Η γλουτένη είναι μια πρωτεΐνη που βρίσκεται στο σιτάρι, το κριθάρι και τη σίκαλη, και αποτελεί βασικό συστατικό πολλών τροφών. Ωστόσο, ορισμένα άτομα παρουσιάζουν δυσκολία στην πέψη της, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρά προβλήματα υγείας. Δύο από τις πιο γνωστές καταστάσεις που συνδέονται με τη γλουτένη είναι η κοιλιοκάκη και η δυσανεξία στη γλουτένη, οι οποίες συχνά συγχέονται, αλλά διαφέρουν σημαντικά.
Η κοιλιοκάκη είναι μια αυτοάνοση νόσος. Όταν ένα άτομο με κοιλιοκάκη καταναλώσει γλουτένη, το ανοσοποιητικό του σύστημα επιτίθεται στο λεπτό έντερο, προκαλώντας βλάβες στα εντερικά λάχνια. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε μειωμένη απορρόφηση θρεπτικών συστατικών, αναιμία, κόπωση, απώλεια βάρους και πεπτικά προβλήματα όπως διάρροια ή φούσκωμα. Η διάγνωση γίνεται μέσω εξετάσεων αίματος για ειδικά αντισώματα και επιβεβαιώνεται με βιοψία του λεπτού εντέρου. Η μοναδική αποτελεσματική θεραπεία είναι η αυστηρή, ισόβια δίαιτα χωρίς γλουτένη.
Αντίθετα, η δυσανεξία στη γλουτένη δεν είναι αυτοάνοση νόσος ούτε προκαλεί μόνιμη βλάβη στο έντερο. Τα άτομα με δυσανεξία μπορεί να εμφανίζουν συμπτώματα όπως φούσκωμα, πόνο στην κοιλιά, πονοκεφάλους ή κόπωση μετά την κατανάλωση τροφών που περιέχουν γλουτένη, αλλά οι εξετάσεις για κοιλιοκάκη είναι αρνητικές και δεν παρατηρούνται βλάβες στο έντερο. Η αντιμετώπιση συνήθως περιλαμβάνει περιορισμό της γλουτένης στη διατροφή και παρακολούθηση της ανταπόκρισης του οργανισμού.
Η διάκριση μεταξύ των δύο καταστάσεων είναι σημαντική, καθώς οι θεραπευτικές προσεγγίσεις διαφέρουν. Η κοιλιοκάκη απαιτεί αυστηρή αποχή από τη γλουτένη για όλη τη ζωή, ενώ η δυσανεξία μπορεί να διαχειριστεί με πιο ευέλικτες διατροφικές επιλογές.
Συμπερασματικά, αν και τόσο η κοιλιοκάκη όσο και η δυσανεξία στη γλουτένη προκαλούν δυσφορία μετά την κατανάλωση γλουτένης, η πρώτη είναι μια σοβαρή αυτοάνοση νόσος με μακροχρόνιες συνέπειες, ενώ η δεύτερη αποτελεί μια ήπια, μη αυτοάνοση ευαισθησία. Η σωστή διάγνωση από ειδικό γαστρεντερολόγο είναι κρίσιμη για την ασφαλή και αποτελεσματική αντιμετώπιση.
