Ο ποιοτικός και επαρκής σε διάρκεια ύπνος είναι απαραίτητος για την καλή υγεία και τη σωστή λειτουργία του οργανισμού. Ωστόσο, μπορεί να υπάρχουν κι άλλες αιτίες που νιώθουμε νυσταγμένοι κατά τη διάρκεια της ημέρας.
Αίτια που μπορούν να οδηγήσουν σε κούραση με αποτέλεσμα να υπάρχει μεγαλύτερη ανάγκη και επιθυμία για ύπνο είναι:
1. Δεν κοιμάστε αρκετά ή υπάρχει δυσκολία στην έλευση ύπνου
Η έλλειψη ύπνου είναι από τις πιο κοινές αιτίες που οδηγούν στην υπνηλία κατά τη διάρκεια της ημέρας. Η στέρησή του μπορεί να είναι βραχυπρόθεσμη ή μακροπρόθεσμη. Η απώλεια ύπνου για την πραγματοποίηση άλλων δραστηριοτήτων επί μονίμου βάσεως μπορεί να προκαλέσει χρόνια υπνηλία, καθώς η ανάγκη για ύπνο μέσα στην ημέρα, θεωρείται δεδομένη.
Έτσι, προκύπτει το σύνδρομο ανεπαρκούς ύπνου. Ωστόσο, η ανεπάρκεια ύπνου δε χαρακτηρίζεται μόνο από την ποσότητα, αλλά και από την ποιότητα.
Ο μη επαρκής ύπνος μπορεί να οδηγήσει σε κόπωση. Αυτό συμβαίνει γιατί επηρεάζονται ένα πλήθος ορμονών, όπως η κορτιζόλη, οι ορμόνες του θυρεοειδή κ.ά. Μάλιστα, κατά τη διάρκεια του ύπνου, το σώμα απελευθερώνει σημαντικές αυξητικές ορμόνες, συμβάλλοντας έτσι στην αναγέννηση των κυττάρων.
Θυμηθείτε: οι ενήλικες θα πρέπει να κοιμούνται τουλάχιστον 7 ώρες κατά την διάρκεια της νύχτας για να υπάρχει βέλτιστη υγεία.
2. Ανθυγιεινός τρόπος ζωής
Η απουσία μιας ισορροπημένης διατροφής, αλλά και άσκησης μπορεί να συμβάλλει στο να νιώθετε κουρασμένοι καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας.
3. Αφυδάτωση
Η έλλειψη νερού στο σώμα οδηγεί στο να νιώθετε επιπλέον κούραση ή έλλειψη ενέργειας.
4. Καθιστική ζωή
Έρευνες έχουν δείξει πως η έλλειψη άσκησης και η αδράνεια συνδέονται με κακή ποιότητα ύπνου, κόπωση και υπνηλία. Φαίνεται πως η σωματική δραστηριότητα μπορεί να βελτιώσει τον ύπνο μας!
5. Υπερπροπόνηση
Από την άλλη μεριά, η υπερβολική άσκηση οδηγεί το σώμα σε εξάντληση και έτσι αυτό δεν μπορεί να ανακάμψει σωστά κατά τη διάρκεια του ύπνου. Αυτό μπορεί να έχει σαν αποτέλεσμα την απροσδόκητη απώλεια βάρους, εναλλαγές στην διάθεση, μείωση της ικανότητας απόδοσης στις καθημερινές δραστηριότητες, καθώς και στην εργασία.
6. Πρόγραμμα εργασίας
Η εργασία σε βάρδιες μπορεί να αναστατώσει το πρόγραμμα του ύπνου και να οδηγήσει σε έντονη κόπωση. Ακόμη, όσοι δουλεύουν μόνιμα νύχτα, έχουν συνήθως μη ποιοτικό ύπνο μέσα στη μέρα, αλλά και αλλαγές στις ορμόνες τους, κάνοντάς του συχνά να νιώθουν έντονη υπνηλία.
7. Κατανάλωση μεγάλης ποσότητας καφεΐνης
Η καφεΐνη, όπως και τα ενεργειακά ποτά, μπορεί να προκαλέσουν υπερδιέγερση και νευρικότητα, με αποτέλεσμα να βλάπτουν την ποιότητα του ύπνου. Έτσι, συμβάλλουν σε μεγαλύτερη κούραση και υπνηλία την επόμενη μέρα.
8. Άγχος, κατάθλιψη
Το άγχος, ακόμα και η κατάθλιψη, είναι καταστάσεις, οι οποίες δυσκολεύουν την έλευση ύπνου, κάτι που συνήθως οδηγεί σε περισσότερο άγχος. Η σωστή διαχείριση του stress ή οι ευχάριστες σκέψεις πριν κοιμηθείτε θα σας βοηθήσουν σε ένα πιο ποιοτικό και ξεκούραστο ύπνο.
9. Ορμονικές αλλαγές
Οι ορμονικές αλλαγές παρατηρούνται συνήθως κατά την εφηβεία, την εγκυμοσύνη και κατά την διάρκεια της εμμηνόπαυσης στις γυναίκες.
Όσον αφορά την εμμηνόπαυση, αλλά και την περιεμμηνόπαυση, παρατηρούνται συχνά συμπτώματα, όπως νυχτερινή εφίδρωση, εξάψεις, πονοκέφαλοι κ.ά, τα οποία προκαλούν κούραση και διαταραχές ύπνου. Η κούραση κατά τη διάρκεια της εμμηνόπαυσης προκαλείται κατά βάση από τις νυχτερινές εφιδρώσεις.
Η εγκυμοσύνη συνοδεύεται από πολλές απαιτήσεις του σώματος και αυτό προκαλεί την κόπωση, ειδικά στο πρώτο και το τρίτο τρίμηνο της εγκυμοσύνης. Η ενέργεια που απαιτείται, ο αυξημένος μεταβολισμός, οι ορμονικές αλλαγές είναι μερικά από τα χαρακτηριστικά συμπτώματα κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης που μπορεί να επηρεάσουν τον ύπνο.
10. Ασθένειες
Ασθένειες όπως ο covid-19, μια γρίπη ή μια λοίμωξη μπορεί να οδηγήσουν σε κούραση, η οποία βέβαια υποχωρεί μόλις αντιμετωπιστεί η εκάστοτε ασθένεια. Ωστόσο, στην περίπτωση του covid-19, έχει παρατηρηθεί πως ακόμα και μετά το πέρας της ασθένειας, συχνά οι ασθενείς αντιμετωπίζουν μια έντονη κόπωση, η οποία μπορεί να διαρκέσει έως και αρκετές εβδομάδες.
11. Λήψη αγωγής
Ορισμένες αγωγές που λαμβάνει ένας οργανισμός μπορεί να προκαλέσουν υπνηλία και αποπροσανατολισμό κατά τη διάρκεια της ημέρας. Σε τέτοιες περιπτώσεις θα πρέπει να συμβουλεύετε τον γιατρό σας και να ενημερώνεστε για τις πιθανές παρενέργειες. Ο γιατρός θα σας καθοδηγήσει και θα μπορέσει να προσαρμόσει την αγωγή όπως απαιτείται.
12. Ιατρικές θεραπείες ή παθήσεις
Πολλές φορές ακούμε κάποιον να αναρωτιέται “γιατί νυστάζω ενώ έχω κοιμηθεί;”
Η κόπωση, η γενική αδυναμία και η υπνηλία μπορούν να συσχετιστούν με διάφορες ιατρικές παθήσεις. Μερικές από αυτές είναι:
-
Υπνική άπνοια
Χαρακτηρίζεται από σύντομες παύσεις αναπνοής κατά την διάρκεια της νύχτας. Συνδέεται με το ροχαλητό ή το λαχάνιασμα κατά τη διάρκεια της νύχτας και οδηγεί σε κακής ποιότητας ύπνο. Ως αποτέλεσμα διακοπτόμενος ύπνος, μπορεί να προκαλέσει υπνηλία κατά την διάρκεια της ημέρας.
-
Έλλειψη σιδήρου
Η έλλειψη σιδήρου οδηγεί σε μείωση της ενέργειας, δύσπνοια, χλωμό δέρμα, πονοκέφαλο και ακανόνιστους καρδιακούς παλμούς.
-
Διαβήτης
Ο διαβήτης μπορεί να οδηγήσει σε απώλεια βάρους, μεγάλη αίσθηση δίψας με συχνές επισκέψεις στην τουαλέτα κατά τη διάρκεια της νύχτας και αρκετή κούραση (αρρύθμιστος διαβήτης). Το άτομο νιώθει υπνηλία και ατονία, συχνά όλη μέρα. Πιθανοί λόγοι που μπορεί να εμφανίσουν την κόπωση είναι: τα χαμηλά επίπεδα σακχάρου στο αίμα, η διατροφή, τυχόν παρενέργειες της αγωγής, ορμονική ανισορροπία.
-
Υπερθυρεοειδισμός / Υποθυρεοειδισμός
Ο υπερθυρεοειδισμός μπορεί να έχει σαν αποτέλεσμα την υπερκινητικότητα, τη νευρικότητα, αίσθηση άγχους, μυϊκή αδυναμία και ευερεθιστότητα, καθώς όλες οι διαδικασίες στο σώμα επιταχύνονται. Έτσι συχνά έχουμε διαταραχές και στον ύπνο.
Από την άλλη μεριά, στον υποθυρεοειδισμό, επειδή όλες οι διαδικασίες του σώματος επιβραδύνονται, επέρχεται εύκολα κόπωση. Αυτό το αίσθημα της εξάντλησης, μπορεί να προκαλέσει υπνηλία, ενώ συχνά νιώθουμε ότι ξυπνάμε κουρασμένοι. Η θυρεοειδική ορμόνη, επειδή ελέγχει το ενεργειακό ισοζύγιο, μπορεί να επηρεάσει τον ύπνο. Άλλα συμπτώματα είναι: η υψηλή χοληστερόλη, η αύξηση βάρους, το ξηρό δέρμα, η κατάθλιψη.
-
Σύνδρομο χρόνιας κόπωσης
Το σύνδρομο χρόνιας κόπωσης χαρακτηρίζεται από κόπωση διάρκειας τουλάχιστον 3 μηνών που οδηγεί σε δυσκολία συγκέντρωσης, προβλήματα με την μνήμη και δυσκολία εκτέλεσης των καθημερινών δραστηριοτήτων.
-
Αυτοάνοσα νοσήματα
Τα αυτοάνοσα νοσήματα επηρεάζουν το ανοσοποιητικό σύστημα και μπορεί να προκαλέσουν βλάβη ιστών ή και χρόνια φλεγμονή. Χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι: ρευματοειδής αρθρίτιδα, λύκος, πολλαπλή σκλήρυνση, φλεγμονώδης νόσος του εντέρου.
Τέτοιου είδους παθήσεις, μπορεί να διαταράξουν το νευρικό σύστημα και να οδηγήσουν σε κόπωση. Μπορεί, επίσης, να προκαλέσουν ανισορροπίες στις κυτοκίνες, οι οποίες παίζουν σημαντικό ρόλο στη ρύθμιση του ύπνου.
-
Χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια
Προκαλεί δύσπνοια και περίσσεια βλέννας στους αεραγωγούς. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα η αναπνοή να γίνεται πιο δύσκολη. Η δυσκολία στην αναπνοή, οδηγεί σε κόπωση, κάτι το οποίο επηρεάζει και την ποιότητα ύπνου.
-
Ινομυαλγία
Η συγκεκριμένη πάθηση προκαλείται από δυσλειτουργία στο κεντρικό νευρικό σύστημα και οδηγεί σε μια κατάσταση χρόνιου πόνου. Μέσα στα χαρακτηριστικά της ινομυαλγίας συγκαταλέγεται και η κόπωση, η οποία μπορεί να προκαλέσει διαταραχές στον ύπνο, βιοχημικές αλλαγές και φλεγμονές.
