Η πανδημία COVID-19 δεν άφησε μόνο σωματικά ίχνη στην υγεία εκατομμυρίων ανθρώπων, αλλά, σύμφωνα με νέες επιστημονικές έρευνες, φαίνεται ότι επηρέασε και τον εγκέφαλό μας με τρόπους που δεν είχαμε φανταστεί. Οι ερευνητές προειδοποιούν ότι η μακροχρόνια κοινωνική απομόνωση, το άγχος, η ανασφάλεια και οι συνεχείς αλλαγές στην καθημερινότητά μας μπορεί να έχουν προκαλέσει πρόωρη γήρανση του εγκεφάλου.
Σύμφωνα με μελέτες που δημοσιεύτηκαν το 2024, η παρατεταμένη έκθεση σε στρεσογόνες καταστάσεις συνδέεται με μείωση της πλαστικότητας του εγκεφάλου. Αυτό σημαίνει ότι ο εγκέφαλος δυσκολεύεται περισσότερο να δημιουργήσει νέες συνδέσεις μεταξύ των νευρώνων, διαδικασία κρίσιμη για τη μνήμη, τη μάθηση και την προσαρμοστικότητα. Επιστήμονες από πανεπιστήμια σε Ευρώπη και Αμερική παρατήρησαν ότι πολλοί ενήλικες που πέρασαν μήνες σε απομόνωση ή με περιορισμένες κοινωνικές επαφές εμφάνιζαν συμπτώματα που μοιάζουν με πρώιμη γνωστική εξασθένηση.
Η ψυχική υγεία παίζει επίσης σημαντικό ρόλο. Το άγχος και η κατάθλιψη, που αυξήθηκαν δραματικά κατά τη διάρκεια της πανδημίας, επιβαρύνουν τον εγκέφαλο και ενισχύουν τη διαδικασία γήρανσής του. Ταυτόχρονα, η έλλειψη φυσικής δραστηριότητας και η αταξία στον ύπνο επηρεάζουν αρνητικά τη νευρογένεση, δηλαδή τη δημιουργία νέων νευρικών κυττάρων.
Ωστόσο, οι επιστήμονες επισημαίνουν ότι η ζημιά δεν είναι μοιραία. Δραστηριότητες που ενισχύουν τον εγκέφαλο, όπως η ανάγνωση, η εκμάθηση νέων δεξιοτήτων, η σωματική άσκηση και η κοινωνική επαφή, μπορούν να αναστρέψουν σε μεγάλο βαθμό τις αρνητικές συνέπειες. Επιπλέον, η διαχείριση του άγχους μέσω τεχνικών όπως ο διαλογισμός και η βαθιά αναπνοή βοηθά στη μείωση των επιπτώσεων της πρόωρης γήρανσης.
Η πανδημία μας υπενθυμίζει ότι η φροντίδα της ψυχικής και σωματικής υγείας είναι αλληλένδετη. Ενώ οι εξωτερικές συνθήκες μπορεί να μας επηρεάζουν, η ενεργή φροντίδα του εγκεφάλου μας και η υιοθέτηση υγιεινών συνηθειών μπορούν να τον διατηρήσουν νεανικό και λειτουργικό για πολλά χρόνια.
