Αρχικά το ακούσαμε ως συστατικό κάποιων καλλυντικών. Ωστόσο, το συνένζυμο Q10 (CoQ10) είναι μια ένωση που υπάρχει φυσικά στα κύτταρα του ανθρώπινου σώματος, αλλά και σε άλλους οργανισμούς. Βρίσκεται στα μιτοχόνδρια και συμβάλλει στην παραγωγή τριφωσφορικής αδενοσίνης (ATP) που αποτελεί την κύρια πηγή ενέργειας των κυττάρων.
Υπάρχει σε ποικίλες συγκεντρώσεις σε όλο το σώμα με τις υψηλότερες να είναι στην καρδιά, το ήπαρ, τα νεφρά, και το πάγκρεας όπου η δράση του είναι πολύ σημαντική.
Οι δύο μορφές του συνένζυμου Q10 είναι η ουβικινόνη και η ουβικινόλη, που διαφέρουν στη χημική δομή αλλά και στον ρόλο τους στο σώμα. Η πρώτη συμβάλλει, κυρίως, στην παραγωγή ενέργειας, ενώ η δεύτερη λειτουργεί ως αντιοξειδωτικό.
Τι προκαλεί την έλλειψη του στον οργανισμό μας;
Υπάρχουν διάφοροι παράγοντες που μπορεί να οδηγήσουν στην έλλειψη του συνενζύμου Q10 από τον οργανισμό όπως:
- Ηλικία: Με το πέρασμα των χρόνων τα επίπεδα CoQ10 στον οργανισμό είναι χαμηλότερα, λόγω της μειωμένης ικανότητας του σώματος να το παράγει και να το χρησιμοποιεί αποτελεσματικά.
- Γενετικές διαταραχές: Ορισμένες γενετικές διαταραχές μπορεί να επηρεάσουν την ικανότητα του σώματος να συνθέσει ή να αξιοποιήσει αποτελεσματικά το συνένζυμο Q10, πράγμα που μπορεί να εκδηλωθεί σε παιδική ηλικία ή και μεταγενέστερα.
- Φάρμακα: Κάποια φάρμακα όπως οι στατίνες, οι β-αναστολείς και τα τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά έχουν τη δυνατότητα να μειώσουν τα επίπεδα συνένζυμου Q10 στο σώμα.
- Ιατρικές παθήσεις: Ασθένειες και διαταραχές, όπως π.χ. η νόσος του Πάρκινσον, η καρδιακή ανεπάρκεια κ.ά μπορεί να οδηγήσουν σε ανεπάρκεια CoQ10.
- Διαιτητική πρόσληψη: Αν και σπάνια, η ανεπαρκής πρόσληψη CoQ10 μέσω της διατροφής μπορεί να επηρεάσει τα επίπεδά του στον οργανισμό.
- Πεπτικές διαταραχές: Πεπτικές διαταραχές, όπως η νόσος του Crohn και η κοιλιοκάκη, επηρεάζουν την ικανότητα του σώματος να απορροφά διάφορα θρεπτικά συστατικά από τη διατροφή συμπεριλαμβανομένου του συνένζυμου Q10.
- Αυξημένες μεταβολικές απαιτήσεις: Σε έντονη σωματική άσκηση ή σε περιπτώσεις χρόνιων ασθενειών το σώμα μπορεί να έχει αυξημένες απαιτήσεις συνένζυμου Q10.
- Διατροφικές ελλείψεις: Τα επίπεδα του συνενζύμου Q10 μπορούν να επηρεαστούν από την έλλειψη ορισμένων θρεπτικών συστατικών στον οργανισμό, όπως η βιταμίνη Β6 και το φολικό οξύ.
- Στρες και οξειδωτική βλάβη: Το χρόνιο stress και οι περιβαλλοντικές τοξίνες, έχουν τη δυνατότητα να αυξήσουν το οξειδωτικό στρες και κατ’ επέκταση να μειώσουν τα επίπεδα Q10, που συμβάλλει στην καταπολέμηση των ελεύθερων ριζών.
Σημειώστε, πως η έλλειψη CoQ10 μπορεί να εκδηλωθεί στον οργανισμό με συμπτώματα όπως κόπωση, μυϊκή αδυναμία, γνωστικά προβλήματα κ.ά.
Ποιες είναι οι ιδιότητες και τα οφέλη του συνένζυμου Q10;
Το συνένζυμο Q10 παίζει σημαντικό ρόλο σε πολλές βιολογικές διεργασίες και προσφέρει πολλά οφέλη στον οργανισμό μας, χάρη στις ιδιότητές του. Ας τα δούμε αναλυτικά.
Ιδιότητες συνένζυμου Q10
- Αντιοξειδωτική δράση: Βοηθά στην αντιμετώπιση των επιβλαβών ελεύθερων ριζών και προστατεύει τα κύτταρα από τις οξειδωτικές βλάβες. Επιπλέον, βοηθά στην καλή λειτουργία των κυτταρικών μεμβρανών.
- Παραγωγή ενέργειας: Το συνένζυμο Q10 είναι απαραίτητο για την παραγωγή ενέργειας στα κύτταρα.
Οφέλη συνένζυμου Q10
- Υγεία της καρδιάς: Το συνένζυμο Q10 παίζει ζωτικό ρόλο στη διατήρηση των ενεργειακών απαιτήσεων της καρδιάς. Κάποιες μελέτες δείχνουν πως η συμπληρωματική λήψη του μπορεί να υποστηρίξει την υγεία την καρδιάς και να συμβάλλει στη διαχείριση καρδιακών παθήσεων, όπως της καρδιακής ανεπάρκειας και της υψηλής αρτηριακής πίεσης.
- Αντιοξειδωτική προστασία: Οι αντιοξειδωτικές ιδιότητες του συνένζυμου Q10 συμβάλλουν στη μείωση του κινδύνου εμφάνισης χρόνιων ασθενειών που σχετίζονται με οξειδωτική βλάβη. Επιπλέον, βοηθούν τόσο στην ανδρική όσο και στη γυναικεία υπογονιμότητα.
- Διαχείριση ημικρανίας: Από ορισμένες έρευνες προκύπτει πως η συμπληρωματική λήψη συνένζυμου Q10 μπορεί να μειώσει τη συχνότητα και τη σοβαρότητα των ημικρανιών. Ωστόσο, ο ακριβής μηχανισμός δεν είναι πλήρως κατανοητός.
- Διαχείριση σακχαρώδη διαβήτη: Βοηθά στην αύξηση της ευαισθησίας στην ινσουλίνη και στη βελτίωση των επιπέδων σακχάρου στο αίμα.
- Υγεία νευρικού συστήματος: Αν και απαιτούνται περαιτέρω έρευνες, ορισμένα στοιχεία δείχνουν πως το συνένζυμο Q10 μπορεί να επηρεάζει θετικά την υγεία του νευρικού συστήματος και την προστασία από νευροεκφυλιστικές ασθένειες.
- Υγεία μυών: Είναι απαραίτητο για τη λειτουργία των μυών και μπορεί να βοηθήσει στις αθλητικές επιδόσεις.
- Υγεία δέρματος: Λόγω της αντιοξειδωτικής του δράσης, το συνένζυμο Q10 χρησιμοποιείται σε προϊόντα περιποίησης δέρματος με αντιγηραντική δράση.
Οι πιθανές παρενέργειες
Η λήψη συνένζυμου Q10 ως συμπλήρωμα διατροφής είναι γενικά ασφαλής. Όμως, όπως κάθε σκεύασμα, ενδέχεται να παρουσιάσει παρενέργειες, ειδικά στις περιπτώσεις υψηλής πρόσληψης. Στις πιθανές ανεπιθύμητες ενέργειες συμπεριλαμβάνονται οι εξής:
- Γαστρεντερικές διαταραχές, όπως ναυτία, διάρροια ή δυσφορία στο στομάχι
- Αϋπνία
- Ζάλη
- Ευαισθησία στο φως
- Απώλεια όρεξης
- Σοβαρή κόπωση
- Πονοκέφαλος
- Δερματικά εξανθήματα
Επίσης, μπορεί να αλληλεπιδράσει με ορισμένες κατηγορίες φαρμάκων. Εάν λαμβάνετε κάποια φαρμακευτική αγωγή συμβουλευτείτε τον γιατρό ή τον φαρμακοποιό σας πριν τη λήψη οποιουδήποτε συμπληρώματος διατροφής.
Από που μπορούμε να το λάβουμε;
Μπορούμε να λάβουμε το συνένζυμο Q10 μέσω της διατροφής τόσο από ζωικά όσο και από φυτικά τρόφιμα. Τροφές που αποτελούν καλές πηγές συνένζυμου Q10 είναι:
- Το κόκκινο κρέας
- Τα λιπαρά ψάρια
- Τα πουλερικά
- Τα λαχανικά
- Τα φρούτα
- Τα όσπρια
- Οι ξηροί καρποί και οι σπόροι
- Τα έλαια
Φυσικά, σε περιπτώσεις που η καθημερινή διατροφή δεν μπορεί να καλύψει τις ανάγκες του οργανισμού, υπάρχει η επιλογή να ληφθεί ως συμπλήρωμα διατροφής.
