Μια μελέτη που εξέτασε τα ιατρικά αρχεία 450.000 ατόμων στις Ηνωμένες Πολιτείες αποκάλυψε 22 σχέσεις μεταξύ ιογενών λοιμώξεων, όπως η εγκεφαλίτιδα και η πνευμονία, και σοβαρών νευροεκφυλιστικών παθήσεων όπως το Αλτσχάιμερ και το Πάρκινσον.
Ειδικότερα, οι ασθενείς που θεραπεύτηκαν για ιογενή εγκεφαλίτιδα (μια μορφή φλεγμονής του εγκεφάλου) είχαν 31 φορές περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν Αλτσχάιμερ. Στις 406 περιπτώσεις ιογενούς εγκεφαλίτιδας, οι 24 ασθενείς (ποσοστό σχεδόν 6%) εμφάνισαν τη νόσο. Επιπλέον, οι ασθενείς που νοσηλεύτηκαν με πνευμονία μετά από γρίπη παρουσίασαν αυξημένο κίνδυνο για Αλτσχάιμερ, άνοια, Πάρκινσον και αμυοτροφική πλευρική σκλήρυνση (ALS).
Οι εντερικές λοιμώξεις και η μηνιγγίτιδα, που συχνά προκαλούνται από ιούς, καθώς και η ανεμοβλογιά που οφείλεται στον ιό VZV, σχετίζονται επίσης με την ανάπτυξη διαφόρων νευροεκφυλιστικών ασθενειών. Επιπλέον, περίπου το 80% των ιών που συνδέθηκαν με εγκεφαλικές παθήσεις θεωρήθηκαν «νευροτροφικοί», πράγμα που σημαίνει ότι έχουν τη δυνατότητα να διασχίζουν τον αιματοεγκεφαλικό φραγμό.
«Είναι εντυπωσιακό ότι σήμερα διατίθενται εμβόλια για ορισμένους από αυτούς τους ιούς, όπως η γρίπη, ο έρπητας ζωστήρας και η πνευμονία. Αν και τα εμβόλια δεν προλαμβάνουν όλες τις μολύνσεις, είναι γνωστό ότι μειώνουν σημαντικά τα ποσοστά νοσηλείας. Τα στοιχεία αυτά υποδηλώνουν ότι ο εμβολιασμός μπορεί να μετριάσει τον κίνδυνο εμφάνισης νευροεκφυλιστικής νόσου», έγραψαν οι ερευνητές σε άρθρο τους που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό «Neuron».
Το 2022, μια μελέτη σε περισσότερα από 10 εκατομμύρια άτομα συνέδεσε τον ιό Epstein-Barr με 32 φορές αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης σκλήρυνσης κατά πλάκας.
«Αφού διαβάσαμε αυτή τη μελέτη, συνειδητοποιήσαμε ότι για χρόνια οι επιστήμονες αναζητούσαν μία προς μία συσχετίσεις μεταξύ μιας μεμονωμένης νευροεκφυλιστικής διαταραχής και ενός συγκεκριμένου ιού», δήλωσε ο επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης Μάικλ Νολς, νευρογενετιστής στο Εθνικό Ινστιτούτο Γήρανσης στις ΗΠΑ.
«Τότε ήταν που αποφασίσαμε να δοκιμάσουμε μια διαφορετική προσέγγιση, περισσότερο πιο βασισμένη στην επιστήμη των δεδομένων. Με τη χρήση ιατρικών αρχείων, μπορέσαμε να αναζητήσουμε συστηματικά και με μία κίνηση όλους τους πιθανούς συνδέσμους», εξήγησε ο επικεφαλής συγγραφέας.
Αρχικά, οι ερευνητές ανέλυσαν τα ιατρικά αρχεία περίπου 35.000 Φινλανδών με έξι διαφορετικούς τύπους νευροεκφυλιστικών ασθενειών και τα συνέκριναν με μια ομάδα ελέγχου 310.000 ατόμων που δεν είχαν διαγνωστεί ποτέ με κάποια εγκεφαλική νόσο. Από την ανάλυση αυτή προέκυψαν 45 συσχετίσεις μεταξύ της έκθεσης σε ιούς και των νευροεκφυλιστικών ασθενειών, οι οποίες περιορίστηκαν σε 22 σε μεταγενέστερη ανάλυση 100.000 ιατρικών αρχείων από τη βρετανική τράπεζα βιολογικών δεδομένων UK Biobank.
Αν και αυτή η αναδρομική μελέτη παρατήρησης δεν μπορεί να αποδείξει αιτιώδη σχέση, επιβεβαιώνει προηγούμενες έρευνες που υποδηλώνουν το ρόλο των ιών στη νόσο του Πάρκινσον και του Αλτσχάιμερ.
«Οι νευροεκφυλιστικές διαταραχές είναι μια σειρά από παθήσεις για τις οποίες υπάρχουν πολύ λίγες αποτελεσματικές θεραπείες και πολλοί παράγοντες κινδύνου», δήλωσε ο συν-συγγραφέας Άντριου Σίνγκλετον, νευρογενετιστής και ερευνητής της νόσου Αλτσχάιμερ.
«Τα αποτελέσματά μας υποστηρίζουν την υπόθεση ότι οι ιογενείς λοιμώξεις και οι σχετικές φλεγμονές στο νευρικό σύστημα μπορεί να αποτελούν κοινούς – και ενδεχομένως αποφευκτούς – παράγοντες κινδύνου για αυτού του είδους τις διαταραχές», κατέληξε ο ερευνητής.
