μελέτησε εκτενώς το γονιδίωμα του κουνουπιού Anopheles gambiae, φορέα της ελονοσίας. Η έρευνά του άνοιξε τον δρόμο για νέες μεθόδους ελέγχου της ασθένειας μέσω γενετικής παρέμβασης στους πληθυσμούς των κουνουπιών.
Εισήγαγε επίσης την τεχνική cDNA cloning, η οποία αποτελεί θεμέλιο της σύγχρονης γενετικής μηχανικής και χρησιμοποιείται ευρέως για την ανάλυση γονιδίων.
Ρόλος στην Ευρώπη και στην Ελλάδα
Ο Φώτης Καφάτος υπήρξε ο πρώτος πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Έρευνας (ERC), συμβάλλοντας στην ενίσχυση της έρευνας αιχμής στην Ευρώπη. Επίσης, ήταν καθηγητής στο Imperial College και μέλος της Ακαδημίας Αθηνών.
Στην Ελλάδα, υπήρξε ιδρυτής του Τμήματος Βιολογίας στο Πανεπιστήμιο Κρήτης και του Ινστιτούτου Μοριακής Βιολογίας και Βιοτεχνολογίας (ΙΤΕ), συμβάλλοντας καθοριστικά στην ανάπτυξη της βιοεπιστημονικής έρευνας στη χώρα.
Κληρονομιά
Ο Φώτης Καφάτος δεν ήταν μόνο ένας κορυφαίος επιστήμονας, αλλά και ένας οραματιστής που άνοιξε δρόμους για τη νέα γενιά ερευνητών. Το έργο του συνεχίζει να εμπνέει και να καθοδηγεί τη βιολογική έρευνα διεθνώς.
