Όλοι γνωρίζουμε πως η άνοια είναι ένας γενικός όρος που περιγράφει την αλλαγή του τρόπου εγκεφάλου του ατόμου και επηρεάζει την ικανότητα της σκέψης, τη μνήμη, τη γλώσσα και την αλλαγή.
Η ψηφιακή άνοια, ένας όρος που επινοήθηκε από τον Γερμανό νευροεπιστήμονα και ψυχίατρο Manfred Spitzer, περιγράφει αλλαγές στη γνωστική λειτουργία ως αποτέλεσμα της υπερβολικής χρήσης τεχνολογίας.
Αν και η ψηφιακή άνοια δεν είναι μια πραγματική διαγνώσιμη κατάσταση υγείας, η θεωρία ότι η υπερβολική χρήση της τεχνολογίας επηρεάζει αρνητικά τη γνωστική λειτουργία έχει επιστημονική βάση. Μάλιστα, αρκετές μελέτες έχουν δείξει μια σύνδεση μεταξύ της χρήσης του διαδικτύου, του “χρόνου οθόνης” και των γνωστικών αλλαγών.
Μια μελέτη από το 2022 διερεύνησε τον αντίκτυπο της καθιστικής συμπεριφοράς, συμπεριλαμβανομένης της χρήσης του υπολογιστή και της παρακολούθησης τηλεόρασης, στον συνολικό κίνδυνο άνοιας.
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα, ο αυξημένος σε γνωστικά παθητικές συμπεριφορές, όπως η παρακολούθηση τηλεόρασης, οδήγησε σε αυξημένο κίνδυνο άνοιας, ανεξάρτητα από τα επίπεδα φυσικής δραστηριότητας. Ωστόσο, οι γνωστικά ενεργητικές παθητικές δραστηριότητες, όπως η χρήση του υπολογιστή, συσχετίστηκαν με χαμηλότερο κίνδυνο άνοιας.
Σε μια άλλη ανασκόπηση από το 2023, οι ερευνητές βρήκαν στοιχεία ότι η υπερβολική χρήση οθόνης επηρεάζει -μεταξύ άλλων- αρνητικά την εκτελεστική λειτουργία και την μνήμη εργασίας, τόσο στα παιδιά όσο και στους εφήβους.
Μια άλλη μεγάλη μελέτη που δημοσιεύθηκε το 2023 ανέλυσε τη σχέση μεταξύ των καθιστικών δραστηριοτήτων που βασίζονται στην οθόνη και του κινδύνου άνοιας σε περισσότερους από 462.000 συμμετέχοντες. Σε αυτήν την μελέτη, οι ερευνητές αξιολόγησαν τόσο τη χρήση υπολογιστή όσο και την παρακολούθηση τηλεόρασης.
Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι οι πάνω από 4 ώρες παρακολούθησης οθόνης την ημέρα συσχετίστηκαν με αυξημένο κίνδυνο αγγειακής άνοιας, νόσου Αλτσχάιμερ και άνοιας όλων των αιτιών. Επιπλέον, τα υψηλότερα επίπεδα ημερήσιου χρόνου οθόνης συνδέθηκαν επίσης με φυσικές αλλαγές σε ορισμένες περιοχές του εγκεφάλου.
Συμπτώματα
Η ψηφιακή άνοια δεν είναι μια επισήμως διαγνώσιμη κατάσταση, επομένως είναι δύσκολο να πούμε ακριβώς ποια είναι τα συμπτώματα. Ωστόσο, όπως υποδηλώνει το όνομά της, ορισμένα από τα συμπτώματα μπορεί να είναι παρόμοια με εκείνα της κανονικής άνοιας, όπως:
- προβλήματα με τη βραχυπρόθεσμη μνήμη
- το άτομο χάνει ή ξεχνάει εύκολα πράγματα
- δυσκολία στην ανάκληση λέξεων κατά την ομιλία
- προβλήματα με καταστάσεις που απαιτούν επιμέλεια σε πολλές δραστηριότητες ταυτόχρονα
Όπως και η κανονική, η ψηφιακή άνοια μπορεί επίσης να προκαλέσει αλλαγές στην επικοινωνία, την εστίαση, την λογική και πολλά άλλα. Επίσης, δεν είναι ασυνήθιστο ο υπερβολικός χρόνος οθόνης να οδηγήσει σε αλλαγές ύπνου και διάθεσης, οι οποίες έχουν επίσης σημαντική επίδραση στην λειτουργία του εγκεφάλου.
