Οι ημερομηνίες λήξης παίζουν σημαντικό ρόλο, καθώς μας υποδεικνύουν πότε πρέπει να πετάξουμε τρόφιμα που δεν είναι πλέον ασφαλή, πότε να αντικαταστήσουμε τα φάρμακα και τις βιταμίνες μας, πότε να ανανεώσουμε το μακιγιάζ μας ή να αλλάξουμε λάδια στο αυτοκίνητο. Τι ισχύει, όμως, για τα γυαλιά ηλίου; Έχουν και αυτά ημερομηνία λήξης ή μπορούν να χρησιμοποιούνται επ’ αόριστον;
«Η απάντηση δεν είναι τόσο απλή», εξηγεί ο Δρ Αναστάσιος-Ι. Κανελλόπουλος, MD, Χειρουργός-Οφθαλμίατρος, ιδρυτής και επιστημονικός διευθυντής του Ινστιτούτου Οφθαλμολογίας LaserVision και καθηγητής Οφθαλμολογίας στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης. «Για να προστατεύουν αποτελεσματικά τα μάτια, τα γυαλιά ηλίου πρέπει να είναι εφοδιασμένα με ειδικά φίλτρα που απορροφούν την υπεριώδη ακτινοβολία (UV). Ωστόσο, με την πάροδο του χρόνου και την παρατεταμένη έκθεση στην UV, αυτά τα φίλτρα χάνουν σταδιακά την προστατευτική τους ικανότητα».
Το πότε ακριβώς θα συμβεί αυτή η μείωση δεν είναι επακριβώς γνωστό, γιατί εξαρτάται από τη συχνότητα και τη διάρκεια της χρήσης των γυαλιών ηλίου, καθώς και από την ένταση της UV κατά τη χρήση. Πριν από λίγα χρόνια, επιστήμονες από τη Βραζιλία είχαν δημοσιεύσει μελέτη που έδειξε ότι σε μία ηλιόλουστη χώρα όπως η δική τους, τα γυαλιά ηλίου χάνουν την προστατευτική δράση τους μέσα σε δύο χρόνια καθημερινής χρήσης επί μερικές ώρες (περίπου 2 την ημέρα).
«Σκεφτείτε τα γυαλιά ηλίου σαν το αντηλιακό», τονίζει ο κ. Κανελλόπουλος. «Είναι εξίσου σημαντικά για την υγεία των ματιών, με το αντηλιακό που βάζουμε στο δέρμα. Όπως όμως δεν αρκεί μία επάλειψη με το αντηλιακό, αν πρόκειται να μείνει κάποιος όλη μέρα στον ήλιο, έτσι δεν αρκεί και ένα ζευγάρι γυαλιών ηλίου για καθημερινή, πολύωρη χρήση επί μήνες και χρόνια».
Τι σημαίνουν πρακτικά αυτά; «Ο γενικός κανόνας είναι πως όσο πιο παλιά είναι τα γυαλιά ηλίου, τόσο αυξάνονται οι πιθανότητες να μην προστατεύουν πια επαρκώς τα μάτια», απαντά ο καθηγητής. «Γι’ αυτό τον λόγο συνιστάται προληπτικός έλεγχος της απορροφητικότητάς τους σε ένα κατάστημα οπτικών. Σε πολλά από αυτά υπάρχουν ειδικές συσκευές που την μετρούν. Αν τα γυαλιά ηλίου σας είναι απορροφητικά, θα διηθούν όλο το φάσμα της UV, παρέχοντας 99-100% προστασία εναντίον της UVA και της UVB».
Η εναλλακτική λύση σε όποιον δεν επιθυμεί να κάνει αυτή τη μέτρηση, είναι να αλλάζει γυαλιά ηλίου κάθε περίπου 2 χρόνια, εφόσον τα φορά καθημερινά, χειμώνα-καλοκαίρι, επί αρκετές ώρες σε υπαίθριους χώρους.
Ωστόσο πρέπει να είστε πολύ προσεκτικοί όταν διαλέγετε ένα νέο ζευγάρι γυαλιά ηλίου. Η τιμή, το σχέδιο και το χρώμα των φακών τους μπορεί να είναι τα κύρια κριτήρια με τα οποία συνήθως διαλέγουμε τα γυαλιά, αλλά κανένα από αυτά δεν είναι το μείζον για να προστατευτούν τα μάτια από τις βλάβες της UV.
«Για να είναι αξιόπιστα τα γυαλιά ηλίου πρέπει κατ’ αρχάς να αναγράφουν ότι παρέχουν 100% προστασία από την UVA και την UVB ή απορρόφηση της UV έως 400 nm», τονίζει ο κ. Κανελλόπουλος. «Πρέπει επίσης να είναι μεγάλα και να εφάπτονται καλά στο πρόσωπο, ώστε να προστατεύουν τα μάτια και από τις αντανακλάσεις της UV που φτάνουν υπό διάφορες γωνίες στα μάτια. Επομένως τα πιο κατάλληλα γυαλιά είναι αυτά που καλύπτουν μεγάλο τμήμα του προσώπου, προστατεύοντας τα μάτια και από τα πλάγια».
Το χρώμα που θα έχουν οι φακοί των γυαλιών ηλίου επίσης δεν πρέπει να σας απασχολεί. Τα πιο σκουρόχρωμα γυαλιά δεν σημαίνει ότι είναι πιο απορροφητικά από τα πιο ανοικτόχρωμα. Αντιθέτως, τα σκουρόχρωμα γυαλιά χωρίς καλό φίλτρο απορρόφησης της UV μπορεί να είναι πιο επικίνδυνα για τα μάτια, διότι το σκοτεινό περιβάλλον που δημιουργούν προκαλεί διαστολή της κόρης του ματιού, με συνέπεια να φθάνει περισσότερη UV στο εσωτερικό τους.
Η μοναδική περίπτωση που έχει σημασία το χρώμα των φακών είναι αν ασχολείστε με υπαίθρια αθλήματα όπως το γκολφ. Σε τέτοιες περιπτώσεις, ίσως χρειάζεστε γυαλιά ηλίου με πράσινους, γκρι, καφέ, ροζ ή κεχριμπαρένιους φακούς διότι αυξάνουν την αντίθεση (κοντράστ) και διευκολύνουν την άθληση.
Ένας άλλος παράγοντας που δεν πρέπει να σας απασχολεί είναι η τιμή των γυαλιών. Τα ακριβά γυαλιά δεν σημαίνει απαραιτήτως ότι είναι προστατευτικά, ούτε τα φθηνά ότι είναι ακατάλληλα. Σημασία έχει από πού προμηθεύεστε τα γυαλιά ηλίου και όχι πόσο κοστίζουν. Επομένως να είστε πολύ επιφυλακτικοί με τις αγορές από πλανόδιους πωλητές, από το διαδίκτυο, από υπαίθριες αγορές κ.λπ. Η καλύτερη επιλογή είναι να αγοράζετε γυαλιά ηλίου από καταστήματα οπτικών, ώστε να ενημερώνεστε για όλες τις προδιαγραφές ποιότητας που έχουν.
Αν προτιμάτε γυαλιά ηλίου με πολωτικούς φακούς, πρέπει να γνωρίζετε ότι αυτοί μειώνουν την λάμψη που αντανακλάται στις λείες επιφάνειες (π.χ. στην άσφαλτο, στην άμμο). Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι παρέχουν προστασία έναντι της UV. Άρα και τα γυαλιά ηλίου με πολωτικούς φακούς πρέπει να διαθέτουν ειδικό φίλτρο μέγιστης απορρόφησης της UV.
Να θυμάστε, τέλος, πως «τα γυαλιά ηλίου, όσο αξιόπιστα κι αν είναι, δεν μπορούν να προστατεύσουν τα μάτια σας αν κοιτάξετε απευθείας τον ήλιο, επομένως μην το κάνετε αυτό ποτέ και για κανένα λόγο», καταλήγει ο κ. Κανελλόπουλος.
