Η τελευταία Τετάρτη του Απριλίου (24 Απριλίου, το 2024) έχει κηρυχθεί από το 1992 ως Διεθνής Ημέρα Ευαισθητοποίησης για το Θόρυβο, από την Ευρωπαϊκή Ένωση Ακουστικής. Ο θόρυβος μπορεί να στοιχίσει πολλά περισσότερα από την ακοή μας, μπορεί να είναι αιτία πρόκλησης ατυχημάτων και σε συνδυασμό με άλλους κινδύνους στους χώρους εργασίας, μπορεί να προκαλέσει πρόβλημα υγείας.
Το Ελληνικό Ινστιτούτο Ακουστικής (ΕΛΙΝΑ), μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης Ακουστικής, συμμετέχει ενεργά στις εκδηλώσεις, υποστηρίζοντας ενημερωτικές δράσεις, με σκοπό την ευρεία και έγκυρη διάχυση της επιστημονικής γνώσης σχετικά με τα προβλήματα από τη συνεχή έκθεση στους θορύβους και τις βλαβερές συνέπειες για τον ανθρώπινο οργανισμό.
Οι θόρυβοι του περιβάλλοντος (από την κυκλοφορία, τη βιομηχανία και γενικά τον μηχανολογικό εξοπλισμό) οι οποίοι οφείλονται σε ποικίλες δραστηριότητες (οικονομικές, οικιακές, αναψυχής) προκαλούν σοβαρές ενοχλήσεις, η έκταση και η βαρύτητα των οποίων ποικίλλουν ανάλογα με την απόσταση της πηγής, τα συχνοτικά χαρακτηριστικά και τη διάρκεια της όχλησης, καθώς επίσης την τοπογραφία και την πολεοδομική οργάνωση μιας περιοχής.
Ο θόρυβος δεν πλήττει μόνο τις ευαίσθητες ομάδες του πληθυσμού (άτομα της 1ης και 3ης ηλικίας, ανθρώπους σε ανάρρωση, εγκύους γυναίκες), αλλά και τις παραγωγικές ηλικίες. Ειδικά, όσον αφορά στα παιδιά, η έκθεση στον θόρυβο κατά την κρίσιμη σχολική ηλικία επιφέρει βλάβες στη μνήμη και στις εκπαιδευτικές επιδόσεις τους, καθώς αποδείχτηκε ότι, οι ηχητικές επιβαρύνσεις, επηρεάζουν τις δεξιότητες που αφορούν την κατανόηση του γραπτού λόγου, την απομνημόνευση και την προσήλωση.
Η έκθεση της ΠΟΥ (1999) υιοθετήθηκε από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και οδήγησε την Κομισιόν στην οδηγία 2002/49/EC που συστήνει ενέργειες των κρατών – μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης πάνω σε τρεις (3) άξονες :
- μέτρηση της έκθεσης και των επιπτώσεων του θορύβου με κοινές μεθόδους,
- εκπόνηση σχεδίων δράσης από τα κράτη μέλη,
- δημόσια ενημέρωση για τον περιβαλλοντικό θόρυβο και τις συνέπειες του.
Ενισχυτικά, η διαχρονική έρευνα του NORAH, ενός κέντρου μελέτης των δεδομένων, των ενοχλήσεων και των επιπτώσεων του θορύβου, κατέληξε πρόσφατα (2016) σε συγκεκριμένες απαντήσεις για διάφορα ερωτήματα σχετικά με τον αντίκτυπο του θορύβου της κυκλοφορίας (αεροπορικής, οδικής, σιδηροδρομικής) σε περιοχές γύρω από τα αεροδρόμια διαφόρων γερμανικών πόλεων, όπου διαβιούν πολλά εκατομμύρια πολιτών. Σε μια σφαιρική μελέτη που αρθρώνεται σε πέντε (5) επιμέρους υπο-κεφάλαια, η έρευνα του NORAH διαπίστωσε μεγάλη συνάφεια ανάμεσα :
- στις καρδιαγγειακές διαταραχές ή στην κατάθλιψη και την έκθεση σε θόρυβο,
- στην υποκειμενική αίσθηση της ποιότητας του ύπνου και την ηχητική πίεση στους χώρους ανάπαυσης,
- στην πνευματική ανάπτυξη των παιδιών πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης και το ηχητικό περιβάλλον τους.
Ξεκινώντας την προσπάθεια επίλυσης των παραπάνω προβλημάτων η Ε.Ε. προσδιόρισε (ήδη από το 2009) ως ανώτατο όριο έκθεσης στο θόρυβο κατά τη διάρκεια της νυχτερινής ανάπαυσης τα 40dB(A) και πρότεινε στα κράτη – μέλη να υιοθετήσουν ως άμεσο, ενδιάμεσο στόχο δράσης το όριο των 55dB(A). Δυστυχώς, παρά το ευρωπαϊκό κεκτημένο, η Ελληνική Πολιτεία βρίσκεται σε θεσμική υστέρηση, καθώς το σύνολο των εφαρμοζόμενων ελληνικών πρακτικών στα πεδία της Περιβαλλοντικής Ηχοπροστασίας και της Κτιριακής Ακουστικής παραμένουν σε ένα ασαφές και ατελέσφορο νομοθετικό πλαίσιο. Συγκεκριμένα:
- η Μελέτη Ηχομόνωσης των κτιρίων δεν είναι υποχρεωτική για την έκδοση οικοδομικών αδειών, δηλαδή δεν υφίσταται προληπτικός τεχνικός έλεγχος,
- ο υφιστάμενος Κτιριοδομικός Κανονισμός (άρθρο 12) είναι σχετικά παλαιός (ΦΕΚ 1989) και δεν έχει εναρμονιστεί στις επιστημονικές & μεθοδολογικές τεχνολογικές εξελίξεις, όπως οι υπόλοιποι Ελληνικοί Κανονισμοί (σε άλλα θέματα οικοδομικής προστασίας), αλλά κυρίως οι αντίστοιχοι Κανονισμοί των κρατών της Ε.Ε.,
- από το 1989 εξακολουθεί να εκκρεμούν τα Προεδρικά Διατάγματα που θα όριζαν τις αστικές περιοχές Α` κατηγορίας ακουστικής άνεσης, κατά συνέπεια το σύνολο της επικράτειας εντάσσεται στην χαμηλότερη κατηγορία.
Με τα υφιστάμενα δεδομένα, ακόμη και στις νέες κατασκευές, διαιωνίζεται το καθεστώς της μειωμένης ηχομόνωσης των κτιρίων, καθώς για κάθε χρόνο που περνά τεχνικά ανεκμετάλλευτος, η αντιμετώπιση της ηχοπροστασίας των κατοικιών παραπέμπεται προς πιθανή επίλυση μετά από τουλάχιστον έξι (6) δεκαετίες, προς δόξα όλων όσων ευαγγελίζονται τον εκσυγχρονισμό της ελληνικής κοινωνίας. Το υφιστάμενο πλαίσιο κατασκευής κτιρίων ουσιαστικά καταργεί τις νομοτεχνικές διαδικασίες για την τεχνική επίλυση της Ηχομόνωσης:
- δεν ισχύει ο Κτιριοδομικός Κανονισμός,
- δεν κατοχυρώνεται η τεχνική αρμοδιότητα των Μελετητών,
- δεν προσδιορίζεται η ευθύνη των Κατασκευαστών,
- δεν εξασφαλίζεται η ακουστική άνεση των Χρηστών-Ενοίκων
Η Ελληνική Πολιτεία φαίνεται να μην αντιλαμβάνεται πως η διατήρηση της υφιστάμενης κατάστασης (ήτοι η υποβαθμισμένη οικιστική άνεση) βλάπτει σοβαρά την υγεία των πολιτών. Παράλληλα, το ευρύ κοινό δεν φαίνεται ενημερωμένο για τις βλαβερές συνέπειες της έκθεσής του στο θόρυβο με αποτέλεσμα να συμβάλει (συνειδητά ή ασυνείδητα, άμεσα ή έμμεσα) σε ολοένα υψηλότερα επίπεδα θορύβου (στη διασκέδαση, στην οδήγηση ή κατά τη διάρκεια των ωρών κοινής ησυχίας).
Με αφορμή τη φετινή παγκόσμια ημέρα ευαισθητοποίησης στα προβλήματα του θορύβου το Ελληνικό Ινστιτούτο Ακουστικής επαναλαμβάνει τα έγκυρα επιστημονικά δεδομένα για τις αυξανόμενες αρνητικές επιπτώσεις του θορύβου στην υγεία και καλεί την Ελληνική Πολιτεία να λάβει τα κατάλληλα θεσμικά και νομοτεχνικά μέτρα. Παράλληλα, όλες & όλοι, ανεξαρτήτως ηλικίας, με την ατομική στάση μας, μπορούμε να συνδράμουμε στην μείωση των εκπομπών θορύβου.
Η ακουστική άνεση συμβάλει σε μια καλύτερη Ποιότητα Ζωής.
