Αιματοκρίτη ονομάζουμε τον δείκτη εκείνον που δείχνει την αναλογία των ερυθρών αιμοσφαιρίων ανά μονάδα όγκου στο αίμα. Με άλλα λόγια, μας δείχνει την πυκνότητα του αίματος. Εκφράζεται σε μονάδες όγκου, δηλαδή πόσα ml ερυθρών αιμοσφαιρίων υπάρχουν σε 100 ml αίματος. Ο αιματοκρίτης είναι ένας από τους σημαντικότερους δείκτες για τη συνολιγκή υγεία του ατόμου, καθώς μας δείχνει:
- Τα επίπεδα ενυδάτωσης του σώματος
- Μία ενδεχόμενη απώλεια αίματος
- Την εμφάνιση αναιμίας
- Τη μεταφορά οξυγόνου στο αίμα.
Για τον υπολογισμό του αιματοκρίτη γίνεται γενική αιματολογική εξέταση με ενδοφλέβια λήψη αίματος και ανάλυση με ειδικό εξοπλισμό. Η τιμή του αιματοκρίτη είναι πολύ εύκολο να ανιχνευθεί μέσω μίας απλής, τυπικής εξέτασης αίματος. Οι φυσιολογικές τιμές, που προσλαμβάνει ο αιματοκρίτης είναι από 40% έως 54% για τους άνδρες και από 36% έως 47% για τις γυναίκες.
Υπάρχουν ειδικές εξετάσεις;
Η τιμή του αιματοκρίτη εμφανίζεται ως ποσοστό και μπορεί να διαφέρει ανάλογα με συγκεκριμένους παράγοντες, όπως είναι η ηλικία του ατόμου, η κατάσταση της υγείας και το φύλο του. Σε γενικές γραμμές, τα φυσιολογικά επίπεδα για τους άντρες είναι 40%-52% ενώ για τις γυναίκες 36%-48%. Στην εγκυμοσύνη, το φυσιολογικό εύρος του αιματοκρίτη έχει αφετηρία το 30%. Αυτή η τιμή είναι συνέπεια της αυξημένης ποσότητας του αίματος που εμφανίζουν οι έγκυες γυναίκες.
Όταν ο αιματοκρίτης κάποιου είναι χαμηλότερος από αυτές τις τιμές, τότε μιλάμε για χαμηλό αιματοκρίτη. Ο χαμηλός αιματοκρίτης είναι ένα πολύ σύνηθες φαινόμενο, το οποίο μπορεί να έχει τις ρίζες του σε άλλες παθήσεις ή προβλήματα.
Συμπτώματα χαμηλού αιματοκρίτη
Υπάρχουν μερικά συμπτώματα, που μπορεί να υποδηλώνουν την πτώση του αιματοκρίτη μας. Ένα πολύ συχνό σύμπτωμα σε περιπτώσεις χαμηλού αιματοκρίτη είναι η κόπωση & το αίσθημα αδυναμίας. Παράλληλα, κάποιος μπορεί να εμφανίζει κιτρινωπό δέρμα, λεπτότερο από ό, τι είχε συνήθως, εύθραυστα νύχια και κρύα άκρα (χέρια, πόδια κλπ). Η ζάλη και οι τάσεις λιποθυμίας είναι, επίσης, συμπτώματα, που μπορεί να υποδηλώνουν ένα χαμηλό αιματοκρίτη. Πιο σπάνια συμπτώματα, που είναι πιθανό να εμφανιστούν σε περιπτώσεις χαμηλού αιματοκρίτη είναι ο ακανόνιστος καρδιακός παλμός, η δύσπνοια και ο πόνος στο στήθος.
Χαμηλός αιματοκρίτης: Πότε παρατηρείται;
Αναιμία
Η αναιμία είναι μία κατάσταση προσωρινή ή χρόνια. Όταν κάποιος έχει αναιμία, στην ουσία στερείται υγιών ερυθρών αιμοσφαιρίων. Υπάρχουν διάφορες μορφές αναιμίας, καθεμία από τις οποίες αντιμετωπίζονται με διαφορετικό επίσης τρόπο.
Ελλιπής διατροφή
Συχνά ένα διαιτολόγιο, που στερείται θρεπτικών συστατικών, μπορεί να προκαλέσει πτώση του αιματοκρίτη. Τα συστατικά που προκαλούν συχνότερα χαμηλό αιματοκρίτη είναι ο σίδηρος, η βιταμίνη β12 και το φυλλικό οξύ ή αλλιώς Β9.
Κύηση
Κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, τυπικά υπάρχει μία πτώση του αιματοκρίτη. Τις περισσότερες φορές, όμως, αυτή είναι παροδική και ο αιματοκρίτης επανέρχεται στα φυσιολογικά επίπεδα μετά την εγκυμοσύνη.
Φάρμακα
Υπάρχουν μερικά φάρμακα, η λήψη των οποίων έχει ενοχοποιηθεί για πτώση του αιματοκρίτη.
Ορμονικές διαταραχές
Διάφορες ορμονικές διαταραχές μπορεί να αποτελούν την αιτία για το χαμηλό αιματοκρίτη.
Διάφορες ιώσεις & στρες
Αυτοί οι δύο παράγοντες πολλές φορές συνδέονται με την παροδική πτώση του αιματοκρίτη.
Αιμορραγία
Πολλές φορές, ο χαμηλός αιματοκρίτης μπορεί να οφείλεται σε κάποια εσωτερική αιμορραγία. Για αυτό, εάν δε ρυθμίζεται θα πρέπει να διερευνήσετε περισσότερο την αιτία του
Τροφές για ενίσχυση αιματοκρίτη
Κόκκινο κρέας
Το κόκκινο κρέας είναι μία από τις καλύτερες πηγές αιμικού σιδήρου. Ο αιμικός σίδηρος απορροφάται πολύ πιο εύκολα από τον οργανισμό. Μία φορά την εβδομάδα είναι ιδανική η κατανάλωση κόκκινου κρέατος. Έτσι, αποφεύγεται η περίπτωση χοληστερίνης.
Αβοκάντο
Το αβοκάντο είναι πλούσιο σε φυλλικό οξύ, στοιχείο που ενισχύει την απορρόφηση του σιδήρου, συμβάλλοντας έτσι στην αύξηση του αιματοκρίτη.
Αυγά
Όπως έχει προαναφερθεί, η έλλειψη βιταμίνης Β12 είναι μία πιθανή αιτία χαμηλού αιματοκρίτη. Τα αυγά είναι μία σημαντική πηγή βιταμίνης Β12. Έτσι, μέσω της κατανάλωσής τους, ενισχύουμε τη Β12, η οποία συμβάλλει στην αντιμετώπιση της αναιμίας, του χαμηλού αιματοκρίτη και της κόπωσης.
Ψάρια & Θαλασσινά
Πρόκειται για τροφές πλούσιες σε αιμικό σίδηρο. Παράλληλα, είναι πολύ υγιεινές τροφές, χωρίς λίπος και με αρκετή πρωτεΐνη, γεγονός που τις καθιστά εξαιρετική επιλογή για την αύξηση του αιματοκρίτη.
Τροφές ολικής άλεσης
Τα σιτηρά ολικής άλεσης είναι πλούσια σε σίδηρο, γεγονός που συμβάλλει στην πρόληψη και την αντιμετώπιση του χαμηλού αιματοκρίτη.
Πράσινα φυλλώδη λαχανικά
Τα πράσινα φυλλώδη λαχανικά είναι πλούσια σε μη αιμικό σίδηρο. Επειδή ο μη αιμικός σίδηρος δεν απορροφάται το ίδιο, όπως ο αιμικός σίδηρος, είναι καλό να συνδυάζεται με τρόφιμα με αιμικό σίδηρο, για καλύτερη απορρόφηση.
Εσπεριδοειδή
Τα εσπεριδοειδή είναι πλούσια σε βιταμίνη C. Η βιταμίνη C ενισχύει σημαντικά την απορρόφηση σιδήρου. Για την καλύτερη ενίσχυση του αιματοκρίτη μπορεί να συνδυαστεί με τροφές μη αιμικού σιδήρου.
Όσπρια
Τα όσπρια είναι μία εξαιρετική πηγή μη-αιμικού σιδήρου. Για παράδειγμα, τα κόκκινα φασόλια περιέχουν περίπου 4mg μη αιμικού σιδήρου ανά μερίδα. Για την καλύτερη ενίσχυση του αιματοκρίτη, καλό είναι να συνδυάζονται με φυλλώδη λαχανικά ή κόκκινο κρέας.
Ξηροί καρποί
Οι ξηροί καρποί είναι πλούσιοι σε σίδηρο. 100gr ξηρών καρπών περιέχουν 6mg σιδήρου.
Συμπληρώματα διατροφής
Τα συμπληρώματα διατροφής σιδήρου είναι ένας αποτελεσματικός τρόπος να αντιμετωπίσει κανείς το χαμηλό αιματοκρίτη. Ωστόσο, είναι σημαντικό να συμβουλεύεται κανείς τον ιατρό του ή το φαρμακείο που εμπιστεύεται.
Τι είναι φερριτίνη;
Η φερριτίνη είναι μια πρωτεΐνη που βρίσκεται στο εσωτερικό των κυττάρων. Ο ρόλος της πρωτεΐνης αυτής είναι να αποθηκεύει το σίδηρο, ώστε να μπορεί το σώμα να απελευθερώνει σταδιακά και ελεγχόμενα ποσότητές του για τις ανάγκες του οργανισμού.
Η φεριτίνη επίσης μπορεί να βρεθεί μέσω των αιματολογικών εξετάσεων. Δεδομένης της ιδιότητας της φερριτίνης ως αποθήκη σιδήρου, τα επίπεδα αυτής στο αίμα που θα προκύψουν είναι ενδεικτικά και των αποθεμάτων του σιδήρου στο σώμα.
Φυσιολογικές τιμές φερριτίνης
Η φερριτίνη δεν αναφέρεται ως ποσοστό, όπως ο αιματοκρίτης, αλλά ως ακέραιος αριθμός ανά χιλιοστόλιτρο αίματος. Για τους άνδρες, λοιπόν, οι φυσιολογικές τιμές της πρωτεΐνης είναι τα 12 με 300 ng/mL, ενώ για τις γυναίκες τα 12 με 150 ng/mL.
Χαμηλή φερριτίνη
Όταν η τιμή της φερριτίνης προσλάβει αριθμό μικρότερο από το παραπάνω εύρος τιμών, τότε κάνουμε λόγο για χαμηλή φερριτίνη. Η χαμηλή φερριτίνη μπορεί να οφείλεται σε πληθώρα παραγόντων. Μερικοί από αυτούς είναι παθολογικές καταστάσεις, όπως είναι οι διαταραχές του εντέρου, από όπου γίνεται και η απορρόφηση του σιδήρου. Όταν εντοπίζονται προβλήματα στην εν λόγω περιοχή, τότε πιθανώς εμποδίζεται η απορρόφηση του σιδήρου με αποτέλεσμα και χαμηλή φερριτίνη. Η αναιμία και οι αιμορραγίες είναι 2 ακόμη πιθανές αιτίες χαμηλής φερριτίνης. Μάλιστα, οι γυναίκες κατά την έμμηνο ρύση τους μπορεί να παρουσιάσουν χαμηλή φερριτίνη λόγω απώλειας αίματος.
Υψηλή φερριτίνη
Στον αντίποδα, τα υψηλά επίπεδα της φερριτίνης μπορεί να οφείλονται σε κάποια φλεγμονώδη διαταραχή. Άλλες πιθανές αιτίες υψηλής φερριτίνης είναι οι ηπατικές νόσοι, οι μεταγγίσεις αίματος και γενετικές διαταραχές, όπως είναι η αιμοχρωμάτωση.
