Η διακοπή του καπνίσματος είναι ένα από τα σημαντικότερα βήματα για τη βελτίωση της υγείας, ωστόσο πολλοί παρατηρούν πως μετά την τελευταία τζούρα η διατροφή τους αλλάζει προς το χειρότερο. Συχνά αυξάνεται η όρεξη, η κατανάλωση σνακ και γλυκών, ενώ αρκετοί παίρνουν βάρος. Πίσω από αυτό το φαινόμενο κρύβεται σε μεγάλο βαθμό η νικοτίνη και ο τρόπος με τον οποίο επηρεάζει τον οργανισμό.
Η νικοτίνη είναι μια ουσία με ισχυρή επίδραση στον εγκέφαλο. Δρα διεγείροντας συγκεκριμένους νευροδιαβιβαστές που καταστέλλουν την όρεξη και αυξάνουν το αίσθημα κορεσμού. Όσο κάποιος καπνίζει, η παρουσία της λειτουργεί σαν «ρυθμιστής» της πείνας. Όταν όμως σταματήσει, ο εγκέφαλος χάνει ξαφνικά αυτό το ερέθισμα, με αποτέλεσμα να αναζητά άλλους τρόπους για να καλύψει το κενό – και συνήθως τους βρίσκει στο φαγητό.
Παράλληλα, η νικοτίνη αυξάνει τον μεταβολισμό, δηλαδή τις θερμίδες που καίει το σώμα σε κατάσταση ηρεμίας. Μετά τη διακοπή, ο μεταβολισμός μπορεί να επιβραδυνθεί, έστω και προσωρινά, κάνοντας πιο εύκολη την αποθήκευση λίπους. Το σώμα, σε συνδυασμό με την αυξημένη όρεξη, οδηγεί τον πρώην καπνιστή σε υπερκατανάλωση τροφής, ιδιαίτερα εκείνης που είναι πλούσια σε ζάχαρη και λιπαρά, τα οποία διεγείρουν τα ίδια «κέντρα ευχαρίστησης» του εγκεφάλου που κάποτε ενεργοποιούσε η νικοτίνη.
Η ψυχολογική διάσταση παίζει επίσης ρόλο. Το τσιγάρο λειτουργούσε για πολλούς σαν μηχανισμός διαχείρισης άγχους ή ανίας. Με την απουσία του, το φαγητό γίνεται εύκολη «αντικατάσταση». Έτσι, η διατροφή επιβαρύνεται, χωρίς ο πρώην καπνιστής να το συνειδητοποιεί.
Η λύση δεν είναι να αποδεχθεί κανείς την ανθυγιεινή στροφή, αλλά να προετοιμαστεί κατάλληλα. Μικρά, συχνά γεύματα πλούσια σε φυτικές ίνες, φρούτα και λαχανικά, η αποφυγή επεξεργασμένων τροφίμων και η τακτική άσκηση μπορούν να περιορίσουν την αύξηση βάρους. Εξίσου σημαντική είναι η ψυχολογική υποστήριξη ή η συμμετοχή σε προγράμματα διακοπής καπνίσματος που ενσωματώνουν και διατροφικές οδηγίες.
Συμπερασματικά, η νικοτίνη εξηγεί γιατί πολλοί στρέφονται σε χειρότερη διατροφή μετά τη διακοπή. Η κατανόηση του ρόλου της βοηθά να ληφθούν τα σωστά μέτρα, ώστε το βήμα προς μια ζωή χωρίς τσιγάρο να μη συνοδευτεί από νέες ανθυγιεινές συνήθειες.
