Στις αρχές της ανθρώπινης εξέλιξης, οι πρόγονοί μας χρειάζονταν έναν αυτόματο μηχανισμό αντίδρασης για να επιβιώσουν σε επικίνδυνες καταστάσεις. Αυτό το ενστικτώδες προειδοποιητικό συναίσθημα, που τους βοηθούσε να απομακρυνθούν από τον κίνδυνο ή να τον αντιμετωπίσουν με τα διαθέσιμα μέσα, είναι το άγχος.
Αλλά πώς είναι δυνατόν ένα ένστικτο επιβίωσης να εξελιχθεί σε μια απειλή για εμάς σήμερα; Η κρίση πανικού είναι μια ξαφνική και έντονη κατάσταση άγχους, που συνοδεύεται από αίσθημα δυσφορίας και εντείνεται γρήγορα, συνήθως σε λιγότερο από 10 λεπτά, σύμφωνα με έρευνες.
Τα πιο συνηθισμένα συμπτώματα, αυτά που ορίζονται ως εκδήλωση κρίσης πανικού, περιλαμβάνουν δύσπνοια, ταχυκαρδία ή αίσθημα παλμών, πόνο ή σφίξιμο στο στήθος.
Πολύ συχνά, τα παραπάνω συμπτώματα συνοδεύονται από έντονη εφίδρωση, ναυτία και απώλεια λογικής επεξεργασίας του περιστατικού, με τον εμπλεκόμενο να φοβάται ότι πραγματικά εκείνη την στιγμή πεθαίνει.
Μολονότι οι κρίσεις πανικού δεν είναι επικίνδυνες για την σωματική ακεραιότητα, την ώρα που βρίσκονται σε εξέλιξη, προκαλούν πραγματική αγωνία και επηρεάζουν καταλυτικά την ποιότητα ζωής όσων τις αντιμετωπίζουν, καθώς αισθάνονται ευάλωτοι και φοβούνται την εκδήλωση της, με αποτελεσμα συχνά να απομονώνονται κοινωνικά και να αποστασιοποιούνται από συνεργάτες, φίλους και οικογένεια.
Κρίση πανικού και κρίση άγχους: είναι το ίδιο;
Και οι δυο καταστάσεις εμπλέκουν τους ίδιους στρεσογόνους μηχανισμούς. Η βασική διαφορά είναι ότι οι κρίσεις άγχους αν και μπορούν να προκαλέσουν επίσης σωματικά συμπτώματα όπως ταχυκαρδία και πόνο στο στομάχι, αυτά είναι μικρότερης έντασης και μεγαλύτερης διάρκειας.
Απο την άλλη, η κρίση πανικού, είναι σύντομη, όμως τα συμπτώματα είναι εξαιρετικά έντονα.
Πόσο συχνές είναι οι κρίσεις πανικού;
Δυστυχώς, πολύ συχνότερες από όσο νομίζουμε… στις Ηνωμένες Πολιτείες, υπολογίζεται ότι κάθε χρόνο ποσοστό λίγο παραπάνω από το 10% του πληθυσμού θα βιώσει τουλάχιστον μια κρίση πανικού μέσα στον χρόνο.
Οι γυναίκες, είναι δυο φορές πιθανότερο να εμπλακούν σε επεισόδια τέτοιας φύσης.
Τί προκαλεί τις κρίσεις πανικού;
Η αιτία που προκαλεί τις κρίσεις πανικού δεν είναι ξεκάθαρη. Οι ερευνητές εικάζουν ότι μπορεί να υπάρχει μια διαφοροποίηση στον τρόπο που ο εγκέφαλος αξιολογεί και χειρίζεται ένα στρεσογόνο ερέθισμα. Ενδεχομένως, να εμπλέκονται και κάποιες βιοχημικές ανισσοροπίες.
Για την διαταραχή πανικού, λόγου χάρη, μια επίσης συχνή διαταραχή άγχους στην οποία οι κρίσεις πανικού μπορεί να είναι μέρος της, έχει αποδειχθεί η βαρύτητα σχετικού οικογενειακού ιστορικού, καθώς ο κίνδυνος για εκδήλωση της διαταραχής αυξάνεται κατά περίπου 40% εάν κάποιος από τους συγγενείς πρώτου βαθμού αντιμετωπίζει την ίδια διαταραχή.
Για τις κρίσεις πανικού ωστόσο, η γενετική προδιάθεση δεν έχει επαληθευτεί.
Επίσης, άτομα που αντιμετωπίζουν αγχώδεις διαταραχές, κατάθλιψη ή άλλες καταστάσεις ψυχικής υγείας φαίνεται ότι είναι πιο επιρρεπή σε κρίσεις πανικού.
Τι πυροδοτεί τις κρίσεις πανικού
Υπάρχει έναυσμα για την εκδήλωση κρίσης πανικού; Όχι πάντα σύμφωνα με τους ειδικούς ψυχικής υγείας. Ωστόσο, μια ήδη υπάρχουσα φοβία λόγου χάρη, μπορεί να οδηγήσει σε κρίση πανικού. Ενίοτε, η αγωνία μήπως η κρίση ξεσπάσει, είναι από μόνη της αυτή που πυροδοτεί την αρχή της.
Διάγνωση και αντιμετώπιση
Συνήθως η διάγνωση των κρίσεων πανικού επιβεβαιώνεται αφού έχουν αποκλειστεί οι παθολογικές καταστάσεις που προκαλούν συμπτώματα ανάλογα με αυτά της διαταραχής.
Πολύ συχνά, όσοι αντιμετωπίζουν κρίσεις πανικού, έχουν περάσει έναν κυκεώνα ιατρικών εξετάσεων και επίμονων επισκέψεων σε γιατρούς διαφόρων ειδικοτήτων.
Όταν το ιατρικό πρόβλημα αποκλειστεί, μπαίνει πια στο “κάδρο” η πιθανότητα τα συμπτώματα να κρύβουν μια κρίση πανικού…
Η ψυχοθεραπεία, η φαρμακευτική αγωγή ή ο συνδυασμός και των δύο, είναι πολύ αποτελεσματικά στη θεραπεία τόσο των κρίσεων πανικού όσο και της διαταραχής πανικού. Η διάρκεια της θεραπείας εξαρτάται από τη σοβαρότητα της κατάστασης και την ανταπόκριση στην θεραπεία.
Πρακτικές συμβουλές
Καφεΐνη, αλκοόλ και κάπνισμα, μπορεί να επιδεινώσουν τις κρίσεις πανικού. Αντίθετα, η τακτική άσκηση, μπορεί να βοηθήσει στην ανακούφιση της έντασης και στην διαχείριση του άγχους.
Ο έλεγχος της αναπνοής, με βαθιές εισπνοές ή εκπνοές, δεν σταματά την κρίση πανικού, όμως μπορεί να μειώσει την διάρκεια της.
Σε κάθε περίπτωση, μην αφεθείτε να αντιμετωπίζετε το πρόβλημα χωρίς βοήθεια. Μοιραστείτε αυτό που συμβαίνει με επαγγελματία υγείας χωρίς δισταγμό, πάρτε όλη την βοήθεια που μπορεί να σας προσφερθεί.
