Όταν οι άνθρωποι εκφράζουν ειλικρινά τα συναισθήματά τους, μπορούν να θέσουν τις βάσεις για έναν υγιή διάλογο. Παρόλα αυτά, συχνά προτιμούν να κρύβουν τα συναισθήματά τους πίσω από μια μάσκα. Για ποιο λόγο συμβαίνει αυτό;
Τα συναισθήματα παίζουν σημαντικό κοινωνικό ρόλο, καθώς επιτρέπουν την προσαρμογή και την αμοιβαία κατανόηση μεταξύ των ανθρώπων, αποκαλύπτοντας ότι δεν είναι απλώς όντα που επικοινωνούν με λέξεις αλλά και με εσωτερικές καταστάσεις. Ωστόσο, για πολλούς λόγους, οι άνθρωποι συχνά κρύβουν ή «μεταμφιέζουν» τα αληθινά τους συναισθήματα, γεγονός που εμποδίζει την ουσιαστική επικοινωνία. Συχνά, οι άνθρωποι προσποιούνται και δεν εκφράζουν τα πραγματικά τους συναισθήματα, παρουσιάζοντας μια εξωτερική εικόνα που διαφέρει από την εσωτερική τους κατάσταση, όπως το να δείχνουν χαμογελαστοί ενώ νιώθουν λύπη ή θυμό (Surface Acting).
Είναι συχνό όταν αναφερόμαστε στην επικοινωνία των συναισθημάτων να προσπαθούμε να τα κρύβουμε και να δείχνουμε άλλο πρόσωπο. Αυτό συμβαίνει όταν προσπαθούμε να κρύψουμε τα αρνητικά μας συναισθήματα όπως θυμό ή απογοήτευση, γιατί η έκφρασή τους μπορεί να μας φέρει μπελάδες. Είναι εκείνο το προσωπείο, εκείνο το χαμόγελο ή η φιλική φωνή κάποιου σερβιτόρου ή μιας πωλήτριας που παρόλο που ενοχλείται από την άσχημη συμπεριφορά ενός πελάτη, συνεχίζει να χαμογελά και να κρύβει αυτό που νιώθει. Σε κάποιες περιπτώσεις, μπορεί κάποιος να μπει πιο βαθιά στο πετσί του ρόλου, ωστόσο τεχνικά απλώς…ψεύδεται.
Σύμφωνα με μια πρόσφατη έρευνα που πραγματοποιήθηκε στο πανεπιστήμιο της Δυτικής Βιρτζίνια από τον Xiaoxiao Hu και τους συνεργάτες του έδειξε ότι αυτό το προσωπείο μπορεί να έχει πολύ άσχημες συνέπειες τόσο στην προσωπική όσο στην επαγγελματική ζωή όπως προβλήματα υγείας, χαμηλότερο δείκτη ευζωίας, χαμηλή παραγωγικότητα και έλλειψη ικανοποίησης που μπορεί να αισθάνεται κανείς για τη δουλειά του. Παρόλα αυτά, αυτή η τακτική δεν επιβάλλεται πάντα σε όλες τις εργασίες. Ο Hu και η ερευνητική του ομάδα παρατήρησαν πάντως ότι παρόλο που ήταν συχνό το φαινόμενο της «μάσκας» αυτής στους χώρους εργασίας, στην πραγματικότητα μπορεί να εμποδίσει την παραγωγικότητα του κάθε εργαζόμενου ξεχωριστά και να επηρεάσει και τον τρόπο με τον οποίο τους βλέπουν τα αφεντικά τους παρά να τους βγει σε…καλό.
Η μάσκα που φορά κάποιος για να κρύβει τα συναισθήματά του μπορεί να αρχίσει από την δουλειά και να εφαρμόζεται και στις διαπροσωπικές μας σχέσεις. Αρκεί να σκεφτούμε την τελευταία φορά που έπρεπε να αντιμετωπίσει κανείς έναν συγγενή του, που η ενοχλητική του συμπεριφορά τον βγάζει από τα ρούχα του και τον φτάνει στα όριά του. Δεν μπορεί να αντιμετωπίσει κανείς την συμπεριφορά του κατευθείαν, είτε γιατί το πρόσωπο αυτό έχει το πάνω χέρι ή γιατί δεν ήταν «σωστό» να πει κανείς όπως αισθάνεται. Πώς είναι να νιώθει κανείς ότι πρέπει να κάνει πίσω και να μην μπορεί να πει την άποψή του;
Το να προσποιείται κανείς για τα συναισθήματά του είναι πιο σύνηθες στον εργασιακό χώρο. Η έρευνά του Hu των συνεργατών του συμπεριέλαβε 414 εργαζόμενους από 103 ομάδες από τμήματα ανθρώπινου δυναμικού από 22 κινεζικές εταιρείες, μαζί με 103 ηγέτες από αντίστοιχες ομάδες. Το μοντέλο τους τσέκαρε κατά πόσο τα ίδια τα άτομα αξιολογούν ότι κρύβουν τα συναισθήματά τους από τους υπεύθυνούς τους επειδή είχαν κατά νου την άσχημη αντίδραση του εργοδότη ( π.χ περισσότερο διάλειμμα από όσο τους επιτρέπουν). Οι υπεύθυνοι των ομάδων από την άλλη, επίσης αξιολόγησαν πόσο ικανοποιημένοι είναι με τους εργοδότες τους και κατά πόσο καλά τα πηγαίνουν με τους εργαζόμενους.
Την ώρα που αξιολογεί κανείς τον εαυτό του για να τσεκάρει κατά πόσο χρησιμοποιεί τη μάσκα που κρύβει τα αληθινά του συναισθήματά στην πράξη είναι πραγματικά μια ενδιαφέρουσα εμπειρία.
Η έρευνα χρησιμοποίησε μια κλίμακα από το 1(ποτέ) μέχρι το 6 (πάντα) και τις εξής ερωτήσεις:
Πόσο συχνά εκφράζεις συναισθήματα ευτυχίας/ενδιαφέροντος/χαράς σε διάδραση με τον υπεύθυνό σου, όταν δεν νιώθεις πραγματικά έτσι;
Πόσο συχνά κρατάς συναισθήματα λύπης/θυμού/απογοήτευσης μέσα στου κατά την επαφή σου με τον υπεύθυνό σου, όταν δεν νιώθεις έτσι;
Κατά μέσο όρο, οι συμμετέχοντες των κινεζικών εταιριών αξιολόγησαν τον εαυτό τους ότι είναι πιο πιθανό να καταπιέσουν τα αρνητικά τους συναισθήματα (3.19) παρά να δείξουν ψεύτικα θετικά συναισθήματα (2.79). Πρόκειται για υψηλούς μέσους όρους οι οποίοι υποστηρίζουν τους ισχυρισμούς της μελέτης ότι το να προσποιείται κανείς για τα συναισθήματά του όταν απευθύνεται στους εργοδότες του είναι κάτι που ισχύει. Μπορείτε να απαντήσετε και εσείς σε αυτές τις ερωτήσεις για δική σας χρήση.
Μια ενδιαφέρουσα παρατήρηση της έρευνας είναι ότι οι γυναίκες που μπορεί να χρησιμοποιούν την «τακτική» αυτή, δεν έχουν τα ίδια πρακτικά οφέλη σε σύγκριση με τους άνδρες συναδέλφους τους. Δηλαδή, η μάσκα κάποιες φορές ωφελεί την εικόνα του εργαζόμενου προς τον εργοδότη αλλά αυτό συμβαίνει πιο συχνά στους άνδρες. Αυτό είναι αρκετά προβληματικό εύρημα, γιατί δείχνει ότι οι γυναίκες προσπαθούν να καταπιέζουν τα αρνητικά τους συνασθήματα και παράλληλα δεν ωφελούνται από τους εργοδότες τους.
Τα πέντε σημάδια ότι κάποιος προσποιείται
Γνωρίζοντας ότι είναι μια συχνή τακτική να κρύβει ή λέει ψέματα κανείς για τα συναισθήματά του, μπορεί να ισχυριστεί ότι, ειδικά κάτω από ορισμένες συνθήκες δεν μπορείς να είσαι σίγουρος για την πραγματική προσωπική συναισθηματική κατάσταση του ατόμου.
Πώς θα αναγνωρίσει κανείς ότι κάποιος προσποιείται
Το πρώτο σημάδι απαιτεί να δείτε την πραγματικότητα της κατάστασης που βιώνετε με αυτό το πρόσωπο. Αν παραδεχτείτε ότι νιώθετε εκνευρισμένοι ή πιέζετε τον εαυτό σας και παρόλα αυτά το άλλο άτομα ακόμα χαμογελά, τότε απλά μάλλον προσπαθεί να σας ικανοποιήσει. Αν η ανταπόκριση του ατόμου στην δική σας συμπεριφορά δεν «κουμπώνει» και φαίνεται ότι δεν «κολλάει» τότε μάλλον είναι ψεύτικη.
Κάτι δεν πάει καλά
Δεν παίρνουν όλοι οι καθημερινοί….ηθοποιοί όσκαρ για την ικανότητά τους να προσποιούνται, οπότε μπορεί να νιώσετε ότι κάτι δεν πάει καλά, ότι κάτι δεν είναι σωστό. Μπορεί να έχει να κάνει με το γεγονός ότι το άτομο παρά είναι διαχυτικό ή προσπαθεί να κάνει την ομιλία του να μοιάζει πιο «ζωηρή», ή μπορεί να γελά με κάτι που είπατε το οποίο δεν ήταν καν…αστείο.
Σημάδια στρες στο πρόσωπο ή στη φωνή
Όχι μόνο είναι ένδειξη ότι κάτι δεν πάει καλά, αλλά αν δώσετε τη σημασία που πρέπει θα καταλάβετε ότι το πρόσωπο δεν νιώθει καλά στην πραγματικότητα.
Υπάρχει όφελος από την απόκρυψη του αληθινού συναισθήματος
Ένας από τους ανθρώπους που τα άτομα υιοθετούν την συμπεριφορά αυτή είναι ότι επωφελούνται από την κατάσταση, είτε αυτό πρόκειται για προαγωγή είτε κάποια κοινωνική επιταγή. Όποτε νιώθετε ότι είστε σε θέση να πιέσετε κάποιον να δείξει κάτι άλλο από αυτό που νιώθει, μπορεί να σας βοηθήσει να του πείτε ότι καλό θα είναι να αφήσει το άγχος τους για λίγο στην άκρη.
Παρατηρείτε ότι σταματά την επικοινωνία
Είναι πολύ πιθανό οι εργαζόμενοι να αποτραβηχτούν και να κόψουν την επικοινωνία. Επίσης, είναι πολύ συχνή αυτή η στάση στις γυναίκες όταν νιώθουν αποκαρδιωμένες και νιώθουν ότι πρέπει να συνεχίσουν να προσποιούνται επειδή αισθάνονται υποχρεωμένες από στερεότυπα και συμπεριφορές που αποδίδονται στο γυναικείο φύλο. Για αυτό, καλό θα είναι να σκεφτείτε μήπως έχετε άδικες απαιτήσεις από το άλλο πρόσωπο.
Η ειλικρίνεια για τα συναισθήματα κάποιου στις σχέσεις δεν είναι κάτι που πρέπει να λαμβάνονται ως δεδομένα. Πρέπει να είναι κανείς σε θέση να βγάζει τη μάσκα και βλέπεις συνολικά τι κάνει καλό σε σένα και στους άλλους γύρω σου.
