Μη θυμώνετε, για το καλό σας

Πολλές φορές θυμώνω με τον εαυτό μου που δεν απαντάω σε όλες τις προσβολές και που… παίρνω μπρος την επομένη. Μήπως όμως αυτό τελικά δεν είναι μειονέκτημα αλλά προσόν; «Θύμωσα τόσο πολύ, που βγήκα εκτός εαυτού», «Μου ανέβηκε το αίμα στο κεφάλι», «Νόμιζα ότι θα πάθω εγκεφαλικό». Αυτά ή περίπου αυτά λέμε συχνά πάνω στα νεύρα μας, αλλά δεν πιστεύουμε ότι μπορεί να τα πάθουμε στα αλήθεια. Και όμως, ο θυμός «πληγώνει» την καρδιά μας και όχι μόνο.

Κανένας άνθρωπος, όσο μορφωμένος, πολιτισμένος και αν είναι, δεν εξαιρείται από το βασικό αυτό συναίσθημα. Είμαστε γονιδιακά φτιαγμένοι να ανησυχούμε. Ο θυμός μπορεί να προκαλείται σε καταστάσεις έντονου στρες, ματαίωσης, αίσθησης ότι μας εκμεταλλεύονται ή μας αδικούν, όταν νιώθουμε απειλή ότι θέλουν να μας βλάψουν, όταν υπάρχει κακή πρόθεση, όταν οι άλλοι δεν κάνουν αυτό που τους λέμε, όταν θίγονται οι αρχές μας, η θέση μας. Ο θυμός όμως μπορεί να προκαλείται και από αντίδραση στον πόνο, ψυχικό ή σωματικό. Τόσο ο καταπιεσμένος όσο και ο με οργή εκφρασμένος θυμός μπορεί να προκαλέσει πολλά προβλήματα στην υγεία μας, κυρίως όταν είναι χρόνιος. Ο καταπιεσμένος θυμός που δεν εκφράζεται μεταμορφώνεται συχνά σε άλλα συναισθήματα, όπως φόβο, πίκρα, ενοχή, και μπορεί να οδηγήσει ακόμα και σε κατάθλιψη.

Όλα τα συναισθήματα προκαλούν βιολογικές και ψυχολογικές αλλαγές, έτσι και οι οργισμένες σκέψεις μας επιφέρουν μεταβολές στη χημεία του σώματός μας, στους νευροδιαβιβαστές, στις ορμόνες, ακόμη και στον τόνο των αγγείων και των μυών. Όλα αυτά πλήττουν κυρίως την καρδιά μας, δημιουργούν όμως και άλλα προβλήματα, λιγότερο προφανή.

Όταν εκνευριζόμαστε, παράγεται περισσότερη αδρεναλίνη, ορμόνη που κινητοποιεί τον οργανισμό με αποτέλεσμα να αυξάνονται οι χτύποι της καρδιάς. Αυτό προκαλεί αύξηση της αρτηριακής πίεσης και εμφάνιση αρρυθμιών, οι οποίες κάποιες φορές μπορεί να αποδειχθούν απειλητικές για τη ζωή. Σύμφωνα με έρευνες, ο θυμός φαίνεται να αυξάνει κατά 8 φορές τον κίνδυνο για έμφραγμα. Οι οξύθυμοι επίσης άνθρωποι διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο εγκεφαλικού μετά τα ξεσπάσματα θυμού. Μια κρίση οργής μπορεί να προηγείται ενός εμφράγματος, υποστηρίζουν ερευνητές της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ, οι οποίοι διεξήγαγαν ανάλυση των διαθέσιμων στοιχείων από 9 έρευνες που συμπεριελάμβαναν χιλιάδες άτομα. Ιδιαίτερα μάλιστα ευάλωτοι είναι οι άνθρωποι που έχουν ήδη και άλλους παράγοντες καρδιαγγειακού κινδύνου, όπως το κάπνισμα, η υπέρταση, το κακό λιπιδαιμικό προφίλ κ.ά.

Ο θυμός στρεσάρει πολύ τον οργανισμό μας και τα υψηλά επίπεδα ορμονών του στρες, όπως η κορτιζόλη, καταστέλλουν τη λειτουργία του ανοσοποιητικού μας συστήματος, επηρεάζοντας την ικανότητα αντίστασής μας σε μολύνσεις. Επιπλέον, κάθε φορά που θυμώνουμε επιβραδύνουμε τους επουλωτικούς μηχανισμούς του οργανισμού μας.

Για να διαχειριστούμε τον θυμό μας, χρειαζόμαστε χρόνο να σκεφτούμε και να αναλογιστούμε τις συνέπειες που θα υπάρξουν αν πούμε ή κάνουμε κάτι που αργότερα ίσως το μετανιώσουμε. Αυτό που σίγουρα θα βοηθήσει είναι να μετρήσουμε αργά ως το δέκα (ή αντίστροφα ξεκινώντας από το δέκα), να πάρουμε βαθιές ανάσες, ώστε να ηρεμήσουμε, και να χαλαρώσουμε την ένταση στις κινήσεις μας. Αν υπάρχει δυνατότητα, στρέφουμε την προσοχή μας σε κάποια άλλη δραστηριότητα που θα μας βοηθήσει να εκτονωθούμε.

Μελέτη από το Πανεπιστήμιο του Οχάιο προτείνει για όσους νευριάζουν εύκολα, πολύ ή βγαίνουν συχνά εκτός εαυτού, έχοντας προβλήματα διαχείρισης θυμού, να αντιμετωπίζουν την κατάσταση με τη μέθοδο της αποστασιοποίησης. Αν απομακρυνθούμε από αυτό που μας θυμώνει, πηγαίνοντας για παράδειγμα μια βόλτα, μετά από λίγο θα δούμε ότι θα αντιμετωπίσουμε τα πράγματα πιο ψύχραιμα.

Όταν θυμώνουμε, πρέπει να αποφεύγουμε από τη μια να καταπιέζουμε τα συναισθήματα και τις επιθυμίες μας και από την άλλη τα ξεσπάσματα και την επιθετικότητα. Εκφράζουμε τον θυμό μας, αλλά όχι επιθετικά. Γνωστοποιούμε με άλλα λόγια αυτό που μας ενόχλησε ή μας ενοχλεί, ξεκαθαρίζουμε τη θέση μας και ζητάμε από τους άλλους να τις σεβαστούν.

Αναλαμβάνουμε ευθύνη για τα συναισθήματά μας, φυσικά και για τον θυμό μας, ξεκαθαρίζουμε τα λάθη μας με τον απέναντι, αλλά και τις προσδοκίες μας. Σε κάθε περίπτωση, επιδίωξή μας πρέπει να είναι το ειρηνικό κλίμα.