Η αντισύλληψη, ειδικά στις νεαρότερες ηλικίες, είναι βαρύνουσας σημασίας τόσο για την υγεία όσο και για την ευημερία κάθε γυναίκας. Στην Ελλάδα το ποσοστό χρήσης σύγχρονων μεθόδων αντισύλληψης αγγίζει το 38%. Αυτό το ποσοστό είναι ένα από τα χαμηλότερα στις ευρωπαϊκές χώρες, κάτι που τονίζει την ανάγκη για καλύτερη ενημέρωση και πρόσβαση των γυναικών στις αντισυλληπτικές μεθόδους.
Μέθοδοι Αντισύλληψης
Υπάρχουν πολλοί τρόποι αντισύλληψης, και η επιλογή της κατάλληλης μεθόδου για κάθε γυναίκα εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, όπως το ιατρικό ιστορικό, ο τρόπος ζωής και οι προσωπικές της προτιμήσεις.
Οι κύριες μέθοδοι, στην χώρα μας, περιλαμβάνουν τα αντισυλληπτικά χάπια, τα προφυλακτικά και το ενδομήτριο σπείραμα (IUD). Κάθε μέθοδος έχει τα δικά της πλεονεκτήματα και πιθανές παρενέργειες, και είναι σημαντικό οι γυναίκες να τα συζητήσουν με τον γυναικολόγο τους για να κάνουν την καλύτερη επιλογή.
Αντισυλληπτικά Χάπια
Είναι μία από τις πιο δημοφιλείς μορφές αντισύλληψης. Αυτά τα χάπια περιέχουν έναν συνδυασμό ορμονών αντίστοιχο με αυτών που παράγεται από τις ωοθήκες. Δρουν με διάφορους μηχανισμούς εμποδίζοντας την ωορρηξία και αλλάζοντας την τραχηλική βλέννη, κάνοντας το πιο δύσκολο για το σπέρμα να φτάσει στο ωάριο.
Τα πλεονεκτήματα των αντισυλληπτικών χαπιών περιλαμβάνουν την υψηλή αποτελεσματικότητα, 99% εάν η χρήση τους γίνει σωστά, που σημαίνει ότι μόνο 1 στις 100 γυναίκες ενδέχεται να μείνει έγκυος κατά τη διάρκεια ενός έτους χρήσης. Ωστόσο, εδώ είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι τα αντισυλληπτικά χάπια δεν προστατεύουν από τα σεξουαλικά μεταδιδόμενα νοσήματα (ΣΜΝ) και ότι μπορεί να υπάρχουν ορισμένες αντενδείξεις για τη χρήση τους.
Οι αντενδείξεις των συνδυασμένων αντισυλληπτικών χαπιών περιλαμβάνουν:
Σχετικές Αντενδείξεις
- Καπνίστριες άνω των 35 ετών (λιγότερο από 15 τσιγάρα την ημέρα)
- Καλά ελεγχόμενη αρτηριακή υπέρταση
Απόλυτες Αντενδείξεις:
- Ιστορικό ή ενεργή εν τω βάθει φλεβοθρόμβωση (VTE)
- Ιστορικό καρκίνου του μαστού ή πρωτοπαθών ηπατικών όγκων
- Δείκτης μάζας σώματος (BMI) μεγαλύτερος από 35
- Κάπνισμα άνω των 35 ετών
- Παρατεταμένη ακινησία λόγω χειρουργικής επέμβασης ή αναπηρίας
- Διαβήτης με επιπλοκές
- Ημικρανίες με αύρα
Σημαντικό είναι να ληφθεί υπόψη και η φαρμακευτική αλληλεπίδραση των COCs με άλλα φάρμακα και συμπληρώματα πριν τη χορήγηση τους.
Τι πρέπει να κάνει μια γυναίκα σε περίπτωση που ξεχάσει ένα χάπι;
- Άμεσα: Να πάρει το ξεχασμένο χάπι αμέσως μόλις το αντιληφθεί, ακόμα κι αν αυτό συμπίπτει με το επόμενο χάπι, δηλαδή να πάρει δύο χάπια σε μία μέρα.
- Συνέχιση της Θεραπείας: Να συνεχίσει να παίρνει τα υπόλοιπα χάπια κανονικά, στη συνηθισμένη ώρα.
- Πρόσθετη Προστασία: Να χρησιμοποιήσει επιπλέον μέθοδο αντισύλληψης, όπως προφυλακτικό, για τις επόμενες 7 ημέρες.
Χρήση Προφυλακτικών
Σημασία και πλεονεκτήματα Τα προφυλακτικά αποτελούν μία από τις πιο διαδεδομένες μεθόδους αντισύλληψης. Είναι οικονομικά, εύκολα προσβάσιμα και παρέχουν προστασία όχι μόνο από την εγκυμοσύνη αλλά και από τις σεξουαλικά μεταδιδόμενες λοιμώξεις. Η αποτελεσματικότητά τους στην πρόληψη της εγκυμοσύνης μπορεί να φτάσει έως και 98% όταν χρησιμοποιούνται σωστά.
Συμβουλές για σωστή χρήση
- Ελέγξτε πάντα την ημερομηνία λήξης και τη συσκευασία για τυχόν φθορές πριν τη χρήση.
- Χρησιμοποιήστε προφυλακτικό κατά τη διάρκεια κάθε σεξουαλικής επαφής από την αρχή μέχρι το τέλος.
Ενδομήτριο σπείραμα ή Σπιράλ (IUD)
Τι είναι το σπιράλ και πώς λειτουργεί; είναι μια μακροχρόνια, αναστρέψιμη μέθοδος αντισύλληψης. Πρόκειται για μια μικρή συσκευή, συνήθως από πλαστικό και μέταλλο, στο μέγεθος ενός σπίρτου που τοποθετείται στη μήτρα από τον γυναικολόγο. Το σπιράλ δρα κάνοντας ‘αφιλόξενο’ το περιβάλλον του εσωτερικού της μήτρας. Οι βασικές μορφές του περιλαμβάνουν το σπιράλ χαλκού και το σπιράλ που εκλύει την ορμόνη προγεστερόνη.
Το σπιράλ, αντίθετα με τον αστικό μύθο, μπορεί να χρησιμοποιηθεί και στις έφηβες και στις γυναίκες που δεν έχουν γεννήσει.
Πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα
Πλεονεκτήματα:
- Μεγάλη διάρκεια δράσης (έως και 5-10 χρόνια, ανάλογα με τον τύπο).
- Υψηλή αποτελεσματικότητα και χωρίς την ανάγκη για καθημερινή διαχείριση.
Μειονεκτήματα:
- Μπορεί να προκαλέσει αλλαγές στον κύκλο.
- Απαιτείται τοποθέτηση από ειδικό.
Χάπι της Επόμενης Μέρας
Αποτελεί μια μέθοδο επείγουσας αντισύλληψης. Σε μια κρίσιμη στιγμή, το χάπι της επόμενης μέρας μπορεί να είναι η λύση που σώζει την κατάσταση.
Πώς λειτουργεί; Το χάπι της επόμενης μέρας περιέχει υψηλές δόσεις ορμονών που εμποδίζουν ή καθυστερούν την ωορρηξία. Αυτό μειώνει την πιθανότητα εγκυμοσύνης μετά από σεξουαλική επαφή χωρίς προφύλαξη ή αποτυχία της συνήθους μεθόδου αντισύλληψης.
Πότε και πώς πρέπει να χρησιμοποιηθεί;
- Το χάπι πρέπει να ληφθεί όσο το δυνατόν συντομότερα μετά την απροστάτευτη επαφή, κατά προτίμηση εντός 24 ωρών και όχι αργότερα από 72-120 ώρες.
- Δεν πρέπει να χρησιμοποιείται ως τακτική μέθοδος αντισύλληψης, αλλά μόνο ως επείγουσα λύση.
Συμπεράσματα
Η επιλογή της σωστής αντισυλληπτικής μεθόδου είναι μια πράξη αυτοφροντίδας και αυτοσεβασμού. Κάθε γυναίκα αξίζει να έχει πλήρη γνώση των επιλογών της, αντιλαμβανόμενη τα πλεονεκτήματα και τις πιθανές παρενέργειες κάθε μεθόδου. Καλούμε όλες τις γυναίκες να αναζητήσουν ενεργά πληροφορίες, να συζητήσουν ανοιχτά με τους γυναικολόγους και να σπάσουν τα ταμπού που υπάρχουν γύρω από το θέμα της αντισύλληψης.
