Ο καφές είναι ένα από τα πιο αγαπημένα ροφήματα παγκοσμίως, και η υψηλή του περιεκτικότητα σε καφεΐνη αποτελεί έναν από τους κύριους λόγους της δημοτικότητάς του. Η καφεΐνη, ως φυσικό διεγερτικό, μας προσφέρει αυτή την πολυπόθητη έκρηξη ενέργειας που πολλοί δεν μπορούν να αποχωριστούν.
Ωστόσο, υπάρχουν άτομα που επιλέγουν να μειώσουν την κατανάλωση καφεΐνης για λόγους υγείας ή προσωπικής προτίμησης. Ο καφές χωρίς καφεΐνη, γνωστός και ως «ντεκαφεϊνέ», γίνεται όλο και πιο δημοφιλής. Η Lauren Ball, καθηγήτρια Κοινοτικής Υγείας και Ευημερίας στο Πανεπιστήμιο του Κουίνσλαντ, και η Emily Burch, διαιτολόγος και λέκτορας στο Southern Cross University, εξετάζουν τον «μύθο» του ντεκαφεϊνέ στο The Conversation.
Πώς παράγεται ο καφές ντεκαφεϊνέ;
Η διαδικασία αφαίρεσης της καφεΐνης από τους κόκκους καφέ, χωρίς να αλλοιώνεται η γεύση και το άρωμά τους, δεν είναι εύκολη υπόθεση. Ο καφές ντεκαφεϊνέ προκύπτει με την αφαίρεση της καφεΐνης από τους πράσινους, μη καβουρδισμένους κόκκους καφέ, εκμεταλλευόμενοι την ιδιότητα της καφεΐνης να διαλύεται στο νερό.
Υπάρχουν τρεις κύριες μέθοδοι για την απομάκρυνση της καφεΐνης: η χρήση χημικών διαλυτών, υγρού διοξειδίου του άνθρακα (CO2) ή απλού νερού με ειδικά φίλτρα. Οι πρόσθετες διαδικασίες που απαιτούνται σε αυτές τις μεθόδους είναι ένας από τους λόγους που ο καφές χωρίς καφεΐνη είναι συχνά πιο ακριβός.
Μέθοδοι που βασίζονται σε διαλύτες
Οι περισσότεροι ντεκαφεϊνέ καφέδες παρασκευάζονται με μεθόδους που βασίζονται σε διαλύτες καθώς είναι η φθηνότερη διαδικασία. Αυτή η μέθοδος χωρίζεται σε δύο ακόμη τύπους: άμεση και έμμεση.
Η άμεση μέθοδος περιλαμβάνει το άχνισμα των κόκκων καφέ και, στη συνέχεια, τον συνεχή εμποτισμό τους σε έναν χημικό διαλύτη (συνήθως χλωριούχο μεθυλένιο ή οξικό αιθυλεστέρα) ο οποίος συνδέεται με την καφεΐνη και την εξάγει από τους κόκκους.
Μετά από έναν προκαθορισμένο χρόνο, η καφεΐνη έχει εκχυλιστεί και οι κόκκοι καφέ μαγειρεύονται στον ατμό για άλλη μια φορά για να απομακρυνθούν τυχόν υπολείμματα χημικού διαλύτη.
Η έμμεση μέθοδος εξακολουθεί να χρησιμοποιεί έναν χημικό διαλύτη, αλλά δεν έρχεται σε άμεση επαφή με τους κόκκους του καφέ. Αντίθετα, οι κόκκοι μουλιάζονται σε ζεστό νερό, στη συνέχεια το νερό διαχωρίζεται και οι κόκκοι υποβάλλονται σε επεξεργασία με τον χημικό διαλύτη.
Οι χημικές ουσίες διαλύτη (ιδιαίτερα το χλωριούχο μεθυλένιο) που χρησιμοποιούνται σε αυτές τις διαδικασίες αποτελούν πηγή διαμάχης σχετικά με τον καφέ χωρίς καφεΐνη. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι το μεθυλενοχλωρίδιο θεωρείται ήπια καρκινογόνο σε υψηλές δόσεις. Το χλωριούχο μεθυλένιο και ο οξικός αιθυλεστέρας χρησιμοποιούνται συνήθως σε καθαριστικά χρωμάτων, καθαριστικά βερνικιών νυχιών και απολιπαντικά.
Ωστόσο, τόσο ο Κώδικας Προτύπων Τροφίμων της Αυστραλίας όσο και ο Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ επιτρέπουν τη χρήση αυτών των διαλυτών για την επεξεργασία του καφέ χωρίς καφεΐνη. Έχουν επίσης αυστηρά όρια στην ποσότητα των χημικών ουσιών που μπορεί να υπάρχουν ακόμα στα κόκκους, και στην πραγματικότητα ουσιαστικά κανένας διαλύτης δεν μένει πίσω.
Μέθοδοι που δεν βασίζονται σε διαλύτες
Οι μέθοδοι που δεν βασίζονται σε διαλύτες αφού χρησιμοποιούν υγρό διοξείδιο του άνθρακα ή νερό γίνονται όλο και πιο δημοφιλείς καθώς δεν περιλαμβάνουν χημικούς διαλύτες.
Στη μέθοδο CO2, το υγρό διοξείδιο του άνθρακα αντλείται σε ένα θάλαμο υψηλής πίεσης με τους κόκκους, όπου συνδέεται με την καφεΐνη και στη συνέχεια απομακρύνεται μέσω υψηλής πίεσης, αφήνοντας πίσω τους ντεκαφεϊνέ κόκκους.
Η μέθοδος του νερού είναι ακριβώς αυτό που ακούγεται –περιλαμβάνει την εξαγωγή καφεΐνης από κόκκους καφέ χρησιμοποιώντας νερό. Υπάρχουν παραλλαγές σε αυτή τη μέθοδο, αλλά τα βασικά βήματα είναι τα εξής.
Στην αρχική παρτίδα, οι πράσινοι κόκκοι καφέ μουλιάζονται σε ζεστό νερό, δημιουργώντας ένα εκχύλισμα πλούσιο σε καφεΐνη και γευστικές ενώσεις. Αυτό το εκχύλισμα πράσινου καφέ περνά μέσα από φίλτρα ενεργού άνθρακα, τα οποία παγιδεύουν τα μόρια καφεΐνης ενώ επιτρέπουν στις γεύσεις να περάσουν.
Μόλις δημιουργηθεί με αυτόν τον τρόπο, το εκχύλισμα χωρίς καφεΐνη μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να μουλιάσει μια νέα παρτίδα πράσινων κόκκων καφέ – καθώς οι γεύσεις έχουν ήδη κορεστεί στο εκχύλισμα, το μόνο πράγμα που θα διαλυθεί από τους κόκκους είναι η καφεΐνη.
Αφαιρείται πλήρως η καφεΐνη από το ντεκαφεϊνέ;
Η μετάβαση στον ντεκαφεϊνέ μπορεί να μην είναι τόσο ανεξάρτητη από την καφεΐνη όσο νομίζετε. Είναι απίθανο το 100% της καφεΐνης να αφαιρεθεί επιτυχώς από τους κόκκους του καφέ. Ακριβώς όπως η περιεκτικότητα του καφέ σε καφεΐνη μπορεί να ποικίλλει, ορισμένες μικρές ποσότητες καφεΐνης εξακολουθούν να υπάρχουν στον ντεκαφεϊνέ.
Ο καφές χωρίς καφεΐνη έχει διαφορετική γεύση;
Μερικοί λένε ότι ο ντεκαφεϊνέ καφές έχει διαφορετική γεύση. Ανάλογα με τον τρόπο με τον οποίο η καφεΐνη αφαιρείται από τους κόκκους, ορισμένα αρωματικά στοιχεία μπορεί να συνεκχυλιστούν με την καφεΐνη κατά τη διάρκεια της διαδικασίας.
Η καφεΐνη συμβάλλει επίσης στην πικρή γεύση του καφέ, οπότε όταν αφαιρείται, αλλάζει και η πικρή γεύση.
Ο καφές με καφεΐνη και ο ντεκαφεϊνέ έχουν τα ίδια οφέλη για την υγεία;
Τα οφέλη για την υγεία που βρέθηκαν από την κατανάλωση καφέ χωρίς καφεΐνη είναι παρόμοια με αυτά του καφέ με καφεΐνη, συμπεριλαμβανομένου του χαμηλότερου κινδύνου για διαβήτη τύπου 2, ορισμένων μορφών καρκίνου και της συνολικής θνησιμότητας. Πιο πρόσφατα, ο καφές έχει συνδεθεί με βελτιωμένη διαχείριση βάρους με την πάροδο του χρόνου.
Τα περισσότερα από τα οφέλη για την υγεία έχουν αποδοθεί στην κατανάλωση τριών φλιτζανιών ντεκαφεϊνέ την ημέρα. Το μέτρο είναι το κλειδί και να θυμάστε ότι τα μεγαλύτερα οφέλη για την υγεία θα προέλθουν από την ισορροπημένη διατροφή.
