Η ατμοσφαιρική ρύπανση αποτελεί ένα από τα σοβαρότερα προβλήματα δημόσιας υγείας στην Ελλάδα, με πρόσφατες μελέτες να συνδέουν την έκθεση σε μολυσμένο αέρα με περίπου 15.000 πρόωρους θανάτους ετησίως. Οι κύριοι ρύποι που επιβαρύνουν την ατμόσφαιρα είναι τα αιωρούμενα σωματίδια (PM2,5 και PM10), το διοξείδιο του αζώτου (NO2) και το όζον (O3), τα οποία προέρχονται κυρίως από την κυκλοφορία των οχημάτων, τις βιομηχανικές δραστηριότητες και την καύση ορυκτών καυσίμων.
Η συστηματική έκθεση σε αυτούς τους ρύπους προκαλεί σοβαρά προβλήματα στην καρδιά, στους πνεύμονες και στο ανοσοποιητικό σύστημα, αυξάνοντας τον κίνδυνο εμφάνισης καρδιαγγειακών παθήσεων, χρόνιας αποφρακτικής πνευμονοπάθειας και καρκίνου του πνεύμονα. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, η ατμοσφαιρική ρύπανση αποτελεί πλέον την τέταρτη κύρια αιτία πρόωρου θανάτου παγκοσμίως, πίσω μόνο από την υπέρταση, το κάπνισμα και τις διατροφικές ανισορροπίες.
Στην Ελλάδα, οι περιοχές με τη μεγαλύτερη συγκέντρωση ρύπων είναι τα μεγάλα αστικά κέντρα όπως η Αθήνα και η Θεσσαλονίκη, όπου η πυκνότητα των οχημάτων και οι βιομηχανικές δραστηριότητες δημιουργούν έντονα επεισόδια ρύπανσης κατά τη διάρκεια του χειμώνα. Η χειροτέρευση των συνθηκών ενισχύεται από τις κλιματικές αλλαγές, με τη στασιμότητα του αέρα και τις χαμηλές θερμοκρασίες να εγκλωβίζουν τους ρύπους κοντά στο έδαφος, αυξάνοντας τη συχνότητα αναπνευστικών προβλημάτων.
Οι ειδικοί τονίζουν την ανάγκη για άμεση λήψη μέτρων: βελτίωση της ποιότητας των καυσίμων, προώθηση των μέσων μαζικής μεταφοράς, ενίσχυση της ηλεκτροκίνησης και εφαρμογή αυστηρότερων προδιαγραφών για βιομηχανικές εκπομπές. Παράλληλα, η ευαισθητοποίηση του κοινού για την προσωπική προστασία, όπως η αποφυγή έντονης δραστηριότητας σε ώρες αιχμής ρύπανσης, είναι κρίσιμη για τη μείωση των βλαβών.
Η αντιμετώπιση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης δεν είναι μόνο ζήτημα περιβαλλοντικό, αλλά κυρίως ζήτημα δημόσιας υγείας. Η συνειδητοποίηση της σοβαρότητας της κατάστασης και η εφαρμογή μακροπρόθεσμων πολιτικών μπορούν να μειώσουν δραστικά τον αριθμό των πρόωρων θανάτων και να βελτιώσουν την ποιότητα ζωής των πολιτών σε ολόκληρη τη χώρα.
