Η άνοια αποτελεί μία από τις πιο σύνθετες και σοβαρές νευρολογικές παθήσεις, που πλήττει εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως. Αν και η απώλεια μνήμης είναι το πιο γνωστό σύμπτωμα, οι ειδικοί επισημαίνουν ότι η απάθεια μπορεί να εμφανιστεί πολύ νωρίτερα και να λειτουργήσει ως πρώιμο προειδοποιητικό σημάδι.
Η απάθεια στην άνοια δεν είναι απλώς μια φυσιολογική κόπωση ή αδράνεια. Πρόκειται για μία έντονη μείωση της κινητοποίησης, του ενδιαφέροντος και της πρωτοβουλίας για καθημερινές δραστηριότητες. Άτομα που εμφανίζουν πρώιμη απάθεια σταματούν να ασχολούνται με χόμπι, κοινωνικές επαφές ή ακόμη και βασικές δραστηριότητες φροντίδας του εαυτού τους. Η αλλαγή αυτή συχνά ανησυχεί τους οικείους τους, καθώς εμφανίζεται πριν την έντονη απώλεια μνήμης και τις γνωστικές δυσκολίες που συνδέονται με την άνοια.
Σύμφωνα με έρευνες, η απάθεια μπορεί να προκληθεί από διαταραχές στον προμετωπιαίο φλοιό του εγκεφάλου, ο οποίος είναι υπεύθυνος για την οργάνωση, τη λήψη αποφάσεων και την κίνητρο-προσανατολισμένη συμπεριφορά. Η διαταραχή αυτής της περιοχής οδηγεί σε μειωμένη ανταπόκριση στα ερεθίσματα, ακόμη και σε δραστηριότητες που παλαιότερα προκαλούσαν χαρά ή ενδιαφέρον.
Η αναγνώριση της απάθειας ως πρώιμου συμπτώματος είναι κρίσιμη, καθώς επιτρέπει την έγκαιρη διάγνωση και την παρέμβαση. Οι ειδικοί προτείνουν την τακτική παρακολούθηση της συμπεριφοράς και της καθημερινής δραστηριότητας των ηλικιωμένων, καθώς και την επικοινωνία με νευρολόγους ή ψυχολόγους όταν παρατηρούνται ξαφνικές αλλαγές στην κινητοποίηση ή το ενδιαφέρον για κοινωνικές δραστηριότητες.
Η αντιμετώπιση της απάθειας στην άνοια μπορεί να περιλαμβάνει ψυχοκοινωνικές παρεμβάσεις, δραστηριότητες γνωστικής διέγερσης, αλλά και φαρμακευτική υποστήριξη, ανάλογα με τη σοβαρότητα των συμπτωμάτων. Η έγκαιρη αναγνώριση και η κατάλληλη παρέμβαση μπορούν να βελτιώσουν σημαντικά την ποιότητα ζωής του ασθενούς και των οικογενειών τους, διατηρώντας την κοινωνική συμμετοχή και τη λειτουργικότητα για όσο το δυνατόν μεγαλύτερο διάστημα.
Η απάθεια, επομένως, δεν πρέπει να θεωρείται φυσιολογική εκδήλωση της ηλικίας, αλλά ένα σημαντικό σήμα που αξίζει προσοχής, καθώς μπορεί να προαναγγείλει την έναρξη μιας νευροεκφυλιστικής νόσου. Η ενημέρωση, η παρατήρηση και η έγκαιρη παρέμβαση αποτελούν τα πιο ισχυρά όπλα για την αντιμετώπιση της άνοιας.
