Το καλοκαίρι είναι η αγαπημένη εποχή των περισσότερων ανθρώπων, αφού συνδέεται με την ανεμελιά και την ξεκούραση. Όμως, το καλοκαίρι το δέρμα μας ταλαιπωρείται λίγο παραπάνω, αφού η παρατεταμένη έκθεση στον ήλιο και η όχι και τόσο καλή ενυδάτωση μπορεί να προκαλέσει στο δέρμα μας δυσχρωμίες. Ευτυχώς, υπάρχουν αρκετοί τρόποι να απαλλαγούμε από αυτές και να αποκτήσει το δέρμα μας ομοιόμορφο τόνο ξανά.
Οι πανάδες, κατά τον ιατρικό όρο μέλασμα, είναι ένας τύπος δυσχρωμιών του δέρματος που οφείλονται στην αυξημένη παραγωγή μελανίνης σε κάποια σημεία. Η μελανίνη είναι η χρωστική του δέρματος που παράγεται μέσω των μελανοκυττάρων. Όταν διαταράσσεται η λειτουργία αυτών των κυττάρων, λόγω διαφόρων παραγόντων που θα αναλύσουμε παρακάτω, αυξάνεται η έκκριση της μελανίνης και συσσωρεύεται με αποτέλεσμα τη δημιουργία κόκκινων ή καφέ σημαδιών με ακανόνιστο σχήμα.
Οι πανάδες συνήθως εμφανίζονται στο πρόσωπο και ανάλογα με το σημείο που εντοπίζονται κατηγοριοποιούνται σε έναν από τους παρακάτω τύπους:
- Κεντροπροσωπικός τύπος: όταν εντοπίζονται στο μέτωπο, στη μύτη, στο άνω χείλος και στο πηγούνι.
- Παρειακός τύπος: όταν εντοπίζονται στη μύτη και στα μάγουλα.
- Γναθικός τύπος: όταν εντοπίζονται στα όρια της κάτω γνάθου.
Ωστόσο, σπανιότερα μπορεί να παρατηρηθούν σε άλλα σημεία του σώματος όπως στα χέρια, στο ντεκολτέ και στο λαιμό.
Οι πανάδες εμφανίζονται στην ενήλικη ζωή και κυρίως στις γυναίκες σε ποσοστό 90%. Οι γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας είναι πιο ευάλωτες λόγω των ορμονικών διακυμάνσεων. Αν και μπορεί να παρατηρηθούν σε όλους τους χρωματικούς τόνους δέρματος, είναι συχνότερες στους πιο σκούρους.
Τι είναι οι κηλίδες;
Οι κηλίδες, όπως και οι πανάδες, είναι χρωματικές αλλοιώσεις του δέρματος που οφείλονται στην υπερπαραγωγή μελανίνης. Στην περίπτωση των κηλίδων, η υπερδιέγερση των μελανοκυττάρων οφείλεται στην υπερβολική έκθεση στον ήλιο. Ο ρόλος της μελανίνης είναι να προστατεύει το δέρμα από τη βλαβερή ακτινοβολία του ήλιου. Όταν εκτιθόμαστε στον ήλιο για μεγάλο χρονικό διάστημα και χωρίς την κατάλληλη αντηλιακή προστασία, ο οργανισμός παράγει μεγαλύτερες ποσότητες μελανίνης για να προστατεύσει το δέρμα, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται σκουρόχρωμες κηλίδες.
Οι κηλίδες αποτελούν σημάδι φωτογήρανσης και ονομάζονται επίσης ηλιακές κηλίδες ή κηλίδες γήρατος. Παρατηρούνται συνηθέστερα σε πιο ανοιχτόχρωμες επιδερμίδες. Συνήθως, εμφανίζονται σε άτομα άνω των 50 ετών και κυρίως σε περιοχές του δέρματος που έχουν εκτεθεί υπερβολικά στον ήλιο επί σειρά ετών. Σε αυτές τις περιοχές εκτός του προσώπου και των χεριών ανήκουν οι ώμοι, η πλάτη και τα πόδια.
Το μέγεθος των κηλίδων ποικίλλει και εκδηλώνονται με επίπεδο, οβάλ σχήμα σε γκρί, μαύρο και καφέ χρώμα. Σε αντίθεση με τις πανάδες, δεν υποχωρούν το χειμώνα και αντιμετωπίζονται με λευκαντικές θεραπείες. Σε περίπτωση που παρατηρηθεί απότομη αύξηση του μεγέθους τους που συνοδεύεται από ερεθισμό, κνησμό, ευαισθησία ή αιμορραγία απαιτείται η επίσκεψη σε δερματολόγο για να αποκλειστούν προκαρκινικές ή καρκινικές βλάβες.
Γιατί βγάζω πανάδες;
Η εμφάνιση των πανάδων φαίνεται να πυροδοτείται από διάφορους παράγοντες και τα ακριβή αίτια δεν έχουν αποσαφηνιστεί πλήρως. Αναλυτικότερα, παράγοντες κινδύνου αποτελούν:
Ηλιακή ακτινοβολία
Η έκθεση στον ήλιο είναι ο πιο κοινός παράγοντας για τη δημιουργία πανάδων μιας και για να προστατευτεί το δέρμα, τα μελανοκύτταρα παράγουν περίσσεια μελανίνης. Το καλοκαίρι, οι πανάδες τείνουν να γίνονται πιο έντονες και μπορεί ακόμα και με ελάχιστη έκθεση να επανεμφανιστούν κάποιες που είχαν σβήσει πλήρως. Εκτός της ηλιακής ακτινοβολίας έχει παρατηρηθεί πως η ακτινοβολία του solarium μπορεί να πυροδοτήσει την εμφάνιση πανάδων.
Κληρονομική προδιάθεση
Άνθρωποι που έχουν στο στενό οικογενειακό τους περιβάλλον κάποιο άτομο με πανάδες έχουν αυξημένες πιθανότητες να εμφανίσουν και οι ίδιοι.
Ορμονικοί παράγοντες
Γυναίκες στη διάρκεια της εγκυμοσύνης έχουν αυξημένες πιθανότητες δημιουργίας πανάδων λόγω των έντονων διακυμάνσεων των ορμονών σε συνδυασμό με τον ήλιο. Αυτό, μπορεί να συμβεί επίσης λόγω χρόνιας λήψης αντισυλληπτικών χαπιών, θεραπείας ορμονικής υποκατάστασης και γενικότερα ορμονικών μεταβολών.
Δερματικές παθήσεις
Η ακμή, το έκζεμα και άλλες δερματικές παθήσεις που δημιουργούν φλεγμονή στο δέρμα μπορούν να δημιουργήσουν δυσχρωμίες εάν δεν εφαρμοστεί αντηλιακό κατά την έκθεση στον ήλιο.
Προϊόντα περιποίησης
Έχει παρατηρηθεί πως η λανθασμένη χρήση προϊόντων με συστατικά που αντενδείκνυνται για εφαρμογή πριν την έκθεση στον ήλιο, οδηγεί σε πανάδες. Η επιλογή προϊόντων περιποίησης θα πρέπει να γίνεται με βάση τον τύπο της επιδερμίδας και να ακολουθούνται πιστά οι οδηγίες εφαρμογής. Επίσης, μετά την αποτρίχωση με κερί στο πρόσωπο είναι απαραίτητη η εφαρμογή αντηλιακής προστασίας προσώπου καθώς το δέρμα είναι πολύ ευαίσθητο και είναι πιθανή η δημιουργία δυσχρωμιών.
Λήψη φαρμάκων
Κάποια φάρμακα μπορεί να προκαλέσουν φωτοευαισθησία στο δέρμα και να το κάνουν πιο ευάλωτο στην ηλιακή ακτινοβολία. Ρωτήστε το γιατρό ή το φαρμακοποιό σας για το αν η αγωγή σας ανήκει σε αυτή την κατηγορία και προμηθευτείτε αντηλιακό προσώπου ή και σώματος με βάση τις ανάγκες σας.
Πώς φεύγουν οι πανάδες;
Κάποια είδη πανάδων μπορεί να υποχωρήσουν αυτόματα όπως π.χ. αυτές που έχουν δημιουργηθεί λόγω εγκυμοσύνης ή αυτές που εμφανίστηκαν λόγω κάποιας φαρμακευτικής αγωγής. Για αυτές που έχουν εγκατασταθεί υπάρχουν αρκετές θεραπείες. Η σωστή αντιμετώπιση επιτυγχάνεται με τη χρήση της καταλληλότερης αγωγής ανάλογα με το βάθος των πανάδων.
Οι πιο διαδεδομένες θεραπείες περιλαμβάνουν:
- Χρήση εξειδικευμένων κρεμών για πανάδες και κηλίδες με λευκαντική δράση
- Μικροδερμοαπόξεση
- Κρυοθεραπεία
- Φωτοθεραπεία
- Χημικό peeling
- Μεσοθεραπεία
- Laser
Ο δερματολόγος σας είναι αυτός που θα σας υποδείξει ποια θεραπεία ταιριάζει περισσότερο στις δικές σας ανάγκες.
Συμβουλές για πρόληψη & αντιμετώπιση
Πάντα η καλύτερη αντιμετώπιση είναι η πρόληψη. Παρακάτω θα βρείτε χρήσιμες συμβουλές για να προλάβετε τη δημιουργία πανάδων και να σβήσετε τις ήδη υπάρχουσες.
- Καθημερινή χρήση αντηλιακού με υψηλό δείκτη προστασίας καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου, ακόμα και αν δεν εκτίθεστε άμεσα στον ήλιο.
- Χρήση γυαλιών ηλίου και καπέλου, ειδικά τις ημέρες με έντονη ηλιοφάνεια.
- Χρήση εξειδικευμένων δερμοκαλλυντικών για δέρμα με πανάδες. Προσθέστε στη ρουτίνα ομορφιάς σας ένα serum με βιταμίνη C που συμβάλλει στη μείωση των πανάδων.
- Αποφύγετε δραστηριότητες σε χώρους με υψηλή θερμοκρασία, όπως π.χ σάουνα ή χαμάμ, αφού η θερμότητα συμβάλλει στην επιδείνωση των δυσχρωμιών.
