Τα πειράματα συμπεριέλαβαν μια ομάδα κυττάρων καρκίνου κεφαλής και τραχήλου που εκτέθηκαν σε συνθήκες παθητικού καπνίσματος για 48 ώρες, και μια ομάδα ελέγχου χωρίς παρέμβαση. Αμφότερες οι ομάδες καρκινικών κυττάρων αντιμετωπίστηκαν με σισπλατίνη, με τα ευρήματα να είναι αποκαλυπτικά: χρειάστηκε διπλάσια χορήγηση χημειοθεραπείας για την εξουδετέρωση των καρκινικών κυττάρων από την ομάδα καπνού, από ό,τι θα χρειαζόταν σε συνθήκες μη παθητικού καπνίσματος. Επιπλέον, τα καρκινικά κύτταρα που επέζησαν της χημειοθεραπείας ήταν πολύ πιθανότερο να αρχίσουν να αναπαράγονται επ’ αόριστον.
«Η ανακάλυψη ήταν ανησυχητική, όχι μόνο γιατί η αποτελεσματικότητα της χημειοθεραπείας μειώθηκε στο μισό, αλλά γιατί τα κύτταρα που επέζησαν ήταν ικανά για διαίρεση και δημιουργία τεράστιων αποικιών καρκινικών κυττάρων» σχολίασε η Δρ Queimado. «Εάν η χημειοθεραπεία δεν μπορεί να εξαλείψει τον καρκίνο, θα επανέλθει. Και θα επιστρέψει νωρίτερα, επειδή τα κύτταρα διαιρούνται τόσο γρήγορα. Επιπλέον, δεν μπορούμε απλώς να διπλασιάσουμε την ποσότητα της χημειοθεραπείας που χορηγούμε στους ασθενείς, διότι θα γίνει πολύ τοξική».
Αλλαγές στο καρκινικό DNA
Προσπαθώντας να αποκωδικοποιήσουν τους υπαίτιους μηχανισμούς, οι ερευνητές ανακάλυψαν ότι το παθητικό κάπνισμα τροποποιεί την έκφραση διαφόρων πρωτεϊνών που εμπλέκονται στην αντίσταση στα φάρμακα, εμποδίζοντας τη δράση της χημειοθεραπείας.
«Η σισπλατίνη σκοτώνει τα καρκινικά κύτταρα δεσμεύοντας το DNA τους και εμποδίζοντας τα κύτταρα να διαιρεθούν. Εντούτοις, αν η σισπλατίνη δεν μπορεί να εισέλθει στο κύτταρο, δεν πρόκειται να το εξουδετερώσει. Ουσιαστικά, υπάρχουν πύλες στα καρκινικά κύτταρα που ελέγχουν τον τρόπο με τον οποίο η σισπλατίνη εισέρχεται και εξέρχεται. Υπό συνθήκες παθητικού καπνίσματος, υπήρχαν λιγότερες πόρτες εισόδου και πολύ περισσότερες εξόδου για τη σισπλατίνη. Έτσι, όχι μόνο εισέρχεται λιγότερη σισπλατίνη στο κύτταρο, αλλά και φεύγει περισσότερο προτού προλάβει να το εξουδετερώσει» ανάφερε η καθηγήτρια.
Σύμφωνα με την ίδια, μολονότι η σισπλατίνη αποτελεί θεραπεία εκλογής, θεράποντες που γνωρίζουν ότι οι ασθενείς τους εκτίθεται παθητικά σε καπνό θα μπορούσαν να επιλέξουν άλλα φάρμακα, χωρίς όμως να είναι εγγυημένο ότι η δράση τους θα μείνει ανεπηρέαστη. «Οι πρωτεΐνες που επηρεάζονται από το παθητικό κάπνισμα δεν είναι ειδικές για τη σισπλατίνη -εμπλέκονται στην αντίσταση και σε άλλα φάρμακα. Δεν το έχουμε μελετήσει αυτό ακόμη, αλλά είναι πιθανό ότι το παθητικό κάπνισμα μειώνει την αποτελεσματικότητα διαφόρων τύπων φαρμάκων».
Συμμόρφωση των οικείων
Ανάμεσα στα σχόλια καθηγητών για τα συμπεράσματα της μελέτης, ήταν η ανάγκη συμπερίληψης των μελών της οικογένειας στο θεραπευτικό πλάνο, ώστε να διαμορφώνουν ένα σχέδιο για τη διακοπή του καπνίσματος κατά τη διάρκεια της χημειοθεραπείας για τον καρκίνο κεφαλής και τραχήλου, με στόχο να τα καλύτερα αποτελέσματα.
Αντίστοιχα, ογκολογικοί ασθενείς που συγκατοικούν με καπνιστές, θα πρέπει να αποφεύγουν να εκτίθενται στον καπνό κατά τη διάρκεια της θεραπείας τους.
