Η έμφυλη βία πλήττει από νωρίς έφηβα κορίτσια σε όλο τον κόσμο, όπως δείχνουν τα δεδομένα που δημοσιεύει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας.
Στοιχεία από πρόσφατη ανάλυση του ΠΟΥ, που δημοσιεύθηκε στο The Lancet Child & Adolescent Health, εγείρουν σοβαρές ανησυχίες για τα ποσοστά έμφυλης βίας που βιώνουν έφηβα κορίτσια από τους συντρόφους τους.
Σύμφωνα με την ανάλυση, σχεδόν το ένα τέταρτο (24%) των εφήβων κοριτσιών που έχουν συνάψει σχέση, δηλαδή περίπου 19 εκατομμύρια, θα έχουν υποστεί σωματική ή/και σεξουαλική βία από τον σύντροφό τους μέχρι να φτάσουν την ηλικία των 20 ετών. Επιπλέον, σχεδόν ένα στα έξι κορίτσια (16%) έχει βιώσει βία από τον σύντροφό του τον τελευταίο χρόνο.
Καταστροφικές επιπτώσεις
«Η βία μεταξύ συντρόφων ξεκινάει ανησυχητικά νωρίς για εκατομμύρια νεαρές γυναίκες σε όλο τον κόσμο», δήλωσε η Δρ Pascale Allotey, διευθύντρια του τμήματος Σεξουαλικής και Αναπαραγωγικής Υγείας και Έρευνας του ΠΟΥ. «Δεδομένου ότι η βία κατά τη διάρκεια αυτών των κρίσιμων διαμορφωτικών ετών μπορεί να προκαλέσει βαθιές και διαρκείς βλάβες, πρέπει να ληφθεί πιο σοβαρά υπόψη ως ζήτημα δημόσιας υγείας – με έμφαση στην πρόληψη και τη στοχευμένη υποστήριξη».
Η βία από συντρόφους μπορεί να έχει καταστροφικές επιπτώσεις στην υγεία των νέων, στις εκπαιδευτικές επιδόσεις, στις μελλοντικές σχέσεις και στις δια βίου προοπτικές. Από την άποψη της υγείας, αυξάνει την πιθανότητα τραυματισμών, κατάθλιψης, αγχωδών διαταραχών, απρογραμμάτιστων κυήσεων, σεξουαλικώς μεταδιδόμενων λοιμώξεων και πολλών άλλων σωματικών και ψυχολογικών καταστάσεων.
Ριζωμένες διακρίσεις
Όπως τονίζει ο ΠΟΥ, «τα υψηλά ποσοστά βίας κατά των εφήβων κοριτσιών αντανακλούν βαθιά ριζωμένες ανισότητες».
Η εν λόγω μελέτη, αξιοποιώντας υπάρχοντα δεδομένα,παράσχει, για πρώτη φορά, μια λεπτομερή ανάλυση του επιπολασμού της σωματικής ή/και σεξουαλικής βίας που βιώνουν τα κορίτσια ηλικίας 15-19 ετών που έχουν συνάψει στενές σχέσεις. Προσδιορίζει επίσης ευρύτερους κοινωνικούς, οικονομικούς και πολιτιστικούς παράγοντες που αυξάνουν τους κινδύνους τους.
Η βία κατά των εφήβων κοριτσιών συμβαίνει παντού, αλλά καταγράφονται σημαντικές διαφορές στον επιπολασμό. Με βάση τις εκτιμήσεις του ΠΟΥ, οι χειρότερα πληγείσες περιοχές είναι η Ωκεανία (47%) και η κεντρική υποσαχάρια Αφρική (40%), ενώ τα χαμηλότερα ποσοστά είναι στην κεντρική Ευρώπη (10%) και την κεντρική Ασία (11%).
Αλλά και μεταξύ των χωρών διαπιστώνεται σημαντική απόσταση. Από ένα εκτιμώμενο 6% των εφήβων κοριτσιών που υφίστανται τέτοια βία στις λιγότερο πληγείσες χώρες το ποσοστό φθάνει στο 49% στα κράτη με τα υψηλότερα ποσοστά, όπως προκύπτει από την ανάλυση.
Η βία από συντρόφους εναντίον έφηβων κοριτσιών είναι πιο συχνή σε χώρες και περιοχές χαμηλότερου εισοδήματος, σε μέρη όπου φοιτούν λιγότερα κορίτσια στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση και όπου τα κορίτσια έχουν ασθενέστερα νομικά δικαιώματα ιδιοκτησίας και κληρονομιάς σε σύγκριση με τους άνδρες. Ο παιδικός γάμος (πριν από την ηλικία των 18 ετών) αυξάνει σημαντικά τους κινδύνους, καθώς οι διαφορές ηλικίας των συζύγων δημιουργούν ανισορροπίες ισχύος, οικονομική εξάρτηση και κοινωνική απομόνωση, παράγοντες που αυξάνουν την πιθανότητα κακοποίησης.
Στοχευμένες υπηρεσίες και στήριξη για έφηβα κορίτσια
Η μελέτη αναδεικνύει την επείγουσα ανάγκη ενίσχυσης των υπηρεσιών υποστήριξης και των μέτρων πρώιμης πρόληψης προσαρμοσμένα στις ανάγκες των εφήβων. Αυτά σε συνδυασμό με δράσεις προώθησης των δικαιωμάτων και της αυτενέργειας των γυναικών και των κοριτσιών, από σχολικά προγράμματα που εκπαιδεύουν τόσο τα αγόρια όσο και τα κορίτσια για τις υγιείς σχέσεις και την πρόληψη της βίας, έως τη νομική προστασία και την οικονομική ενδυνάμωση. Δεδομένου ότι πολλά έφηβα άτομα δεν διαθέτουν οικονομικούς πόρους, μπορεί να αντιμετωπίσουν ιδιαίτερες προκλήσεις στην προσπάθεια τους να απομακρυνθούν από κακοποιητικές σχέσεις.
Σύμφωνα με την Δρ Lynnmarie Sardinha, Τεχνική Υπεύθυνη Δεδομένων και Μετρήσεων της Βίας κατά των Γυναικών στον ΠΟΥ, «η μελέτη δείχνει ότι για να μπει τέλος στην έμφυλη βία, οι χώρες θα πρέπει να εφαρμόσουν πολίτικές και προγράμματα που αυξάνουν την ισότητα για γυναίκες και κορίτσια».
«Αυτό σημαίνει εξασφάλιση της πρόσβασης όλων των κοριτσιών στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, την εξασφάλιση ίσων ιδιοκτησιακών δικαιωμάτων μεταξύ των δύο φύλων και τον τερματισμό επιβλαβών πρακτικών, όπως ο παιδικός γάμος, οι οποίες συχνά στηρίζονται στις ίδιες άνισες έμφυλες νόρμες που διαιωνίζουν τη βία κατά των γυναικών και των κοριτσιών», πρόσθεσε η Δρ Sardinha.
Επί του παρόντος, καμία χώρα δεν πλησιάζει στην επίτευξη της εξάλειψης της βίας κατά των γυναικών και των κοριτσιών έως το 2030, βάσει των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης (SDGs).
Το τέλος του παιδικού γάμου, που αναφέρεται σε κάθε επίσημο γάμο ή άτυπη ένωση μεταξύ παιδιού κάτω των 18 ετών και ενήλικα ή άλλου παιδιού και που επηρεάζει 1 στα 5 κορίτσια διεθνώς, αλλά και η επέκταση της πρόσβασης των κοριτσιών στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση είναι κρίσιμοι παράγοντες στη μείωση της βίας εναντίον έφηβων κοριτσιών από τους συντρόφους τους.
Νέες κατευθυντήριες οδηγίες του ΠΟΥ για την πρόληψη του παιδικού γάμου αναμένεται να δημοσιευθούν έως τα τέλη του 2024.
