Τα τελευταία χρόνια, οι επιστημονικές μελέτες αναδεικνύουν με ολοένα μεγαλύτερη σαφήνεια ότι η ατμοσφαιρική ρύπανση δεν επηρεάζει μόνο τους πνεύμονες, αλλά ολόκληρο το καρδιαγγειακό σύστημα. Μάλιστα, σύμφωνα με νέα δεδομένα, η έκθεση σε υψηλά επίπεδα ρύπανσης μπορεί να αυξήσει την αρτηριακή πίεση με τρόπο παρόμοιο με τον υπερβολικό διατροφικό πρόσληψη αλατιού. Η σύγκριση δεν είναι τυχαία: όπως το αλάτι προκαλεί κατακράτηση υγρών και αυξάνει το φορτίο στην καρδιά, έτσι και οι επικίνδυνοι ρύποι οδηγούν σε φλεγμονή, οξειδωτικό στρες και αγγειοσυστολή.
Οι ατμοσφαιρικοί ρύποι —ιδιαίτερα τα μικροσωματίδια PM2.5 και τα οξείδια του αζώτου— εισέρχονται στον οργανισμό μέσα από τους πνεύμονες και στη συνέχεια μεταφέρονται μέσω του αίματος. Αυτό πυροδοτεί μια αλυσίδα αντιδράσεων που επηρεάζουν άμεσα τα αγγεία. Η συνεχής φλεγμονή οδηγεί σε στένωση των αγγείων και αύξηση της πίεσης, ενώ το οξειδωτικό στρες επιβαρύνει τις αρτηρίες και προάγει την αθηροσκλήρωση. Το αποτέλεσμα είναι αυξημένος κίνδυνος για υπέρταση, εγκεφαλικά επεισόδια και καρδιακά νοσήματα.
Ιδιαίτερα ανησυχητικό είναι ότι ο κίνδυνος αυξάνεται ακόμη και σε άτομα χωρίς ιστορικό υπέρτασης. Η ρύπανση λειτουργεί αθροιστικά: η καθημερινή έκθεση, ακόμη και σε επίπεδα που θεωρούνται ανεκτά, μπορεί να οδηγήσει με την πάροδο του χρόνου σε αυξημένη αρτηριακή πίεση. Επιπλέον, ομάδες όπως παιδιά, ηλικιωμένοι, έγκυες γυναίκες και άτομα με άσθμα ή καρδιακές παθήσεις είναι ιδιαίτερα ευάλωτες.
Παρότι η πλήρης εξάλειψη της έκθεσης στη ρύπανση είναι ανέφικτη, υπάρχουν τρόποι μείωσης των κινδύνων. Η χρήση μασκών υψηλής προστασίας σε μέρες με αυξημένες τιμές ρύπων, η αποφυγή άσκησης κοντά σε δρόμους με μεγάλο κυκλοφοριακό φόρτο, η τοποθέτηση καθαριστή αέρα στο σπίτι και η παρακολούθηση των καθημερινών δεικτών ποιότητας αέρα είναι πρακτικές που μπορούν να βοηθήσουν. Όσοι πάσχουν από υπέρταση μπορούν να συμβουλευτούν τον γιατρό τους για πιο στενή παρακολούθηση σε περιόδους έντονης ρύπανσης.
Συμπερασματικά, η ατμοσφαιρική ρύπανση δεν είναι απλώς μια περιβαλλοντική απειλή· αποτελεί κρυφό αλλά ισχυρό παράγοντα καρδιαγγειακού κινδύνου. Όπως μειώνουμε την κατανάλωση αλατιού για την προστασία της καρδιάς, έτσι πρέπει να προστατευόμαστε και από τους αόρατους ρύπους που κυκλοφορούν γύρω μας. Με ενημέρωση και πρόληψη, μπορούμε να περιορίσουμε τις επιπτώσεις και να διαφυλάξουμε την υγεία μας.
