Είναι ευρέως γνωστό πως η διατροφή επηρεάζει όλες τις λειτουργίες του οργανισμού μας. Έτσι, διατροφολόγοι εντόπισαν την τροφή εκείνη που επηρεάζει τη μνήμη και μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο άνοιας.
Πάνω από 55 εκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως πάσχουν από άνοια, με τη νόσο Αλτσχάιμερ να αποτελεί τη πιο συνηθισμένη μορφή άνοιας, συμβάλλοντας στο 60% έως 70% των περιστατικών.
Η λήψη μέτρων για τη μείωση του κινδύνου άνοιας είναι ένα θετικό βήμα για την υγεία του εγκεφάλου. Ενώ δεν υπάρχει κάποιο συγκεκριμένο τρόφιμο που να προκαλεί άνοια, οι καραμέλες με ζάχαρη (ζαχαρωτά) βρίσκονται στην κορυφή της λίστας των τροφίμων που συνιστάται να περιοριστούν σε μια διατροφή για την προστασία της υγείας του εγκεφάλου.
«Οι ζαχαρούχες καραμέλες δεν είναι καλές για τον εγκέφαλό σας», λέει η η Maggie Moon, M.S., RD, διατροφολόγος και συγγραφέας του βιβλίου The MIND Diet. Επικαλείται μια μελέτη που διαπίστωσε ότι η κατανάλωση πρόσθετης ζάχαρης σε υπερβολική ποσότητα υπερδιπλασίασε τον κίνδυνο άνοιας. «Αυτό περιλαμβάνει την πρόσθετη ζάχαρη από καραμέλες, καθώς και άλλα γλυκά όπως αρτοσκευάσματα, ζαχαρούχα ροφήματα καφέ και αναψυκτικά», λέει η ειδικός.
Οι ερευνητές πιστεύουν ότι τα υψηλά επίπεδα σακχάρου στο αίμα και ινσουλίνης αποτελούν παράγοντες κινδύνου για την νόσο Αλτσχάιμερ επειδή η αντίσταση στην ινσουλίνη μπορεί να εμφανιστεί και στον εγκέφαλο, επηρεάζοντας τη μνήμη.
Φυσικά, όλα μπορούν να καταναλωθούν με μέτρο σε ένα υγιεινό και ισορροπημένο διατροφικό πλάνο. «Η έρευνα έχει δείξει ότι μια διατροφή που είναι συνεχώς υψηλή σε επεξεργασμένη ζάχαρη μπορεί να αυξήσει τη συσσώρευση αμυλοειδούς πλάκας στον εγκέφαλο», λέει η Laura M. Ali, M.S., RDN, διατροφολόγος και συγγραφέας του βιβλίου “MIND Diet for Two”. «Αυτές οι πλάκες διαταράσσουν το σύστημα επικοινωνίας στον εγκέφαλό μας. Επίσης, οι επιστήμονες έχουν διαπιστώσει ότι άτομα με νόσο Αλτσχάιμερ τείνουν να έχουν περισσότερες από αυτές τις πλάκες».
Μάλιστα, όπως αναφέρει η Ali, μια μελέτη έδειξε ότι κάθε 10 γραμμάρια ζάχαρης που καταναλώνονται την ημέρα (ισοδύναμο με 2½ κουταλάκια του γλυκού ζάχαρη ή 8 ζαχαρούχες καραμέλες) συνδέονται με αύξηση του κινδύνου εμφάνισης της νόσου Αλτσχάιμερ κατά 1,3% έως 1,4%. Άτομα με την υψηλότερη ημερήσια πρόσληψη ζάχαρης είχαν 19% μεγαλύτερες πιθανότητες να αναπτύξουν τη νόσο Αλτσχάιμερ.
Τι γνωρίζουμε για την άνοια και την νόσο Αλτσχάιμερ
Η νόσος Αλτσχάιμερ είναι μια προοδευτική διαταραχή που προκαλεί την εκφύλιση και τον θάνατο των εγκεφαλικών κυττάρων. Αυτό οδηγεί σε συνεχή μείωση της μνήμης, των δεξιοτήτων σκέψης και της ικανότητας εκτέλεσης εργασιών. Δυστυχώς, καθώς η ασθένεια εξελίσσεται, η ολοκλήρωση των καθημερινών δραστηριοτήτων ή η επικοινωνία γίνεται δύσκολη.
Αρκετοί παράγοντες μπορούν να αυξήσουν τον κίνδυνο εμφάνισης άνοιας (ειδικά της νόσου Αλτσχάιμερ), με ορισμένους να είναι εντελώς εκτός ελέγχου. Η γήρανση είναι ο πιο σημαντικός παράγοντας, καθώς τα άτομα άνω των 65 ετών διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο. Η γενετική παίζει επίσης σημαντικό ρόλο, με ορισμένες γενετικές μεταλλάξεις να συνδέονται άμεσα με την νόσο.
Μαζί με τα πράγματα που δεν μπορείτε να αλλάξετε, ορισμένοι παράγοντες του τρόπου ζωής μπορούν να μειώσουν τον κίνδυνο γνωστικής έκπτωσης και η διατροφή σας είναι ένα σημαντικό κομμάτι του παζλ. Ένα διατροφικό μοτίβο που έχει σχεδιαστεί για να βοηθήσει στην προστασία από την άνοια είναι η διατροφή MIND. «Κάποιες από τις καλύτερες τροφές για την υγεία του εγκεφάλου είναι:
- τα πλούσια σε αντιοξειδωτικά μπλε μύρτιλα,
- τα χόρτα της σαλάτας για βιταμίνες Β,
- ο σολομός για τα αντιφλεγμονώδη λιπαρά οξέα του,
- τα μαύρα φασόλια πλούσια σε φυτικές ίνες και
- τα καρύδια, η καλύτερη πηγή φυτικής προέλευσης ωμέγα-3 λιπαρών οξέων μεταξύ των ξηρών καρπών»,
λέει η Maggie Moon, M.S., RD.
Εκτός από την κατανάλωση τροφίμων που υποστηρίζουν την υγεία του εγκεφάλου, όσοι επικεντρώνονται στη μείωση του κινδύνου για νόσο Αλτσχάιμερ, πρέπει να γνωρίζουν και τις τροφές που είναι καλό να αποφεύγουν, με ένα τρόφιμο να βρίσκεται στην κορυφή αυτής της λίστας.
Άλλοι τρόποι για να μειώσετε τον κίνδυνο εμφάνισης άνοιαςΕνώ ο περιορισμός των ζαχαρωτών δεν εγγυάται γήρανση χωρίς άνοια, αποτελεί ένα θετικό βήμα για την προστασία της υγείας του εγκεφάλου. Παράλληλα με τον περιορισμό της προσθήκης ζάχαρης στη διατροφή σας, άλλοι τρόποι για να μειώσετε τον κίνδυνο άνοιας είναι οι εξής:
- Άσκηση: Συμμετοχή σε αερόβια δραστηριότητα και ασκήσεις ενδυνάμωσης. Αυτές οι ασκήσεις στο σπίτι είναι ιδανικές για αρχάριους.
- Διακοπή καπνίσματος: Αν καπνίζετε, κάντε τα πρώτα βήματα για να το κόψετε.
- Περιορισμός αλκοόλ: Αν πίνετε τακτικά αλκοόλ, προσπαθήστε να το κάνετε με μέτρο. Η υπερβολική κατανάλωση συνδέεται με γνωστική εξασθένιση. Μέτρια κατανάλωση θεωρείται δύο ποτά ή λιγότερα την ημέρα για τους άνδρες και ένα ποτό ή λιγότερο την ημέρα για τις γυναίκες.
- Κοινωνική συμμετοχή: Η διατήρηση των κοινωνικών σχέσεων ενισχύει την γνωστική ικανότητά σας και βοηθά να διατηρήσετε καλή εγκεφαλική λειτουργία καθώς μεγαλώνετε.
- Διαχείριση χρόνιων νοσημάτων: Εάν έχετε χρόνιες παθήσεις, όπως υψηλή πίεση και διαβήτη, βεβαιωθείτε ότι τις διαχειρίζεστε σωστά. Η δυσκαμψία στις αρτηρίες και τα αιμοφόρα αγγεία μπορεί να βλάψει τον εγκέφαλο.
- Διατροφή MIND: Ενσωματώστε στη διατροφή σας συγκεκριμένα τρόφιμα. Η διατροφή MIND δίνει έμφαση σε τροφές όπως τα δημητριακά ολικής αλέσεως, τους ξηρούς καρπούς, τα μούρα, τα λαχανικά και το ελαιόλαδο, τα οποία σύμφωνα με έρευνες μπορούν να βοηθήσουν στην υποστήριξη της υγείας του εγκεφάλου. «Η διατροφή MIND περιορίζει τα τρόφιμα με υψηλά κορεσμένα λιπαρά και πρόσθετη ζάχαρη επειδή και τα δύο συνδέονται με οξειδωτικό στρες, φλεγμονή και τις αμυλοειδικές πλάκες και νευροϊνιακά μπλεξίματα που σχετίζονται με τη νόσο Αλτσχάιμερ», λέει η Moon. Ωστόσο, διευκρινίζει ότι αυτή η διατροφή περιορίζει αλλά δεν απορρίπτει πλήρως τα τηγανητά φαγητά, τα αρτοσκευάσματα και τα γλυκά, το κόκκινο κρέας, τα λιπαρά τυριά και το βούτυρο.
Δεν υπάρχει εγγύηση
Δεν υπάρχει εγγύηση για μια ζωή χωρίς άνοια. Ωστόσο, ορισμένα βήματα μπορούν να σας βοηθήσουν να μειώσετε τον κίνδυνο, με τις διατροφικές σας επιλογές να αποτελούν έναν σημαντικό παράγοντα. Και μαζί με την κατανάλωση τροφών που ωφελούν τον εγκέφαλο, ο περιορισμός της κατανάλωσης ζαχαρωτών μπορεί να σας βοηθήσει να διατηρήσετε τη γνωστική σας οξύτητα.
Το να απολαύσετε λίγες καραμέλες με ζάχαρη με μέτρο δεν θα “προκαλέσει” άνοια. «Είναι σημαντικό να θυμάστε ότι καμία μεμονωμένη τροφή που καταναλώνεται μία φορά, ή ακόμα και περιστασιακά, δεν πρόκειται να επηρεάσει την υγεία του εγκεφάλου σας», προσθέτει η Moon.
