Ο όρος “social jet lag” ή αλλιώς κοινωνικό τζετ λαγκ, περιγράφει τη διαταραχή του βιολογικού μας ρολογιού εξαιτίας των διαφορετικών ωρών ύπνου και αφύπνισης που ακολουθούμε τα Σαββατοκύριακα, σε σύγκριση με τις καθημερινές. Πρόκειται για ένα φαινόμενο που βιώνουν εκατομμύρια άνθρωποι, κυρίως λόγω κοινωνικών υποχρεώσεων, εξόδων ή απλώς της ανάγκης για ξεκούραση και χαλάρωση μετά από μια κουραστική εβδομάδα.
Συγκεκριμένα, όταν το Σαββατοκύριακο επιλέγουμε να κοιμηθούμε πιο αργά και να ξυπνήσουμε επίσης αργότερα, το σώμα μας μπερδεύεται, καθώς αποσυντονίζεται από το σταθερό πρόγραμμα ύπνου-αφύπνισης των εργάσιμων ημερών. Αυτή η μετατόπιση θυμίζει τη γνωστή αίσθηση του jet lag μετά από ένα υπερατλαντικό ταξίδι, με τη διαφορά ότι προκαλείται από τις κοινωνικές μας συνήθειες και όχι από αλλαγή ζώνης ώρας.
Οι επιστήμονες επισημαίνουν ότι το “social jet lag” μπορεί να έχει σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία. Μελέτες δείχνουν ότι σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο παχυσαρκίας, διαβήτη τύπου 2, καρδιοπάθειες και προβλήματα στον μεταβολισμό. Επιπλέον, μπορεί να επηρεάσει τη διάθεση, να επιδεινώσει το άγχος και να οδηγήσει σε χρόνια κόπωση και έλλειψη συγκέντρωσης.
Για να αποφύγετε τις αρνητικές συνέπειες του κοινωνικού jet lag, οι ειδικοί συστήνουν να διατηρείτε όσο το δυνατόν πιο σταθερό ωράριο ύπνου και τα Σαββατοκύριακα. Ακόμη κι αν ξυπνάτε λίγο αργότερα, καλό είναι η διαφορά να μην ξεπερνά τη μία ώρα. Παράλληλα, η έκθεση στο φυσικό φως το πρωί και η αποφυγή οθονών το βράδυ βοηθούν στη ρύθμιση του βιολογικού ρολογιού.
Η καλή ποιότητα ύπνου και η συνέπεια στο ωράριο δεν είναι πολυτέλεια, αλλά βασική προϋπόθεση για σωματική και ψυχική υγεία.
