Η πολλαπλή σκλήρυνση, η οποία επηρεάζει σχεδόν δύο εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως, προκύπτει από αυτή την αυτοάνοση αντίδραση και οδηγεί σε χρόνιες εξαντλητικές καταστάσεις.
Στην περίπτωση της πολλαπλής σκλήρυνσης, το ανοσοποιητικό σύστημα επιτίθεται στη μυελίνη, ένα προστατευτικό κάλυμμα που περιβάλλει το κεντρικό νευρικό σύστημα. Η βλάβη που προκαλείται στα νεύρα παρεμποδίζει τη μεταφορά των μηνυμάτων σε όλο το σώμα, με αποτέλεσμα τα χαρακτηριστικά συμπτώματα της νόσου, όπως κόπωση, μούδιασμα, μυρμήγκιασμα και πόνος, μεταξύ άλλων.
Αν και σήμερα δεν υπάρχει θεραπεία για την πολλαπλή σκλήρυνση, η καλύτερη κατανόηση των αιτίων της μπορεί να βοηθήσει στην αποσαφήνιση της νόσου. Οι επιστήμονες έχουν υποθέσει ότι η αυτοάνοση αντίδραση προκαλείται από συνδυασμό περιβαλλοντικών και γενετικών παραγόντων.
Αλλά τώρα διαπιστώνουν ότι ένα άλλο σημαντικό στοιχείο θα μπορούσε να περιλαμβάνει προηγούμενη μόλυνση με τον ιό Epstein-Barr, ο οποίος ένας ερπητοιός που μολύνει περίπου το 95 % των ενηλίκων παγκοσμίως και προκαλεί τη λοιμώδη μονοπυρήνωση. Οι ερευνητές από το Τέξας λοιπόν αποκαλύπτουν πώς μια προηγούμενη λοίμωξη από τον ιό Epstein-Barr μπορεί να εκτοξεύσει την ανάπτυξη της πολλαπλής σκλήρυνσης .
Η μελέτη για τον συσχετισμό του ιού Epstein-Barr με την πολλαπλή σκλήρυνση
Σε μια μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό PNAS, μια ομάδα ερευνητών από το Κέντρο Επιστημών Υγείας του Πανεπιστημίου του Τέξας στο Χιούστον διαπίστωσε ότι ένα κρίσιμο ανοσοποιητικό κύτταρο που ονομάζεται Τ κύτταρο εντοπιζόταν σε μεγάλους αριθμούς στο εγκεφαλονωτιαίο υγρό οκτώ ατόμων στα αρχικά στάδια της πολλαπλής σκλήρυνσης.
Τα Τ κύτταρα είναι ένας τύπος λευκών αιμοσφαιρίων που βοηθούν στον εντοπισμό και την καταστροφή των μολυσμένων κυττάρων. Επίσης ενορχηστρώνουν μια ευρύτερη ανοσοαπόκριση στις απειλές για την υγεία, στέλνοντας σήματα σε άλλα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος, όπως τα κύτταρα που παράγουν αντισώματα και τα μη ανοσοποιητικά κύτταρα.
Στη νέα μελέτη, ο Δρ. Lindsey και οι συνεργάτες του έλαβαν δείγματα αίματος και εγκεφαλονωτιαίου υγρού από ασθενείς που διαγνώστηκαν με πολλαπλή σκλήρυνση. Εξέθεσαν τα κύτταρα από τα δείγματα αίματος σε Β κύτταρα που μετασχηματίστηκαν μετά από λοίμωξη από τον ιό Epstein-Barr, άλλους ιούς όπως αυτόν που προκαλεί ανεμοβλογιά, τον ιό της γρίπης και τον μύκητα candida.
Μετά από λίγες μέρες, οι ερευνητές ταξινόμησαν τα κύτταρα που ανταποκρίθηκαν σε αυτές τις λοιμώξεις και επικεντρώθηκαν στην ανάλυση των υποδοχέων Τ κυττάρων, οι οποίοι είναι σαν μοναδικοί αναγνωριστικοί που δείχνουν τι στοχεύει κάθε Τ κύτταρο. Συγκρίνοντας τους υποδοχείς Τ κυττάρων από το αίμα και το εγκεφαλονωτιαίο υγρό, οι ερευνητές θα μπορούσαν να καταλάβουν ποιες λοιμώξεις προκάλεσαν απόκριση από Τ κύτταρα.
Τι ανακάλυψαν οι επιστήμονες
Κατά μέσο όρο, τα περισσότερα από τα Τ κύτταρα στο εγκεφαλονωτιαίο υγρό -περίπου το 13%- ήταν ευαίσθητα στα μολυσμένα με τον ιό Epstein-Barr λεμφοβλαστοειδή κύτταρα (αυτό ήταν ισοδύναμο με τα Τ κύτταρα στα δείγματα αίματος). Δεν ήταν τόσο ευαίσθητα στην ανεμοβλογιά, τη γρίπη ή το candida. Αυτό έδειξε στον Δρ. Lindsey και τους συναδέλφους του ότι υπήρχε κάποια σαφής σχέση μεταξύ της δραστηριότητας των Τ κυττάρων που προκαλείται από τον ιό Epstein-Barr και την πολλαπλή σκλήρυνση
Αυτό το εύρημα δεν εξηγεί πώς τα Τ κύτταρα συμβάλλουν στην ανάπτυξη της νόσου, αλλά είναι ένα πρώτο βήμα προς αυτή την κατεύθυνση. Προηγούμενες μελέτες έχουν βρει ότι τα αντισώματα που παράγονται ως απόκριση στον ιό Epstein-Barr μπορεί κατά λάθος να επιτίθενται στον εγκέφαλο και το νωτιαίο μυελό. Τα Τ-λεμφοκύτταρα μπορεί επίσης να κάνουν το ίδιο, να πυροδοτούν εσφαλμένα και να επιτίθενται κατά λάθος σε υγιείς νευρικούς ιστούς.
Ωστόσο, δεδομένου ότι μόνο ένα μικρό ποσοστό των ατόμων που έχουν μολυνθεί από τον ιό Epstein-Barr στην πραγματικότητα αναπτύσσουν πολλαπλή σκλήρυνση, ο ιός από μόνος του δεν αρκεί για να προκαλέσει τη νόσο.
Περαιτέρω έρευνα θα απαιτήσει τη σύνδεση του ανοσοποιητικού συστήματος με άλλους άγνωστους παράγοντες -είτε γενετικούς είτε περιβαλλοντικούς- και όπως υποδεικνύουν μελέτες σε ποντίκια, οι βαθύτερες γνώσεις μπορεί να ενισχύσουν τη δυνατότητα μείωσης του κινδύνου της πολλαπλής σκλήρυνσης με εμβόλια κατά του ιού Epstein-Barr.
Αν και η θεραπεία για την πολλαπλή σκλήρυνση μπορεί να βρίσκεται ακόμα πολύ μακριά, αυτές οι νέες ανακαλύψεις χαράσσουν σταθερά την πορεία προς την τελική κατάκτηση αυτής της περίπλοκης ασθένειας.
