Είναι σχεδόν σίγουρο πως όλοι έχετε χρησιμοποιήσει το θυμάρι στη μαγειρική, αφού προσθέτει ιδιαίτερη γεύση στο φαγητό. Ωστόσο, το θυμάρι έχει ιδιαίτερα ευεργετικές ιδιότητες για τον οργανισμό μας. Πάμε να πάρουμε τα πράγματα από την αρχή.
Τι είναι το θυμάρι;
Το θυμάρι ή θύμος είναι αυτοφυές, πολυετές βότανο που συναντάται στη Νότια Ευρώπη και κυρίως στις Μεσογειακές χώρες. Είναι αειθαλής θάμνος, δηλαδή διατηρεί το φύλλωμα του όλο χρόνο, όμως η καταλληλότερη περίοδος συγκομιδής του είναι κατά την περίοδο της ανθοφορίας, που εμφανίζει τα χαρακτηριστικά ροζ–μωβ άνθη του. Η ανθοφορία του ξεκινά από τα τέλη της άνοιξης έως τα μέσα του καλοκαιριού, διαχωρίζοντας έτσι τo θυμάρι σε πρώιμο και όψιμο. Το πρώιμο ανθίζει τελη Μαΐου, ενώ το όψιμο μέσα Ιουνίου με αρχές Ιουλίου.
Η ονομασία του θυμαριού προέρχεται από το αρχαιοελληνικό ρήμα θύω που σημαίνει θυσιάζω καθώς αποτελούσε ένα από τα φυτά που έκαιγαν στους βωμούς σαν προσφορά στους θεούς. Οι φαρμακευτικές του ιδιότητες ήταν γνωστές από τότε καθώς αναφέρεται σε συγγράμματα του Ιπποκράτη και του Διοσκουρίδη ως θερμαντικό, υπακτικό, διουρητικό, αποχρεμπτικό και εμμηναγωγό. Επιπλέον, υπάρχουν αναφορές ανά τα χρόνια για τη χρήση του ως τονωτικό, αφροδισιακό, ενάντια των πονοκεφάλων, αντιφθειρικό κ.ά.
Πώς μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε το θυμάρι;
Το θυμάρι μπορεί να χρησιμοποιηθεί με ποικίλους τρόπους χάρη στο άρωμα και τη γευστικότητά του. Στη συνέχεια, παρουσιάζονται οι πιο κοινές χρήσεις του:
Γαστρονομική χρήση
Το θυμάρι χρησιμοποιείται πολύ συχνά στη μαγειρική για την ενίσχυση της γεύσης του φαγητού. Μπορείτε να προσθέσετε αποξηραμένο θυμάρι ή φρέσκα φύλλα θυμαριού στις συνταγές σας. Ταιριάζει πολύ με ψητό κρέας, σούπες, σάλτσες, dressings κ.ά.
Ρόφημα
Μπορείτε να φτιάξετε ένα καταπραϋντικό ρόφημα από θυμάρι βράζοντας φρέσκα ή αποξηραμένα κλωνάρια. Μόλις το νερό αρχίσει να βράζει, κατεβάστε το από τη φωτιά και αφήστε το για 10’. Στη συνέχεια, σουρώστε και απολαύστε.
Αιθέριο έλαιο
Το αιθέριο έλαιο θυμαριού προέρχεται από τα φύλλα του και μπορεί να χρησιμοποιηθεί με διάφορους τρόπους. Ενδεικτικά, μπορείτε να το χρησιμοποιήσετε:
- Για αρωματοθεραπεία με μια συσκευή διάχυσης αιθέριων ελαίων.
- Αναμειγμένο με κάποιο έλαιο βάσης για να κάνετε μασάζ.
- Προσθέτοντας μερικές σταγόνες στη μπανιέρα για ένα αναζωογονητικό μπάνιο.
- Προσθέτοντας 2-3 σταγόνες σε ένα μπολ με βραστό νερό για να κάνετε εισπνοές.
- Διαλυμένο σε νερό για γαργάρες.
- Ως συστατικό στη μαγειρική.
Ποιες ιδιότητες έχει το θυμάρι;
Το θυμάρι έχει πληθώρα από ιδιότητες πολύτιμες για την ανθρώπινη υγεία. Ακολουθούν κάποιες από τις κυριότερες:
- Αρωματικό: Το ιδιαίτερο και ευχάριστο άρωμα του προσθέτει γεύση στο φαγητό.
- Αντιμικροβιακό: Η θυμόλη και η καρβακρόλη είναι ενώσεις που υπάρχουν στο θυμάρι και έχει βρεθεί ότι αναστέλλουν την ανάπτυξη ορισμένων βακτηρίων και μυκήτων.
- Αντιοξειδωτικό: Το θυμάρι είναι πλούσιο σε αντιοξειδωτικά, όπως φλαβονοειδή και φαινολικές ενώσεις.
- Αντιφλεγμονώδες: Το ροσμαρινικό οξύ και το ουρσολικό οξύ που περιέχονται στο θυμάρι παρουσιάζουν αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες.
- Αποχρεμπτικό: Το θυμάρι χρησιμοποιείται παραδοσιακά για την αντιμετώπιση του βήχα, αφού μπορεί να βοηθήσει στην αποβολή της βλέννας από την αναπνευστική οδό.
- Πεπτικό βοήθημα: Χρησιμοποιείται εδώ και πολλά χρόνια για τη διευκόλυνση της πέψης.
- Αντισπασμωδικό: Παρουσιάζει ήπια αντισπασμωδική δράση.
Ποια είναι τα οφέλη που έχει
Τα οφέλη του θυμαριού οφείλονται στις ιδιότητες που αναφέρθηκαν παραπάνω. Κάποια από τα σημαντικότερα είναι:
- Αντιμικροβιακή δράση: Λόγω της δράσης του ενάντια στην ανάπτυξη κάποιων βακτηρίων και μυκήτων μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη λοιμώξεων.
- Αντιοξειδωτική προστασία: Τα φλαβονοειδή, οι φαινολικές ενώσεις και οι βιταμίνες C και Α που περιέχονται στο θυμάρι βοηθούν στην προστασία του οργανισμού από το οξειδωτικό στρες.
- Αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες: Μπορεί να βοηθήσει στη μείωση των φλεγμονών στο σώμα και στη διαχείριση φλεγμονωδών καταστάσεων, όπως η αρθρίτιδα.
- Αποχρεμπτική δράση: Μπορεί να βοηθήσει στην απόχρεμψη του φλεγματος και στη διαχείριση αναπνευστικών παθήσεων όπως ο βήχας, η βρογχίτιδα και η συμφόρηση.
- Υποστηρίζει την πέψη: Μπορεί να διεγείρει την παραγωγή πεπτικών ενζύμων, να βελτιώσει τη γαστρεντερική κινητικότητα και να προσφέρει ανακούφιση από τη δυσπεψία, τα αέρια και το φούσκωμα.
- Υποστηρίζει τη γνωστική υγεία: Σε μερικές μελέτες φαίνεται πως το θυμάρι μπορεί να έχει θετική επίδραση στη γνωστική λειτουργία και τη μνήμη.
- Υποστηρίζει την υγεία της καρδιάς: Λόγω των αντιφλεγμονωδών ιδιοτήτων του μπορεί να βελτιώσει την κυκλοφορία του αίματος και να μειώσει την αρτηριακή πίεση.
- Βοηθά στην αντιμετώπιση δερματικών προβλημάτων: Λόγω των αντιφλεγμονωδών και αντιβακτηριακών ιδιοτήτων του μπορεί να συμβάλλει στην αντιμετώπιση της ήπιας ακμής, της πιτυρίδας και της τριχόπτωσης.
Ποια και πόσα είναι τα είδη θυμαριού
Υπάρχουν πολλά είδη θυμαριού όμως ο ακριβής αριθμός τους δεν έχει ακόμα αποσαφηνιστεί, λόγω της ποικιλομορφίας και των ανακαλύψεων που συνεχίζουν να γίνονται. Κάποιες πηγές αναφέρουν περίπου 350 είδη θυμαριού ενώ άλλες περίπου 220.
Τα πιο γνωστά είδη θυμαριού που χρησιμοποιούνται στη μαγειρική και την αρωματοθεραπεία είναι:
- Thymus vulgaris: Είναι το πιο κοινό είδος θυμαριού που χρησιμοποιείται στη μαγειρική.
- Thymus citriodorus: Το γνωστό λεμονοθύμαρο. Έχει έντονο λεμονένιο άρωμα και γεύση. Συχνά χρησιμοποιείται για αρωματισμό τσαγιού, σάλτσες, και σαλάτες.
- Thymus herba-barona: Αυτό το είδος έχει έντονο άρωμα καρύδας και χρησιμοποιείται συχνά για αρωματισμό σε σάλτσες και κοκτέιλ.
- Thymus serpyllum: Είναι ένα μικρόφυλλο είδος θυμαριού με έντονο άρωμα και γεύση. Χρησιμοποιείται συχνά στη μαγειρική και στην παρασκευή τσαγιού.
Προκαλεί παρενέργειες;
Η κατανάλωση θυμαριού είναι ασφαλής για την πλειοψηφία των ανθρώπων όμως σε σπάνιες περιπτώσεις και αν καταναλωθεί σε μεγάλες ποσότητες μπορεί να εμφανίσει ορισμένες παρενέργειες όπως:
- Αλλεργική αντίδραση σε άτομα που έχουν γνωστή αλλεργία σε φυτά της οικογένειας των χειλανθών, όπως η μέντα και το φασκόμηλο.
- Στομαχικές διαταραχές, πονοκέφαλο, ζάλη, κράμπες, υπερλειτουργία θυρεοειδούς αδένα και επιβράδυνση πήξης του αίματος.
- Αλληλεπίδραση με φάρμακα όπως αντιπηκτικά, αντιφλεγμονώδη και αντικαταθλιπτικά.
Τέλος, καλό είναι να αποφεύγεται η χρήση του σε θεραπευτικές δόσεις κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης καθώς η θυμόλη που περιέχεται στο βότανο έχει δράση παρόμοια με των οιστρογόνων και μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο αποβολής.
Εάν έχετε κάποια πάθηση ή λαμβάνετε φαρμακευτική αγωγή συνιστάται να επικοινωνήσετε με τον γιατρό σας πριν την κατανάλωση οποιουδήποτε βοτάνου σε μεγάλη ποσότητα ή ως συμπλήρωμα διατροφής.
