Το έλκος είναι μία πάθηση που αφορά το πεπτικό σύστημα, κυρίως στο σημείο του στομάχου και του λεπτού εντέρου. Για αυτό ονομάζεται και με το γενικότερο όρο «πεπτικό έλκος». Επομένως, γαστρικό έλκος είναι ένας τύπος αυτής της πάθησης.
Προκαλείται από τα γαστρικά υγρά και σηματοδοτεί μία μεγάλη φθορά στο εσωτερικό τοίχωμα της εκάστοτε βλεννογόνου, που εμφανίζεται το έλκος, και την έκθεση των ιστών. Πρόκειται για μία πληγή, η οποία οπτικά μοιάζει με ένα κόκκινο «κρατήρα».
Ποια είναι τα συμπτώματα που εμφανίζει;
Τα κεντρικά συμπτώματα, που εκδηλώνονται όταν κανείς πάσχει από έλκος, χαρακτηρίζονται ως μη ειδικά. Αυτό σημαίνει ότι δεν είναι χαρακτηριστικά μόνο αυτής της πάθησης, αλλά μπορεί να προκύπτουν και από άλλες αιτίες- γαστρεντερικές παθήσεις. Αυτά είναι τα εξής:
1. Πόνος στο στομάχι
Ένα από τα πιο συνηθισμένα συμπτώματα του έλκους του στομάχου είναι ο πόνος στο στομάχι μαζί με το αίσθημα καψίματος. Δεδομένου ότι ένα έλκος είναι μία πληγή, η επαφή με την έκκριση των όξινων υγρών προκαλεί αυτόν τον ερεθισμό και τον πόνο. Ο πόνος είναι ιδιαίτερα μεγάλος ανάμεσα στα γεύματα αλλά και κατά τη διάρκεια της νύχτας. Αυτές τις περιόδους, τα οξέα εκκρίνονται από το στομάχι, αλλά δεν έρχονται σε επαφή με τις τροφές, προκειμένου να απορροφηθούν. Ανακουφιστική είναι η δράση των αντιόξινων, η οποία όμως δεν αποτελεί οργανωμένη θεραπεία κατά της πάθησης.
2. Καούρες
Οι καούρες είναι ένα ακόμη χαρακτηριστικό σύμπτωμα, που συνοδεύει το έλκος. Παράλληλα μπορεί να ταλαιπωρείται κανείς και παλινδρόμηση.
3. Ναυτία & Εμετός
Όταν έχει δημιουργηθεί ένα έλκος στο στομάχι, η φλεγμονή προκαλεί συστολές στα τοιχώματα του στομάχου. Αυτές έχουν σαν αποτέλεσμα την εμφάνιση ναυτίας. Όταν δε τα κοιλιακά τοιχώματα συστέλλονται με δύναμη, μπορεί να προκύψει κι εμετός προκαλέσουν εμετό. Τα παραπάνω μπορεί να προκληθούν και λόγω δυσκολιών στην μετακίνηση των τροφών από το στομάχι στο λεπτό έντερο.
4. Αίμα στον εμετό ή τα κόπρανα
Όπως έχει προαναφερθεί, τα έλκη είναι πληγές. Οι πληγές συχνά αιμορραγούν. Έτσι, αυτό το αίμα μπορεί να «περάσει» και να αποτυπωθεί στις απεκκρίσεις, δηλαδή τον εμετό ή τα κόπρανα. Πρόκειται για ένα σύμπτωμα, που όποια αιτία κι αν το προκαλεί, είναι ενδεικτικό άμεσης παραπομπής σε ιατρό.
5. Πόνος στο στήθος ή την πλάτη
Ο πόνος από ένα στομαχικό έλκος ενδεχομένως να εντοπίζεται και στην πλάτη ή το στήθος, στα οποία επιδρά αντανακλαστικά. Παρόλα αυτά, συχνά τα έλκη συνδέονται με διατρήσεις, οι οποίες όταν συμβαίνουν προκαλούν έντονο, επίμονο και ξαφνικό πόνο.
Από τι προκαλείται – Ποιες είναι οι αιτίες;
Οι δύο πιο βασικές αιτίες για την πρόκληση του έλκους είναι η λοίμωξη από ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού και η μακροχρόνια ή αλόγιστη χρήση ασπιρίνης και αντιφλεγμονωδών φαρμάκων.
Ας δούμε, όμως, για αρχή πώς προκαλείται το έλκος.
Στο στομάχι παράγονται οξέα, τα οποία έχουν διαβρωτική κι εξουδετερωτική δράση. Είναι απαραίτητα για την πέψη των τροφών, αλλά και για την προστασία του οργανισμού από παθογόνα βακτήρια και μικροοργανισμούς. Προκειμένου το στομάχι και το λεπτό έντερο να προστατευτούν από τη διαβρωτική δράση αυτών των οξέων, παράγουν επίσης βλέννα, η οποία λειτουργεί σαν προστασία στα τοιχώματα της βλεννογόνου, ώστε αυτή να μην πλήττεται από τα οξέα. Έτσι, λειτουργούν τα συστήματα υπό φυσιολογικές συνθήκες και όταν βρίσκονται σε ισορροπία. Όπως είναι λογικό, όταν αυτή η ισορροπία διαταραχθεί, τότε τα οξέα προσβάλλουν και τα τοιχώματα του στομάχου ή του δωδεκαδακτύλου -τμήματος του λεπτού εντέρου-. Τότε μπορεί να δημιουργηθεί ένα έλκος.
Αναφορικά με την πρώτη αιτία πρόκλησης έλκους, τη λοίμωξη από ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού (H. pylori), αναφέρουμε ότι αυτή είναι η συχνότερη με εμφάνιση 8 στις 10 φορές, που συναντάμε ένα έλκος. Αυτό το βακτηρίδιο είναι ικανό να διαταράξει την παραπάνω ισορροπία, διακόπτοντας την παραγωγή τη βλέννας, άρα και εμποδίζοντας και την προστασία των τοιχωμάτων του στομάχου. Πολλές φορές μάλιστα συνδέεται και με αυξημένη έκκριση γαστρικών υγρών. Αυτή η λοίμωξη χρήση άμεσης ιατρικής παρέμβασης και θεραπείας.
Σχετικά με τα αντιφλεγμονώδη φάρμακα και την ασπιρίνη, έχει βρεθεί ότι επίσης μπορούν να επηρεάσουν το φράγμα της βλέννας, με αποτέλεσμα τα οξέα να διαπερνούν τα τοιχώματα και να προκαλούν φθορές, όταν βέβαια αυτά λαμβάνονται συστηματικά και μακροχρόνια.
Άλλες πιθανές αιτίες για την πρόκληση ενός έλκους είναι συνυπάρχουσες παθήσεις όπως είναι η νόσος του Crohn και ο καρκίνος του στομάχου.
Πώς γίνεται η διάγνωση;
Η ταυτοποίηση του έλκους ώστε να τεθεί η εν λόγω διάγνωση μπορεί να γίνει μόνο ειδικό ιατρό και εξειδικευμένες εξετάσεις, όπως είναι η ενδοσκόπηση του ανώτερου πεπτικού συστήματος. Τότε θα προτείνει ο γιατρός και τον κατάλληλο τρόπο θεραπείας.
Πώς μπορούμε να το αντιμετωπίσουμε μόνοι μας;
Αφού διαγνωστεί κανείς με πεπτικό έλκος, μετά πρέπει να πραγματοποιηθεί έλεγχος για την ύπαρξη ελικοβακτηρίδιου του πυλωρού.
Το γαστρικό έλκος αντιμετωπίζεται κυρίως με τη χρήση ειδικών φαρμάκων και συγκεκριμένο διαιτολόγιο. Τα φάρμακα αυτά στοχεύουν στην καταστολή της έκκρισης οξέων από το στομάχι. Αν το έλκος οφείλεται σε αντιφλεγμονώδη φάρμακα, τότε σαφώς κρίνεται αναγκαία η διακοπή τους. Κάποιες φορές μπορεί να χρειαστεί και χειρουργική παρέμβαση, όταν αποτυγχάνουν οι υπόλοιπες παρεμβάσεις, όταν δεν μπορεί να αποκλειστεί μία υποβόσκουσα κακοήθεια ή όταν προκύπτουν επιπλοκές.
Είναι σημαντικό να τονίσουμε ότι το έλκος δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί χωρίς την ιατρική παρέμβαση. Ωστόσο, υπάρχουν διάφοροι τρόποι να ανακουφίσει κανείς παροδικά τα επιμέρους συμπτώματα. Ένας από αυτούς είναι η προσοχή στις διατροφικές επιλογές, αλλά και κάποια σκευάσματα.
