Τουλάχιστον μία στις τρεις γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας πάσχουν από σιδηροπενία σύμφωνα με στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, ενώ οι μισές εμφανίζουν κάποια έλλειψη σιδήρου.
Η διαφορά έγκειται στο πώς ορίζουμε την έλλειψη σιδήρου, καθώς μερικοί θέτουν το όριο στη φεριτίνη κάτω από το 10 με 15, ενώ άλλοι στο 30. Παρ’ όλα αυτά, ένα μεγάλο ποσοστό γυναικών αναπαραγωγικής ηλικίας ούτως ή άλλως έχει σημαντική πιθανότητα να έχει σιδηροπενία, γι’ αυτό είναι καλό να ξέρετε ποια συμπτώματα μπορεί να σας κατευθύνουν να διερευνήσετε την πιθανότητα να πάσχετε.
Γιατί είναι αναγκαίος ο σίδηρος;
Ο σίδηρος είναι αναγκαίος για τη δημιουργία αιμοσφαιρίνης, της πρωτεΐνης που βρίσκεται μέσα στα ερυθρά αιμοσφαίρια, που μεταφέρουν το οξυγόνο στα κύτταρα του οργανισμού. Αν ο σίδηρος λείπει από το σώμα, τότε ο οργανισμός αδυνατεί να παράγει αρκετή αιμοσφαιρίνη, πράγμα που οδηγεί σε αναιμία. Αν και η αναιμία μπορεί να έχει πολλές αιτίες, η έλλειψη σιδήρου είναι η συχνότερη μορφή της. Πώς μπορούμε να υποψιαστούμε όμως ότι τα αποθέματα σιδήρου στο σώμα μας είναι χαμηλά;
Τι συμπτώματα έχει η σιδηροπενία;
Κόπωση: Η κούραση ή κόπωση είναι ένα από τα συχνότερα συμπτώματα των χαμηλών αποθεμάτων σιδήρου στο σώμα, είτε σχετίζονται με αναιμία είτε όχι. Ο σίδηρος, εκτός από την αιμοσφαιρίνη, συμμετέχει και στην παραγωγή ενέργειας μέσα στα κύτταρα μ’ έναν μηχανισμό που μετατρέπει το λίπος σε ενέργεια. Όταν τα αποθέματα σιδήρου στο σώμα είναι χαμηλά, αυτός ο μηχανισμός είναι λιγότερο αποτελεσματικός και ως αποτέλεσμα εμφανίζεται κόπωση. Φυσικά, η κόπωση έχει δεκάδες αιτίες, αλλά η έλλειψη σιδήρου είναι μία από τις πιο συχνές αλλά και η πιο εύκολα αναστρέψιμη.
Χλωμό χρώμα δέρματος: Καθώς η αιμοσφαιρίνη έχει κόκκινο χρώμα, στα άτομα που έχουν χαμηλά αποθέματα σιδήρου, και κατ’ επέκταση χαμηλά επίπεδα αιμοσφαιρίνης στο αίμα τους, το δέρμα είναι πιο χλωμό από το αναμενόμενο. Αυτό φυσικά για να το καταλάβει κάποιος πρέπει να είναι αρκετά εκπαιδευμένος και κατά κάποιον τρόπο να το ψάξει, ώστε να το δει δηλαδή στο δέρμα του άλλου. Εκτός από το δέρμα, πιο χλωμό είναι και το χρώμα του προσώπου, των ματιών, των ούλων και των νυχιών.
Δυσκολία στην αναπνοή: Αν σας φαίνεται δυσκολότερο να αναπνεύσετε από το αναμενόμενο, αυτό θα μπορούσε να είναι ένα σύμπτωμα χαμηλών αποθεμάτων σιδήρου στον οργανισμό. Όταν ο σίδηρος στον οργανισμό είναι χαμηλός, και κατ’ επέκταση και η αιμοσφαιρίνη είναι χαμηλή, ο οργανισμός πρέπει να προσπαθήσει περισσότερο για να μεταφέρει οξυγόνο στους μύες, πράγμα που μπορεί να εμφανιστεί με δυσκολία στην αναπνοή.
Πονοκέφαλοι: Επιστημονικά ακόμα δεν έχει γίνει ξεκάθαρο γιατί τα άτομα που έχουν χαμηλό σίδηρο εμφανίζουν πονοκεφάλους. Παρ’ όλα αυτά, τα άτομα που έχουν χαμηλό σίδηρο εμφανίζουν πολύ συχνότερα πονοκεφάλους από τα άτομα που έχουν φυσιολογικά επίπεδα σιδήρου στο σώμα τους. Φυσικά, όπως και με την κόπωση, τα αίτια του πονοκεφάλου είναι πάρα πολλά, με την έλλειψη σιδήρου να είναι ένα από τα συχνότερα.
«Πετάρισμα» στην καρδιά: Αυτό που κλινικά ονομάζεται αίσθημα προκάρδιων παλμών, που πρακτικά μεταφράζεται ως ένα αίσθημα ότι αντιλαμβανόμαστε τους χτύπους της καρδιάς, ενώ φυσιολογικά δεν θα έπρεπε, είναι ένα συχνό σημάδι που δείχνει αναιμία από έλλειψη σιδήρου. Και εδώ η αιτιολογία δεν είναι αρκετά ξεκάθαρη, αλλά θεωρούμε ότι το πιο πιθανό είναι ότι επειδή η καρδιά πρέπει να δουλεύει πιο έντονα λόγω της αναιμίας, αυτό οδηγεί σε έκτακτες συστολές και αρρυθμίες που γίνονται αντιληπτές.
Ξηροδερμία, τριχόπτωση, εύθραυστα νύχια: Το δέρμα που φαίνεται ότι δεν είναι σε πολύ καλή κατάσταση και η τριχόπτωση μπορεί να οφείλονται σε έλλειψη σιδήρου και συνήθως είναι ένα από τα πρώτα πράγματα που θα ελέγξει ένας δερματολόγος. Αντίστοιχα, στη σιδηροπενία συχνά τα νύχια γίνονται πιο εύθραυστα. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο που τα περισσότερα συμπληρώματα διατροφής για προστασία μαλλιών, νυχιών και δέρματος περιέχουν σίδηρο.
Ανήσυχα πόδια: Κάποιοι άνθρωποι κάνουν απότομες και ακούσιες κινήσεις των ποδιών τόσο έντονα το βράδυ που αυτό τους εμποδίζει να κοιμούνται καλά. Μερικές φορές αυτό μπορεί να οφείλεται σε ένα σύνδρομο που λέγεται σύνδρομο ανήσυχων ποδιών. Σε μελέτες έχει φανεί ότι τα άτομα που έχουν έλλειψη σιδήρου εμφανίζουν αυτό το σύνδρομο συχνότερα.
Άφθες: Η έλλειψη σιδήρου είναι συνδεδεμένη με άφθες στο στόμα, πληγές γενικά στο στόμα και στη γλώσσα, δυσκολία στην επούλωση των πληγών στην ίδια περιοχή και μερικές φορές πρήξιμο της γλώσσας και των ούλων.
Κρύα χέρια και πόδια: Πολλοί άνθρωποι από την κατασκευή τους έχουν κρύα χέρια και πόδια, αλλά σε μερικές περιπτώσεις αυτό οφείλεται σε έλλειψη σιδήρου και στη μειωμένη παραγωγή αιμοσφαιρίνης.
Τα παραπάνω είναι τα πιο συχνά συμπτώματα σε άτομα που έχουν μειωμένα αποθέματα σιδήρου στο σώμα τους. Ωστόσο, τα περισσότερα από τα παραπάνω συμπτώματα είναι μη ειδικά, εμφανίζονται δηλαδή και σε άλλες παθήσεις. Αν παρατηρείτε ένα ή περισσότερα από αυτά τα ενοχλήματα να εμφανίζεται και σε σας, πρέπει να απευθυνθείτε στον γιατρό που σας παρακολουθεί, ώστε να ελέγξει την πιθανότητα σιδηροπενικής αναιμίας και να αποκλείσετε οποιαδήποτε άλλη παθολογική αιτία.
