Πρόκειται για ένα πολύ σημαντικό για τον οργανισμό μας στοιχείο, αφού ο σίδηρος συμβάλλει στο σχηματισμό των ερυθρών αιμοσφαιρίων και της αιμοσφαιρίνης, στη μεταφορά του οξυγόνου στο σώμα, ενισχύει τη ζωτικότητα και την ενέργεια, ενώ μειώνει την πνευματική και σωματική κόπωση. Η μεταφορά του οξυγόνου στο σώμα πραγματοποιείται μέσω μιας πρωτεΐνης, της αιμοσφαιρίνης, που βρίσκεται στα ερυθρά αιμοσφαίρια. Σημαντικό συστατικό για τη δημιουργία της πρωτεΐνης αυτής είναι ο σίδηρος. Η αποθήκη του σιδήρου στο σώμα είναι η φερριτίνη, η οποία βρίσκεται στα κύτταρα του σώματος. Η φερριτίνη απελευθερώνει ελεγχόμενα ποσότητες σιδήρου ανάλογα με τις ανάγκες του οργανισμού.
Γιατί Χρειαζόμαστε Το Σιδηρο
Ο σίδηρος συμβάλλει στη μεταφορά οξυγόνου και στη διάπλαση του αίματος. Με ανεπαρκή σίδηρο παράγεται λιγότερη αιμοσφαιρίνη. Η αιμοσφαιρίνη μεταφέρει το οξυγόνο που έχουμε εισπνεύσει και είναι απαραίτητο στα κύτταρα για τις μεταβολικές τους διεργασίες, από τους πνεύμονες σε ολόκληρο το σώμα.
Κατηγορίες Σιδήρου
Ο σίδηρος διακρίνεται σε δύο κατηγορίες ανάλογα με την προέλευσή του. Η πρώτη κατηγορία είναι ο αιμικός σίδηρος, ο οποίος απαντάται σε ζωικές τροφές και απορροφάται ευκολότερα από τον οργανισμό. Πηγές αιμικού σιδήρου είναι το κόκκινο κρέας, τα πουλερικά, τα ψάρια, τα οστρακοειδή κλπ. Η άλλη κατηγορία αποτελείται από τον μη αιμικό σίδηρο, σίδηρος κυρίως μη φυτικής προέλευση, που δεν απορροφάται τόσο εύκολα. Μπορεί να τον βρει κανείς σε δημητριακά, όσπρια, ξηρούς καρπούς, σπανάκι κλπ. Ωστόσο, υπάρχουν και ζωικές τροφές που προσφέρουν μη αιμικό σίδηρο και είναι το γάλα και τα αυγά.
Έλλειψη Σιδήρου (Iron Deficiency Anemia – IDA)
Όπως γίνεται αντιληπτό, ο σίδηρος είναι αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής και σε καμία περίπτωση η έλλειψή του στον οργανισμό δεν είναι επιθυμητή. Παρολα αυτά η έλλειψη σιδήρου κατατάσσεται στις διατροφικές ανεπάρκειες και δεν είναι διόλου σπάνια. Ονομάζεται αναιμία ή σιδηροπενική αναιμία και, σύμφωνα με έρευνες, επηρεάζει εκατομμύρια ανθρώπους ανά τον κόσμο ετησίως.
Αιτίες Έλλειψης Σιδήρου
Οι κυριότεροι παράγοντες που οδηγούν σε έλλειψη σιδήρου είναι:
Η ανεπαρκείς πρόσληψή του από τη διατροφή
Η εγκυμοσύνη
Οι περίοδοι γρήγορης ανάπτυξης
Η απώλεια αίματος
Συμπτώματα
Υπάρχουν ποικίλα συμπτώματα που υποδεικνύουν ότι υπάρχει πρόβλημα με την ποσότητα του σιδήρου στον οργανισμό.
Επίμονη Κόπωση και Αδυναμία
Η έλλειψη σιδήρου επηρεάζει τα ποσοστό οξυγόνου που φτάνει στα κύτταρα με αποτέλεσμα, αυτά να μη λειτουργούν αποδοτικά. Κατά συνέπεια , προκύπτει η επίμονη κόπωση και αδυναμία, οι οποίες δεν έχουν προφανή αιτία και δεν υποχωρούν.
Δυσκολία στη συγκέντρωση
Η έλλειψη σιδήρου επηρεάζει επίσης τις λειτουργίες των νευροδιαβιβαστών επηρεάζοντας τα επίπεδα συγκέντρωσης.
Δυσκολία στην αναπνοή
Σαν επακόλουθο του μειωμένου οξυγόνου, το αναπνευστικό σύστημα δεν ευημερεί με αποτέλεσμα να υπάρχουν εκδηλώσεις δύσπνοιας ή δυσκολία στην αναπνοή ακόμη και σε καθεστώς χαλάρωσης.
Χλωμό δέρμα
Ο σίδηρος συμβάλλει στην παραγωγή αιμοσφαιρίων και η έλλειψή του οδηγεί σε μείωση αυτών. Εδώ αποτέλεσμα είναι η ωχρότητα που οφείλεται σε μειωμένη αιμάτωση.
Μυϊκοί πόνοι
Η ελλιπής οξυγόνωση των κυττάρων λόγω έλλειψης σιδήρου οδηγεί σε καθυστέρηση ανάπλασης των μυών. Επομένως, εκδηλώνεται πολλές φορές πόνος σε διάφορα σημεία του σώματος.
Τριχόπτωση & Εύθραυστα νύχια
Πολύ πιθανό είναι να προκύψουν τριχόπτωση, αδύναμα νύχια αλλά και αλλοίωση στο σχήμα τους. Η τριχόπτωση, γιατί κατά την έλλειψη του σιδήρου επηρεάζεται και η διάπλαση του αίματος. Έτσι το σώμα μειώνει τη ροή του αίματος αρχικά στα σημεία που δεν έχουν ζωτική σημασία για την επιβίωσή του. Από την άλλη τα μαλλιά έχουν αυξημένη ανάγκη για αίμα. Έτσι, η έλλειψη σιδήρου, οδηγεί σε απώλεια μαλλιών.
Έρευνες έχουν δείξει μία θετική συσχέτιση μεταξύ έλλειψης σιδήρου και μερικών αρκετά… παράδοξων συμπτωμάτων!
Αλλοτριοφαγία (Pica)
Πρόκειται για μία κατάσταση κατά την οποία το άτομο, διακατέχεται απο ακατάσχετη επιθυμία να καταναλώσει μη βρώσιμες ουσίες, όπως είναι το χώμα. Φαίνεται σαν μία ασυνείδητη προσπάθεια να καλύψει κανείς τις ανάγκες του σε σίδηρο ή άλλα στοιχεία που του λείπουν.
Σκασμένα χείλη
Τα σκασμένα χείλη στις δύο γωνίες του στόματος (γωνιακή χειλίτιδα) είναι μία εξαιρετικά δυσάρεστη φλεγμονώδης αντίδραση. Έρευνες σε άτομα με αυτή τη φλεγμονή έδειξαν ότι το 35% είχε ανεπάρκεια σιδήρου.
Εμβοές στα αυτιά
Οι εμβοές είναι μία ενοχλητική κατάσταση, η οποία αποτελείται από το άκουσμα βόμβου/θορύβου, ο οποίος προέρχεται από το εσωτερικό του αυτιού και όχι από μία εξωτερική πηγή. Έχει συσχετισθεί κάποιες φορές με την έλλειψη σιδήρου.
Ομάδες Υψηλού Κινδύνου
Οι έρευνες έχουν δείξει ότι υπάρχουν συγκεκριμένες ομάδες, που είναι πιο ευάλωτες στην έλλειψη σιδήρου. Αυτές είναι οι έγκυες, λόγω αυξημένης παραγωγής ερυθρών αιμοσφαιρίων για το έμβρυο, αλλά και οι γυναίκες που παρουσιάζουν έντονη αιμορραγία κατά την έμμηνο ρύση. Επίσης, τα παιδιά, που έχουν υψηλές ανάγκες για σίδηρο λόγω ταχείας ανάπτυξης αλλά και στην άλλη άκρη οι ηλικιωμένοι. που εμφανίζουν πιο συχνά χρόνιες φλεγμονώδεις νόσους και ακολουθούν κακή διατροφή. Τέλος, τα άτομα με χρόνια νεφρική ανεπάρκεια.
Αν είσαι Χορτοφάγος μάθε ότι…
…σύμφωνα με τα Εθνικά Ινστιτούτα Υγείας των ΗΠΑ, η συνιστώμενη ημερήσια ποσότητα σιδήρου για τους ενήλικες είναι 8-27 mg. Τα άτομα που δεν καταναλώνουν κρέας μπορούν να καλύψουν τις ανάγκες τους σε σίδηρο από το σπανάκι, τις φακές, το κινέζικο λάχανο, τη σόγια, τα ρεβίθια και τη μαύρη σοκολάτα. Οι ξηροί καρποί που υπερέχουν στο σίδηρο είναι τα:
φυστίκια, τα οποία στα 100 gr προσφέρουν 14mg σιδήρου, τα αμύγδαλα που στα 30 γραμμάρια καλύπτουν το 6-9% των ημερήσιων αναγκών σιδήρου,τα καρύδια που στα 30 γραμμάρια δίνουν 0,82mg σιδήρου και τα κασιους, που τα 30 γραμμάρια δίνουν 1,89 mg σιδήρου.
Extra Tip
H βιταμίνη C λειτουργεί υποστηρικτικά στην αξιοποίηση του σιδήρου. Αυτό συμβαίνει, καθώς συμβάλλει καθοριστικά στην απορρόφησή του εντός του εντέρου.
