Η βιταμίνη Κ στην πραγματικότητα είναι ένα σύμπλεγμα λιποδιαλυτών βιταμινών.
Οι πιο σημαντικές από αυτές είναι η βιταμίνη K1 (φυλλοκινόνη), που βρίσκεται στις φυτικές τροφές, και η βιταμίνη Κ2 (μενακινόνη), που λαμβάνεται κυρίως από το κρέας, το τυρί και τα αυγά. Η βιταμίνη αυτή ανακαλύφθηκε περίπου το 1935 από τον Henrik Dan. Το όνομά της έχει πάρει από τη λέξη «Koagulation», η οποία στα Γερμανικά σημαίνει «πήξη», λόγω της αντι – αιμορραγικής της ιδιότητας. Μάλιστα, αρχικά η βιταμίνη αυτή θεωρούνταν σημαντική μόνο για την πήξη του αίματος, αλλά τα τελευταία χρόνια αποδεικνύονται όλο και περισσότερα οφέλη της για την υγεία, ειδικά όσων αφορά την υγεία των οστών και των αρθρώσεων.
Τι μορφές βιταμίνης Κ υπάρχουν;
Η βιταμίνη Κ, όπως αναφέρθηκε παραπάνω, κατηγοριοποιείται σε δύο είδη. Αυτά είναι η βιταμίνη Κ1 (φυλλοκινόνη) και η βιταμίνη Κ2 (μενακινόνη). Η βιταμίνη Κ1 ονομάζεται έτσι, καθώς παράγεται από φυτά κι εντοπίζεται κυρίως σε τρόφιμα φυτικών πηγών, όπως είναι στα πράσινα φυλλώδη λαχανικά (σπανάκι, μπρόκολο, μαρούλι κ.α.), σε φυτικά έλαια αλλά και σε ορισμένα φρούτα (blueberries, σύκα κ.α.). Από την άλλη πλευρά, η βιταμίνη Κ2 είναι κυρίως ζωικής προέλευσης. Στη φύση η μενακινόνη εντοπίζεται σε ζωικά προϊόντα, όπως είναι το κρέας, το γάλα, η σόγια ή τα αυγά, καθώς σε προϊόντα που έχουν υποστεί ζύμωση. Αν και οι δύο μορφές βιταμίνης είναι σημαντικές για την καλή λειτουργία του οργανισμού, η βιταμίνη Κ2 φαίνεται να είναι πιο δραστική.
Είναι ενεργή ως βιταμίνη στα ζώα και εκτελεί τις κλασικές λειτουργίες της βιταμίνης Κ, συμπεριλαμβανομένης της δραστηριότητάς της στην παραγωγή πρωτεϊνών πήξης αίματος. Τα ζώα μπορούν επίσης να τα μετατρέψουν σε βιταμίνη Κ2.
Τέλος, υπάρχει και μία Τρίτη μορφή της βιταμίνης, η βιταμίνη Κ3, η οποία είναι συνθετική κι έχει βρεθεί τοξική, για αυτό πλέον δεν χρησιμοποιείται για την αντιμετώπιση της ανεπάρκειας βιταμίνης Κ.
Έλλειψη βιταμίνης Κ
Γενικότερα η ανεπάρκεια της βιταμίνης Κ συνδέεται με ποικίλα προβλήματα του οργανισμού. Τα σημαντικότερα από αυτά είναι ότι χωρίς βιταμίνη Κ, η πήξη του αίματος επηρεάζεται σοβαρά, ενώ το άτομο μπορεί να οδηγηθεί σε οστεοπόρωση λόγω εξασθένισης των οστών. Επιπλέον, μπορεί να επηρεάσει την λειτουργία και την κατάσταση των αγγείων.
Παρόλα αυτά, η έλλειψη της βιταμίνης Κ είναι σχετικά σπάνια. Τα σημαντικότερα συμπτώματα της ανεπάρκειάς της είναι τα εξής:
- Προβληματική ή ελλιπής πήξη αίματος
- Ακατάσχετη αιμορραγία
- Αδικαιολόγητες μελανιές
- Αυξημένος κίνδυνος για οστεοπόρωση
- Μείωση της οστικής πυκνότητας
- Αυξημένος κίνδυνος για κατάγματα
Υπάρχουν ορισμένες ομάδες ατόμων, οι οποίες είναι πιο ευάλωτες στην εμφάνιση ανεπάρκειας βιταμίνης Κ. Πιο συγκεκριμένα, αυτές έιναι οι εξής:
- Ασθενείς με φλεγμονώδεις νόσους του εντέρου
- Άτομα με ελλιπές διαιτολόγιο
- Ασθενείς με ηπατική νόσο
- Άτομα που πάσχουν από κυστική ίνωση ή κοιλιοκάκη
- Πρόωρα βρέφη
- Ασθενείς που λαμβάνουν αντιοβιοτικά σε χρόνιο επίπεδο.
Ποιες είναι οι δράσεις της βιταμίνης Κ;
Έρευνες έχουν δείξει ότι άτομα με επαρκή ποσότητα βιταμίνης Κ έχουν λιγότερες πιθανότητες να εμφανίσουν οστεοπόρωση. Το γεγονός αυτό οφείλεται στη συμμετοχή της εν λόγω βιταμίνης στη μεταφορά ασβεστίου στα οστά. Γενικότερα, η βιταμίνη C συμβάλλει στην καλή υγεία των οστών, αλλά και στην ταχύτερη επούλωση πληγών. Επίσης, είναι σημαντικό να αναφέρουμε ότι η βιταμίνη Κ παρουσιάζει σημαντική συνεργατική και συμπληρωματική δράση με άλλες βιταμίνες, προς όφελος του οργανισμού. Σε γενικές γραμμές, η βιταμίνη αυτή λειτουργεί ως συνένζυμο σε ποικίλες διεργασίες και αντιδράσεις, αλλά και στη σύνθεση και τη λειτουργία πρωτεϊνών, όπως είναι η οστεοκαλσίνη.
Ας δούμε όμως ποιες είναι οι δράσεις και τα οφέλη της βιταμίνης K.
Υγιή οστά
Η βιταμίνη αυτή είναι σημαντική καθώς προάγει την παραγωγή της οστεοκαλσίνης, μίας προτεΐνης, η οποία λειτουργεί προστατευτικά για τα οστά, βελτιώνοντας την οστική μάζα και μειώνοντας τον κίνδυνο για κατάγματα και άλλες φθορές των οστών. Παράλληλα, δεν είναι αμελητέο το γεγονός ότι προλαμβάνει τη φθορά των χόνδρων μεταξύ των αρθρώσεων, προάγοντας έτσι και την καλή υγεία των αρθρώσεων και μειώνοντας της φλεγμονές.
Παράλληλα, η βιταμίνη Κ είναι αυτή που μεταφέρει και «τοποθετεί» το ασβέστιο στα οστά. Έτσι, δεν προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι αυτή συμβάλλει στην πρόληψη διάφορων προβλημάτων των οστών, όπως είναι η οστεοπόρωση.
Πήξη του αίματος
Όπως προαναφέρθηκε και παραπάνω, η βιταμίνη Κ είναι εξαιρετικά σημαντική για την πήξη του αίματος. Πρόκειται για μία ιδιαίτερα σύνθετη διαδικασία, στην οποία λαμβάνουν μέρος διάφορες πρωτεΐνες. Για το σχηματισμό και τη σωστή λειτουργία αυτών των πρωτεϊνών είναι απαραίτητη η επαρκής ποσότητα βιταμίνης Κ στον οργανισμό. Όταν κανείς έχει λιγότερη βιταμίνη Κ από το επιθυμητό είναι πιθανότερο να εμφανίσει αιμορραγία, αργότερη επούλωση πληγών, αδικαιολόγητες μελανιές.
Καρδιαγγειακή υγεία
Η συγκέντρωση ασβεστίου στις αρτηρίες είναι μία από τις πιο χαρακτηριστικές αιτίες καρδιαγγειακών νοσημάτων, όπως είναι μία καρδιακή προσβολή. Η βιταμίνη Κ, όπως προαναφέρθηκε, συμβάλλει στη σωστή μεταφορά του ασβεστίου, που κυκλοφορεί στο αίμα, στα οστά. Έτσι, η επαρκής ποσότητά της προλαμβάνει την εναπόθεση ασβεστίου στις αρτηρίες, προστατεύοντας έτσι την καρδιά και τη λειτουργία της.
Εγκεφαλική υγεία
Η βιταμίνη Κ αποδεικνύεται πως διαθέτει ισχυτές αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες. Επομένως, αυτή προστατεύει τα εγκεφαλικά κύτταρα και τη συνολική υγεία του εγκεφάλου από φλεγμονώδεις παθήσεις, όπως είναι το Alzheimer, ο καρκίνος, το Πάρκινσον. Χάρη στις αντιφλεγμονώδεις ιδιότητές της προστατεύει τον οργανισμό από τη δημιουργία ελεύθερων ριζών και το οξειδωτικό στρες.
Ποιες τροφές περιέχουν βιταμίνη Κ
Αν αναρωτιέσαι που βρίσκουμε την βιταμίνη Κ τότε είσαι στο σωστό μέρος. Επειδή η βιταμίνη Κ είναι μία λιποδιαλυτή βιταμίνη που αποθηκεύεται μεν, αλλά όχι για μεγάλο χρονικό διάστημα στο σώμα, είναι σημαντικό να την προσλαμβάνουμε καθημερινά μέσα από τη διατροφή μας ή συμπληρώματα διατροφής.
Ας δούμε σε ποιες τροφής θα βρείτε αυτή τη βιταμίνη:
- Στo σπανάκι
- Στo μαρούλι
- Στο λάχανο
- Στο μπρόκολο
- Στα λαχανάκια Βρυξελλών
- Στο κουνουπίδι
- Στο κρέας
- Στα ψάρια
- Στο συκώτι
- Στα αυγά
- Στα εμπλουτισμένα με βιταμίνη Κ δημητριακά
Συμπληρώματα διατροφής με βιταμίνη Κ
Η βιταμίνη Κ μπορεί να βρεθεί σε πολλά συμπληρώματα διατροφής, είτε μεμονωμένη είτε σε φόρμουλες συνδυαστικά με ασβέστιο, μαγνήσιο ή βιταμίνη D.
Πόση βιταμίνη Κ χρειάζομαι;
Η ποσότητα της Βιταμίνης Κ που πρέπει να λαμβάνει το άτομα εξαρτάται από διάφορους παράγοντες, όπως είναι το φύλο και η ηλικία. Συγκεκριμένα, αναφέρουμε ότι η συνιστώμενη ημερήσια πρόσληψη της βιταμίνης για τις γυναίκες ανέρχεται σε 90 mcg, για τους άνδρες σε 120 mcg .
Υπάρχουν αλληλεπιδράσεις και αντενδείξεις με τη βιταμίνη Κ;
Αν και η λήψη της βιταμίνης Κ είναι σχετικά ασφαλής, Όμως, είναι γεγονός ότι αυτή αλληλεπιδρά με διάφορα φάρμακα. Τέτοια είναι τα αντιπηκτικά φάρμακα. Σε κάθε περίπτωση είναι σημνατικό πάντα να συμβουλεύεται κανείς τον ιατρό ή το φαρμακοποιό του για τη λήψη οποιουδήποτε σκευάσματος.
