Η φλεγμονώδης νόσος του εντέρου (ΦΝΕ), που περιλαμβάνει τη νόσο του Crohn και την ελκώδη κολίτιδα, είναι χρόνιες παθήσεις του πεπτικού συστήματος που προκαλούν φλεγμονή και δυσφορία. Σύγχρονες έρευνες δείχνουν ότι η συχνή χρήση αντιβιοτικών μπορεί να αυξάνει σημαντικά τον κίνδυνο εμφάνισης της νόσου, κυρίως λόγω της επίδρασής τους στο μικροβίωμα του εντέρου.
Τα αντιβιοτικά έχουν σχεδιαστεί για να καταπολεμούν τις επιβλαβείς βακτηριακές λοιμώξεις, αλλά δεν επηρεάζουν μόνο τα παθογόνα. Παράλληλα, καταστρέφουν και τα ωφέλιμα βακτήρια του εντέρου, που διαδραματίζουν κρίσιμο ρόλο στη ρύθμιση της πέψης, της ανοσολογικής απόκρισης και της φλεγμονής. Η διαταραχή αυτή της μικροβιακής ισορροπίας, γνωστή ως δυσβίωση, μπορεί να προκαλέσει υπερδραστηριότητα του ανοσοποιητικού συστήματος, οδηγώντας σε χρόνια φλεγμονή και τελικά στη ΦΝΕ.
Μελέτες μεγάλης κλίμακας δείχνουν ότι τα άτομα που λαμβάνουν πολλαπλές σειρές αντιβιοτικών, ειδικά κατά τη διάρκεια της ενήλικης ζωής, έχουν αυξημένο κίνδυνο διάγνωσης ΦΝΕ. Ο κίνδυνος αυξάνεται ανάλογα με τον αριθμό των θεραπειών. Σε ορισμένες έρευνες, όσοι είχαν λάβει πέντε ή περισσότερες θεραπείες αντιβιοτικών εμφάνιζαν έως και 50% υψηλότερη πιθανότητα ανάπτυξης της νόσου σε σύγκριση με όσους δεν είχαν λάβει καθόλου.
Ορισμένα είδη αντιβιοτικών, όπως οι φθοριοκινολόνες, οι μακρολίδες και οι τετρακυκλίνες, σχετίζονται περισσότερο με τον αυξημένο κίνδυνο. Οι μεγαλύτεροι σε ηλικία εμφανίζουν μεγαλύτερη ευαισθησία, πιθανώς επειδή το μικροβίωμα τους είναι λιγότερο ανθεκτικό σε διαταραχές.
Παρά τη σημασία τους στην καταπολέμηση λοιμώξεων, οι ειδικοί τονίζουν την ανάγκη για συνειδητή χρήση αντιβιοτικών. Η υπερβολική ή άσκοπη χρήση όχι μόνο προάγει την ανθεκτικότητα των βακτηρίων, αλλά μπορεί να βλάψει και την υγεία του εντέρου. Συμπληρωματικά, η διατήρηση ισορροπημένης διατροφής με ίνα, προβιοτικά και ζυμωμένα τρόφιμα μπορεί να βοηθήσει στην αποκατάσταση της μικροβιακής ισορροπίας μετά από θεραπεία με αντιβιοτικά.
Η έγκαιρη διάγνωση της ΦΝΕ είναι καθοριστική για την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων και την πρόληψη επιπλοκών. Τα ευρήματα αυτά υπενθυμίζουν ότι τα αντιβιοτικά είναι σωτήρια, αλλά η υπερβολική χρήση τους μπορεί να έχει μακροχρόνιες συνέπειες για την υγεία του εντέρου.
