Οι χαλαρές καλοκαιρινές ημέρες χωρίς τις συνήθειες της σχολικής ζωής μπορούν να επηρεάσουν αρνητικά τα παιδιά σχολικής ηλικίας. Η αλλαγή στις δραστηριότητες τους, η διαφοροποίηση της διατροφής τους και η μείωση της φυσικής τους δραστηριότητας συχνά οδηγούν σε αύξηση του σωματικού τους βάρους. Αυτές οι αλλαγές επηρεάζουν το Δείκτη Μάζας Σώματος τους, προκαλώντας μηνιαίες διακυμάνσεις όταν δεν έχουν τις σταθερές δραστηριότητες του σχολείου.
Ένας αυξανόμενος όγκος στοιχείων δείχνει ότι τα παιδιά ηλικίας 5-12 ετών σε πολλές δυτικές κοινωνίες παρουσιάζουν ολοένα μεγαλύτερη αύξηση του ΔΜΣ κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού. Οι μηχανισμοί που οδηγούν στην επιτάχυνση της αύξησης αυτής τη συγκεκριμένη χρονική περίοδο πιθανόν να αφορούν σε έναν πολύπλοκο ιστό συμπεριφορικών, περιβαλλοντικών και βιολογικών παραγόντων.
Όσον αφορά στους παράγοντες συμπεριφοράς, τα παιδιά αυξάνουν τον χρόνο που κάθονται, παίζοντας ηλεκτρονικά παιχνίδια, μειώνουν τη μέτρια ή έντονη σωματική δραστηριότητα που έχουν όσο το πρόγραμμά τους είναι καλά οργανωμένο ή ακόμα και υπερφορτωμένο, κοιμούνται και ξυπνούν αργότερα, και κυρίως ξεφεύγουν από την υγιεινή διατροφή τους, τρώνε περισσότερα ανθυγιεινά σνακ και παγωτά, με συνέπεια να βάζουν αρκετά κιλά.
Αν και μπορεί να ακούγεται παράδοξο να μειώνεται η σωματική δραστηριότητα το καλοκαίρι, μελέτες έχουν δείξει ότι ενώ σε ψυχρά κλίματα η σωματική δραστηριότητα αυξάνεται κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού όταν οι μέρες είναι πιο ήπιες σε σύγκριση με το χειμώνα, στα θερμότερα κλίματα, όπως της Ελλάδας, η σωματική δραστηριότητα μπορεί να μειωθεί κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού λόγω ακραίων θερμοκρασιών και υγρασίας.
Επιπλέον, πιο πρόσφατες μελέτες έχουν δείξει ότι η εκτεταμένη έκθεση στο φως της ημέρας και στον τεχνητό φωτισμό τα καλοκαιρινά βράδια μπορεί να οδηγήσει σε τροποποίηση του κιρκαδικού ρυθμού, με επιπτώσεις στο χρόνο που κοιμούνται τα παιδιά, όπως άλλωστε και οι ενήλικες.
Αμερικανοί επιστήμονες είχαν εντοπίσει αυτήν την αύξηση στον Δείκτη Μάζας Σώματος των παιδιών το καλοκαίρι και υπέθεσαν ότι μπορεί να συνδέεται άμεσα με την απουσία της σχολικής ημέρας, η οποία εκτυλίσσεται σε ένα υποχρεωτικό περιβάλλον που έχει προγραμματιστεί και εποπτεύεται από ενήλικες, και βοηθά στην ελαχιστοποίηση της εμπλοκής των παιδιών σε ανεπιθύμητες συμπεριφορές που προάγουν την παχυσαρκία.
Συνέκριναν τις συμπεριφορές παιδιών που φοιτούσαν σε παραδοσιακά σχολεία, έχοντας 3 μήνες σχεδόν καλοκαιρινές διακοπές, με εκείνες μαθητών σε σχολεία που όλο το χρόνο ενσωματώνουν μικρότερες, συχνότερες διακοπές καθ’ όλη τη διάρκεια του ημερολογιακού έτους, αντί να κάνουν ένα παρατεταμένο διάλειμμα 2-3 μηνών το καλοκαίρι.
Σύμφωνα με τα ευρήματά τους, που δημοσιεύθηκαν στο International Journal of Behavioral Nutrition and Physical Activity, τα παιδιά που φοιτούσαν σε παραδοσιακά σχολεία παρουσίασαν μεγαλύτερες ανθυγιεινές αποκλείσεις, τόσο στο χρόνο που παρέμεναν αδρανή και στον χρόνο που περνούσαν μπροστά από μια οθόνη, όσο και στον μέσο χρόνο ύπνου, σε σύγκριση με τα παιδιά του σχολείου που διέκοπτε τα μαθήματά του συχνά για σύντομες περιόδους. Όπως είναι λογικό επακόλουθο, η μηνιαία αύξηση του ΔΜΣ επιταχύνθηκε στα παιδιά της πρώτης ομάδας και όχι στα παιδιά που φοιτούσαν όλο τον χρόνο με μικρά διαλείμματα.
Αυτή η μελέτη υποδηλώνει ότι η απομάκρυνση από το σχολικό περιβάλλον και τις δραστηριότητες που συνοδεύουν το καθημερινό πρόγραμμα των παιδιών συμβάλλει στην αύξηση του σωματικού βάρους τους. Η παροχή, λοιπόν, ενός δομημένου προγράμματος κατά τη διάρκεια και των θερινών διακοπών μπορεί να επηρεάσει θετικά αυτές τις συμπεριφορές και, με τη σειρά τους, να μετριάσουν τα κιλά που είναι πιθανόν να βάλουν.
Η οικογένεια διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο και στις διατροφικές συνήθειες των παιδιών. Θα πρέπει πάντοτε να υποστηρίζει την κατανάλωση φρούτων και λαχανικών, οσπρίων, ξηρών καρπών και σπόρων και να ενδίδει σπανίως στις παρακλήσεις των παιδιών για ανθυγιεινές τροφές (μπέργκερ, πίτσα, αναψυκτικά, γλυκά, παγωτά κλπ).
Δεδομένης της δραματικής αύξησης της παιδικής παχυσαρκίας τόσο παγκοσμίως όσο και στη χώρα μας τις τελευταίες τέσσερις δεκαετίες, οποιοδήποτε μέτρο βοηθά στην αναχαίτιση του πανδημικού αυτού κύματος θα πρέπει να εφαρμόζεται αυστηρά και απαρέγκλιτα. Διαφορετικά, τα παιδιά αυτά θα γίνουν παχύσαρκοι ενήλικες οι οποίοι θα αποκτήσουν σοβαρά προβλήματα υγείας που θα μειώσουν την ποιότητα ζωής τους και θα περιορίσουν το προσδόκιμο αυτής.
