Η νόσος του Αλτσχάιμερ μπορεί να εμφανιστεί σε νεαρή ηλικία, με διάγνωση που είναι δυνατή ήδη από τα 30 έτη, και τα συμπτώματα συχνά διαφέρουν από αυτά που παρατηρούνται στους ηλικιωμένους, όπως δείχνει μια νέα μελέτη. Παρόλο που η νόσος του Αλτσχάιμερ συνδέεται κυρίως με την τρίτη ηλικία, περίπου 3,9 εκατομμύρια άτομα παγκοσμίως, ηλικίας 30-64 ετών, ζουν με τη νεαρή μορφή της, όπου τα συμπτώματα εμφανίζονται πριν από την ηλικία των 65 ετών.
Η Αγγλίδα δημοσιογράφος Fiona Phillips, 62 ετών, αποκάλυψε πρόσφατα ότι διαγνώστηκε με τη νεαρή μορφή της νόσου. Σε συνέντευξή της, η Phillips ανέφερε ότι τα κύρια συμπτώματα που αντιμετώπισε πριν από τη διάγνωση ήταν ελαφρά απώλεια μνήμης και αυξημένο άγχος, τονίζοντας πόσο διαφορετικά μπορεί να είναι τα συμπτώματα της νόσου Αλτσχάιμερ όταν εμφανίζεται σε νεαρή ηλικία σε σύγκριση με τη μορφή που εμφανίζεται σε μεγαλύτερες ηλικίες.
Τι έδειξε η έρευνα
Σύφωνα με τον Mark Dallas, Αναπληρωτή Καθηγητή Κυτταρικής Νευροεπιστήμης, Πανεπιστήμιο του Reading, τα συμπτώματα αρχίζουν πολύ νωρίτερα – σε ορισμένες σπάνιες περιπτώσεις, έως και 30 ετών, αν και συνήθως διαγιγνώσκονται μεταξύ 50-64 ετών.
Και, ενώ τα άτομα με νόσο Αλτσχάιμερ συνήθως εμφανίζουν απώλεια μνήμης ως το πρώτο σημάδι της νόσου, τα άτομα με Αλτσχάιμερ νεαρής ηλικίας τείνουν να έχουν άλλα συμπτώματα – όπως μικρότερη εστίαση, λιγότερη ικανότητα μίμησης χειρονομιών και χειρότερη αίσθηση του χώρου.
Μερικά άτομα με Αλτσχάιμερ νεαρής ηλικίας μπορεί επίσης να παρουσιάσουν αυξημένο άγχος ήδη πριν από τη διάγνωση. Αυτό μπορεί να οφείλεται στην επίγνωση των αλλαγών που συμβαίνουν, χωρίς σαφή λόγο για τον οποίο αισθάνονται διαφορετικά.
Ωστόσο, όπως τονίζει ο ειδικός, μολονότι μπορεί να έχουν λιγότερη γνωστική εξασθένηση κατά τη στιγμή της διάγνωσης, μελέτες έχουν δείξει ότι όσοι ζουν με τη νόσο του Αλτσχάιμερ σε νεαρή ηλικία εμφανίζουν πιο γρήγορες αλλαγές στον εγκέφαλό τους . Αυτό δείχνει ότι η πάθηση μπορεί να είναι πιο επιθετική από την όψιμη έναρξη της νόσου του Αλτσχάιμερ. Αυτό μπορεί επίσης να εξηγήσει γιατί τα άτομα με πρώιμη εμφάνιση Αλτσχάιμερ τείνουν να έχουν προσδόκιμο ζωής περίπου δύο χρόνια μικρότερο από εκείνους με όψιμη έναρξη.
Η έρευνα δείχνει ότι τα άτομα με νεανική νόσο Αλτσχάιμερ έχουν επίσης μεγαλύτερη επίγνωση των αλλαγών στην εγκεφαλική τους δραστηριότητα. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε αλλαγές συμπεριφοράς, μέχρι και κατάθλιψη.
Είναι πιο επικίνδυνο το Αλτσχάιμερ νεαρής ηλικίας;
«Οι παράγοντες κινδύνου για τη νόσο του Αλτσχάιμερ σε νεαρή ηλικία είναι παρόμοιοι με εκείνους για το Αλτσχάιμερ όψιμης έναρξης» ξεκαθαρίζει ο ειδικός.
Κια συνεχίζει, «Για παράδειγμα, τα χαμηλά επίπεδα καρδιαγγειακής ικανότητας και η χαμηλότερη γνωστική ικανότητα στην πρώιμη ενήλικη ζωή έχουν συνδεθεί με οκταπλάσιο αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης Αλτσχάιμερ σε νεαρή ηλικία. Ωστόσο, δεν έχουμε ακόμη κατανοήσει πλήρως όλους τους παράγοντες που επηρεάζουν τις πιθανότητες ενός ατόμου να αναπτύξει την πάθηση.
Μια πτυχή στην οποία οι ειδικοί είναι ξεκάθαροι είναι ότι η γενετική παίζει ρόλο σε περίπου μία στις δέκα περιπτώσεις της νόσου του Αλτσχάιμερ σε νεαρή ηλικία. Μέχρι στιγμής, τρία γονίδια ( APP , PSEN1 και PSEN2 ) έχουν συνδεθεί με τη νόσο του Αλτσχάιμερ σε νεαρή ηλικία.
Όλα αυτά τα γονίδια σχετίζονται με μια τοξική πρωτεΐνη που πιστεύεται ότι συμβάλλει στη νόσο του Αλτσχάιμερ (γνωστή ως βήτα αμυλοειδές). Όταν αυτά τα γονίδια γίνονται ελαττωματικά, υπάρχει συσσώρευση τοξικού αμυλοειδούς βήτα, το οποίο συνδέεται με συμπτώματα της νόσου του Αλτσχάιμερ.
Τα αυξανόμενα στοιχεία υποδηλώνουν ότι μπορεί επίσης να υπάρχει σύνδεση μεταξύ τραυματικής εγκεφαλικής βλάβης και νόσου Αλτσχάιμερ σε νεαρή ηλικία».
Υπάρχει θεραπεία;
Στο Ηνωμένο Βασίλειο , σε άτομα που έχουν διαγνωστεί με νόσο Αλτσχάιμερ σε νεαρή ηλικία μπορούν να συνταγογραφηθούν φάρμακα που μπορούν να βοηθήσουν στη διαχείριση των συμπτωμάτων. Στις ΗΠΑ , έχουν εγκριθεί δύο θεραπείες που μπορεί να επιβραδύνουν την εξέλιξη των συμπτωμάτων. Ωστόσο, αυτά δοκιμάστηκαν μόνο σε άτομα με όψιμη έναρξη της νόσου του Αλτσχάιμερ, επομένως είναι αβέβαιο εάν θα έχουν τόσο διακριτό αποτέλεσμα.
Άτομα που μπορεί να έχουν οικογενειακό ιστορικό άνοιας ή ανησυχούν για τον κίνδυνο που αντιμετωπίζουν, μπορούν να υποβληθούν σε γενετικό τεστ . Αυτό θα επιβεβαιώσει την παρουσία των ελαττωματικών γονιδίων. Αυτές οι εξετάσεις μπορούν να πραγματοποιηθούν για όσους εμφανίζουν συμπτώματα ή για όσους έχουν οικογενειακό ιστορικό που επιθυμούν να γνωρίζουν τη μελλοντική τους πρόγνωση.
«Αν και δεν είναι δυνατό να τροποποιήσετε τη γενετική εάν διατρέχετε μεγαλύτερο κίνδυνο, ορισμένες έρευνες υποστηρίζουν την ιδέα ότι μπορείτε να ενισχύσετε την ανθεκτικότητά σας έναντι της νόσου μέσω ενός πιο υγιεινού τρόπου ζωής. Μια μελέτη διαπίστωσε ότι όταν οι άνθρωποι που είχαν γενετική προδιάθεση για πρώιμη εμφάνιση του Αλτσχάιμερ ασκούνταν για περισσότερες από δυόμισι ώρες την εβδομάδα, σημείωσαν καλύτερα αποτελέσματα στα τεστ μνήμης από εκείνους που δεν ήταν τόσο σωματικά δραστήριοι.
Εκτός από το να είναι πιο δραστήριοι, οι επιλογές διατροφής μπορεί επίσης να μειώσουν τον κίνδυνο εμφάνισης Αλτσχάιμερ σε νεαρή ηλικία. Μια ιταλική μελέτη διαπίστωσε ότι τα άτομα που κατανάλωναν υψηλά επίπεδα λαχανικών, ξηρών φρούτων και σοκολάτας φάνηκε να έχουν χαμηλότερο κίνδυνο» σημειώνει ο ειδικός.
