Ο βήχας είναι ένα από τα πιο συνηθισμένα συμπτώματα των λοιμώξεων του αναπνευστικού, είτε πρόκειται για κοινό κρυολόγημα, γρίπη, βρογχίτιδα ή COVID-19. Παρότι τα υπόλοιπα συμπτώματα συχνά υποχωρούν σε λίγες ημέρες, ο βήχας μπορεί να επιμένει για εβδομάδες, προκαλώντας ανησυχία και ταλαιπωρία. Γιατί όμως συμβαίνει αυτό;
Αρχικά, οι ιοί του αναπνευστικού προκαλούν φλεγμονή στους βλεννογόνους των αεραγωγών. Ακόμη και όταν ο ιός έχει πλέον απομακρυνθεί από τον οργανισμό, η φλεγμονή δεν υποχωρεί αμέσως. Οι αεραγωγοί παραμένουν ερεθισμένοι και υπερευαίσθητοι, αντιδρώντας έντονα σε ερεθίσματα που υπό φυσιολογικές συνθήκες δεν θα προκαλούσαν βήχα, όπως ο ξηρός αέρας, η σκόνη, ακόμη και η ομιλία ή το γέλιο.
Ένας δεύτερος παράγοντας είναι η αυξημένη παραγωγή βλέννας. Κατά τη διάρκεια μιας λοίμωξης, ο οργανισμός δημιουργεί περισσότερη βλέννα για να «παγιδεύσει» τον ιό. Μετά την αποδρομή της λοίμωξης, η βλέννα μπορεί να συνεχίσει να παράγεται για αρκετές ημέρες ή να παραμένει στους βρόγχους, προκαλώντας επίμονο παραγωγικό βήχα.
Επιπλέον, η βλάβη που υφίστανται τα κύτταρα των αεραγωγών χρειάζεται χρόνο για να επουλωθεί. Καθώς ο οργανισμός αναπλάθει τον ερεθισμένο ιστό, δημιουργείται ένα μετα-ιογενές σύνδρομο, γνωστό ως «μεταλοιμώδης βήχας», που μπορεί να διαρκέσει από δύο έως και έξι εβδομάδες.
Σε ορισμένες περιπτώσεις, η λοίμωξη μπορεί να αποκαλύψει ή να επιδεινώσει προϋπάρχουσες καταστάσεις, όπως άσθμα, αλλεργική ρινίτιδα ή γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση, οι οποίες επίσης συμβάλλουν στην παραμονή του βήχα.
Παρότι ο επίμονος βήχας είναι συχνά φυσιολογικό επακόλουθο μιας λοίμωξης, υπάρχουν περιπτώσεις όπου χρειάζεται αξιολόγηση από γιατρό, ειδικά όταν συνοδεύεται από δύσπνοια, πόνο στο στήθος, πυρετό που επιμένει ή αιμόπτυση. Σε κάθε περίπτωση, η ενυδάτωση, οι εισπνοές ατμού, η αποφυγή καπνού και ερεθιστικών ουσιών, καθώς και η χρήση ήπιων σιροπιών μπορεί να βοηθήσουν στην ταχύτερη υποχώρησή του.
Ο βήχας μετά από λοίμωξη είναι ενοχλητικός, αλλά τις περισσότερες φορές αποτελεί σημάδι ότι οι αεραγωγοί προσπαθούν να επανέλθουν στην κανονική τους λειτουργία. Με λίγη υπομονή και κατάλληλη φροντίδα, συνήθως υποχωρεί χωρίς επιπλοκές.
