Όταν η θερμοκρασία πέφτει σε χαμηλά επίπεδα το σώμα μας αντιδρά προσπαθώντας να διατηρήσει μια σταθερή θερμοκρασία.
Εάν τα δάχτυλα των χεριών ή των ποδιών σας χάνουν το χρώμα τους (ή ασπρίζουν) και μουδιάζουν όταν εκτίθενται στο κρύο, μπορεί να υποθέσετε ότι έχετε απλώς κακή κυκλοφορία. Μπορεί, όμως, να οφείλεται και στο φαινόμενο Raynaud, μια υπερβολική εκδοχή της φυσιολογικής συστολής των αιμοφόρων αγγείων.
Φαινόμενο Raynaud: Πέρα από την κακή κυκλοφορία
Όταν εκτίθεστε σε κρύο περιβάλλον, το σώμα σας αντιδρά προσπαθώντας να διατηρήσει τη θερμοκρασία του πυρήνα του. Τα αιμοφόρα αγγεία που βρίσκονται κοντά στην επιφάνεια του δέρματος συστέλλονται, ανακατευθύνοντας τη ροή του αίματος βαθύτερα στο σώμα. Εάν έχετε το φαινόμενο Raynaud, αυτή η διαδικασία είναι πιο ακραία.
«Ο κρύος καιρός είναι το κλασικό έναυσμα για το φαινόμενο Raynaud», λέει ο ρευματολόγος Dr. Robert H. Shmerling, συντάκτης του Harvard Health Publishing της Ιατρικής Σχολής του Χάρβαρντ.
«Αλλά μπορεί να συμβεί οποιαδήποτε εποχή του χρόνου — για παράδειγμα, όταν βγαίνετε από μια θερμαινόμενη πισίνα, όταν περπατάτε σε ένα κλιματιζόμενο κτίριο ή όταν βρίσκεστε στο τμήμα με τους καταψύκτες στο σούπερ μάρκετ. Ακόμη και μικρές αλλαγές στη θερμοκρασία του αέρα μπορεί να προκαλέσουν επεισόδιο», εξηγεί.
Κατά τη διάρκεια ενός επεισοδίου, οι μικρές αρτηρίες που τροφοδοτούν τα δάχτυλα των χεριών και των ποδιών συστέλλονται σπασμωδικά, εμποδίζοντας τη ροή του πλούσιου σε οξυγόνο αίματος στο δέρμα. Μερικά από αυτά τα αγγεία μπορεί ακόμη και να «καταρρεύσουν» προσωρινά και το δέρμα χάνει το χρώμα του και παγώνει. Μερικές φορές, μάλιστα, παίρνει ένα έντονο λευκό χρώμα.
Εκτός από τα χέρια, το Raynaud μπορεί να επηρεάσει και τα πόδια. Λιγότερο συχνά, τη μύτη, τα χείλη και τα αυτιά.
Τεχνικά, το φαινόμενο Raynaud είναι ένα πρόβλημα στην κυκλοφορία του αίματος, αλλά είναι πολύ διαφορετικό από αυτό που συνήθως εννοούν οι γιατροί με τον όρο κακή κυκλοφορία, λέει ο Δρ Shmerling. Η περιορισμένη ή κακή κυκλοφορία επηρεάζει συνήθως ηλικιωμένους των οποίων οι αρτηρίες έχουν στενέψει (αυτό που ονομάζουμε αθηροσκλήρωση). Η κατάσταση αυτή, όμως, προκαλείται συχνά από υψηλή χοληστερόλη, υψηλή αρτηριακή πίεση και το κάπνισμα.
Αντίθετα, το Raynaud επηρεάζει συνήθως νεότερους ανθρώπους (κυρίως γυναίκες) που δεν έχουν τα συγκεκριμένα προβλήματα. Και το πρόβλημα στην κυκλοφορία είναι γενικά προσωρινό και εντελώς αναστρέψιμο, προσθέτει.
Η καλύτερη θεραπεία για αυτήν την πάθηση είναι αρχικά η πρόληψη των επεισοδίων, κυρίως αποφεύγοντας την ξαφνική ή χωρίς προστασία έκθεση σε χαμηλές θερμοκρασίες, με πρόσθετα ρούχα και γάντια, ακόμα και όταν η θερμοκρασία μπορεί να πέσει έστω και λίγο, ο καιρός να γίνει βροχερός ή όταν φυσάει. Η προθέρμανση του αυτοκινήτου το χειμώνα πριν μπείτε μέσα και το να φοράτε γάντια στους κρύους διαδρόμους του σούπερ μάρκετ μπορεί επίσης να βοηθήσουν.
Γενικά, είναι καλύτερο να αποφεύγετε συνήθειες και φάρμακα που προκαλούν συστολή των αιμοφόρων αγγείων. Αυτό περιλαμβάνει την απαγόρευση του καπνίσματος και τη μη λήψη ορισμένων φαρμάκων, όπως σκευάσματα για το κρυολόγημα και τις αλλεργίες που περιέχουν ψευδοεφεδρίνη και φάρμακα κατά της ημικρανίας που περιέχουν εργοταμίνη. Το συναισθηματικό στρες μπορεί επίσης να προκαλέσει επεισόδιο Raynaud, επομένως σκεφτείτε εργαλεία και τεχνικές που μπορούν να σας βοηθήσουν να μειώσετε το άγχος.
Εάν είναι απαραίτητο, ο γιατρός σας μπορεί να συνταγογραφήσει ένα φάρμακο που χαλαρώνει τα αιμοφόρα αγγεία. Εάν αυτό δεν είναι αποτελεσματικό, φάρμακα για τη θεραπεία της στυτικής δυσλειτουργίας όπως η σιλδεναφίλη (βιάγκρα) μπορεί να βοηθήσουν κάπως. Άλλες θεραπευτικές επιλογές περιλαμβάνουν τη λοσαρτάνη, τη φλουοξετίνη και τοπική νιτρογλυκερίνη. Μπορεί να χρειαστεί να χρησιμοποιήσετε αυτά τα φάρμακα μόνο κατά τη διάρκεια του κρύου, όταν το Raynaud τείνει να είναι χειρότερο.
Μόλις ξεκινήσει ένα επεισόδιο, είναι σημαντικό να ζεσταθούν τα προσβεβλημένα άκρα όσο το δυνατόν γρηγορότερα, π.χ. κάτω από ζεστό τρεχούμενο νερό.
Όταν αυτό δεν είναι δυνατό, μπορείτε να τα βάλετε κάτω από τις μασχάλες σας ή δίπλα σε άλλο ζεστό μέρος του σώματός σας. Όταν τα αιμοφόρα αγγεία χαλαρώσουν και η ροή του αίματος ξαναρχίσει, το δέρμα γίνεται ζεστό και κόκκινο. Τα δάχτυλα των χεριών ή των ποδιών μπορεί να πάλλονται ή να μυρμηγκιάζουν.
Μερικά άτομα με φαινόμενο Raynaud έχουν άλλα προβλήματα υγείας, συνήθως διαταραχές του συνδετικού ιστού όπως ο λύκος ή το σκληρόδερμα. Ο γιατρός σας μπορεί να το προσδιορίσει εξετάζοντας τα συμπτώματά σας, πραγματοποιώντας φυσική εξέταση και κάνοντας μερικές εξετάσεις αίματος. Αλλά τις περισσότερες φορές, δεν υπάρχει υποκείμενο ιατρικό πρόβλημα.
