Η κορτιζόλη είναι μια από τις σημαντικότερες ορμόνες που παράγει ο οργανισμός μας, αφού μεταξύ άλλων ρυθμίζει το σάκχαρο και τον μεταβολισμό, υποστηρίζει το ανοσοποιητικό, ελέγχει την αρτηριακή πίεση και βοηθά στη διαχείριση της απόκρισης στο στρες.
Αν και το άγχος και ορισμένα φάρμακα, όπως τα στεροειδή, μπορούν να αυξήσουν τα επίπεδα κορτιζόλης, οι πιο κοινές αιτίες υψηλής κορτιζόλης είναι διαταραχές της υπόφυσης ή των επινεφριδίων, καλοήθεις όγκοι αυτών των αδένων ή όγκοι σε άλλα μέρη του σώματος.
Όταν τα επίπεδα κορτιζόλης παραμένουν υψηλά για μεγάλο χρονικό διάστημα, μπορεί να οδηγήσει στο σύνδρομο Cushing, μια σπάνια πάθηση.
Η σταθερά υψηλή κορτιζόλη μπορεί να οδηγήσει σε άλλες επιπλοκές, επομένως είναι σημαντικό να αναγνωρίσετε τα συμπτώματα, ώστε να λάβετε την κατάλληλη θεραπεία. Πολλές περιπτώσεις συνδρόμου Cushing μπορούν να θεραπευτούν.
Αύξηση βάρους
Μία από τις δουλειές της κορτιζόλης είναι να ρυθμίζει τον μεταβολισμό. Έτσι τα αυξημένα επίπεδα κορτιζόλης μπορεί να επηρεάσουν την ισορροπία μεταξύ της ενέργειας που λαμβάνετε μέσω της τροφής και της ενέργειας που ξοδεύετε. Όταν παίρνετε περισσότερη ενέργεια απ’ ό,τι ξοδεύετε, θα πάρετε κιλά.
Τα άτομα με υψηλή κορτιζόλη μπορεί να παρουσιάσουν επιβράδυνση του μεταβολικού ρυθμού, πράγμα που σημαίνει ότι μπορεί να πάρουν βάρος ακόμη και όταν δεν αλλάξουν τις διατροφικές τους συνήθειες. Εντούτοις, ορισμένοι ειδικοί δεν είναι σίγουροι πόσο πραγματικά παίζει ρόλο η κορτιζόλη στον καθορισμό του μεταβολισμού.
Είναι επίσης πιθανό τα υψηλά επίπεδα κορτιζόλης να αυξάνουν την όρεξη, ωθώντας σας να καταναλώνετε περισσότερο φαγητό. Σε ορισμένες μελέτες, τα άτομα με υψηλή απόκριση στο στρες είχαν περισσότερες πιθανότητες να φάνε μεγαλύτερες μερίδες φαγητού σε περιόδους αυξημένου άγχους.
Αλλαγές σε δέρμα και μαλλιά
Τα άτομα με σύνδρομο Cushing συχνά μελανιάζουν πιο εύκολα και μπορεί να δουν μωβ ραγάδες στην κοιλιά, τους μηρούς ή τα χέρια τους. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι η κορτιζόλη είναι μια στεροειδής ορμόνη (γλυκοκορτικοειδές), που παράγεται από τα επινεφρίδια. Η υπερβολική ποσότητα γλυκοκορτικοειδών μπορεί να λεπτύνει και να αποδυναμώσει το δέρμα, οδηγώντας σε αισθητή βλάβη στα ανώτερα στρώματα (επιδερμίδα).
Τα αυξημένα επίπεδα κορτιζόλης και ανδρογόνων στο σύνδρομο Cushing μπορούν επίσης να προκαλέσουν αύξηση της τριχοφυΐας (υπερτρίχωση), η οποία συχνά επηρεάζει περιοχές όπως το πρόσωπο και ο λαιμός. Μπορούν επίσης να διαταράξουν το φυσιολογικό μοτίβο ανάπτυξης των μαλλιών και να προκαλέσουν απώλεια μαλλιών ή φαλάκρα σε ορισμένες γυναίκες.
Αλλαγές στην ψυχική υγεία
Το άγχος, η κατάθλιψη και οι εναλλαγές της διάθεσης είναι κοινά συμπτώματα της υψηλής κορτιζόλης ή του συνδρόμου Cushing, αν και οι ειδικοί δεν είναι σίγουροι πώς ακριβώς η πάθηση προκαλεί ψυχιατρικά συμπτώματα.
Σε ορισμένες περιπτώσεις οφείλεται στο ότι η κορτιζόλη επηρεάζει τον εγκέφαλο και αυτό οδηγεί σε άγχος, κατάθλιψη, ακόμη και αϋπνία. Αλλά είναι επίσης πιθανό και ότι η ζωή με μια σοβαρή ασθένεια -όπως το σύνδρομο Cushing- έχει μη βιολογικές επιπτώσεις στη διάθεση.
Με άλλα λόγια, το άγχος και η αβεβαιότητα του να είσαι χρόνια άρρωστος μπορεί να προκαλέσει αυξημένα επίπεδα άγχους και διέγερσης ή να οδηγήσει σε καταθλιπτικά συναισθήματα. Ορισμένες μελέτες δείχνουν ότι τουλάχιστον τα μισά άτομα με σύνδρομο Cushing έχουν μια μείζονα καταθλιπτική διαταραχή μαζί με την ασθένειά τους.
Κούραση και αδυναμία
Εάν έχετε υψηλή κορτιζόλη, μπορεί να αισθάνεστε γενικά πιο κουρασμένοι και αδύναμοι από το κανονικό και μπορεί επίσης να εμφανίσετε πιο στοχευμένη μυϊκή αδυναμία. Αυτό συμβαίνει επειδή τα υψηλά επίπεδα κορτιζόλης μπορεί να προκαλέσουν μυϊκή ατροφία με την πάροδο του χρόνου, αποδυναμώνοντας ειδικά τους ώμους, τους γοφούς και τους μηρούς, ενώ δυσχεραίνει την κίνηση γενικότερα.
Υπάρχει επίσης ένα στοιχείο ψυχικής κόπωσης με το σύνδρομο Cushing, το οποίο μερικές φορές μπορεί να επιμείνει ακόμη και κατά την ύφεση της νόσου. Πολλοί ασθενείς βιώνουν κατάθλιψη, της οποίας η κόπωση είναι ένα κοινό σύμπτωμα. Τα άτομα με σύνδρομο Cushing συχνά πρέπει να εργάζονται σκληρότερα σωματικά και διανοητικά για να φέρουν εις πέρας τις καθημερινές δραστηριότητες, γεγονός που οδηγεί σε ακόμα πιο επίμονα αισθήματα κόπωσης.
Αλλαγές στη γονιμότητα
Τα υψηλά επίπεδα κορτιζόλης μπορούν να επηρεάσουν τη φυσιολογική λειτουργία των όρχεων και των ωοθηκών, επομένως το σύνδρομο Cushing μπορεί να προκαλέσει αλλαγές στη γονιμότητα τόσο σε άνδρες όσο και σε γυναίκες, καθώς και πιο συγκεκριμένες αναπαραγωγικές αλλαγές:
- Οι άνδρες μπορεί να είναι πιο επιρρεπείς σε στυτική δυσλειτουργία, χαμηλό αριθμό σπερματοζωαρίων και χαμηλή σεξουαλική ορμή.
- Οι γυναίκες μπορεί να έχουν ακανόνιστες περιόδους ή πλήρη διακοπή της περιόδου και μπορεί να κάνουν πιο δύσκολη την εγκυμοσύνη. Το σύνδρομο Cushing κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης αυξάνει επίσης τον κίνδυνο αποβολής, διαβήτη κύησης, προεκλαμψίας και πρόωρου τοκετού.
- Οι άνδρες που λαμβάνουν θεραπεία για το σύνδρομο Cushing και βρίσκονται σε ύφεση είναι πιθανό να δουν αναστροφή των αναπαραγωγικών παρενεργειών.
- Οι γυναίκες μπορεί να είναι πιο εύκολο να μείνουν έγκυες μετά τη θεραπεία, αν και ορισμένες εξακολουθούν να έχουν μειωμένη λειτουργία των ωοθηκών ως αποτέλεσμα των προηγουμένως υψηλών επιπέδων κορτιζόλης.
Χρόνιες καταστάσεις υγείας
Τα υψηλά επίπεδα κορτιζόλης μπορούν επίσης να οδηγήσουν στην ανάπτυξη άλλων χρόνιων καταστάσεων υγείας, όπως:
- Οστεοπόρωση: Όπως η κορτιζόλη μπορεί να προκαλέσει μυϊκή ατροφία και λέπτυνση του δέρματος, έτσι μπορεί και να αποδυναμώσει τα οστά, καθιστώντας τα άτομα με σύνδρομο Cushing πιο πιθανό να έχουν χαμηλότερη οστική μάζα και πυκνότητα και αυξημένο κίνδυνο καταγμάτων.
- Υπέρταση: Τα υψηλά επίπεδα κορτιζόλης ασκούν επιπλέον πίεση στην καρδιά και τα αιμοφόρα αγγεία, αναγκάζοντάς τα να εργάζονται σκληρότερα και αυξάνοντας τα συνολικά επίπεδα αρτηριακής πίεσης. Μάλιστα, έως και το 80% των ατόμων με σύνδρομο Cushing έχουν υπέρταση, ενώ ακόμη και μετά τη θεραπεία και την ύφεση της νόσου, υπολογίζεται ότι περίπου το 30% των ασθενών θα συνεχίσει να έχουν υψηλή αρτηριακή πίεση ως αποτέλεσμα των προηγούμενων υψηλών επιπέδων κορτιζόλης.
- Διαβήτης: Ο διαβήτης είναι μια κοινή επιπλοκή του συνδρόμου Cushing, επειδή τα υψηλά επίπεδα κορτιζόλης, με την πάροδο του χρόνου, μπορούν να αυξήσουν την αντίσταση στην ινσουλίνη και να παρεμποδίσουν την απομάκρυνση της γλυκόζης, προκαλώντας υπεργλυκαιμία (υψηλά επίπεδα σακχάρου στο αίμα).
