Η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ μπορεί να αποβεί μέχρι και μοιραία. Ωστόσο το συκώτι μας έχει την ικανότητα να αναγεννηθεί όταν καλυτερέψουν οι συνθήκες για εκείνο.
Σύμφωνα με την ελληνική μυθολογία, ο Δίας τιμώρησε τον Προμηθέα επειδή έδωσε φωτιά στους ανθρώπους. Toν έδεσε με αλυσίδες και ένας γυπαετός -το έμβλημα του Δία- έτρωγε το συκώτι του μια φορά την ημέρα -στην αρχαία Ελλάδα, το συκώτι θεωρείτο συχνά η έδρα των ανθρώπινων συναισθημάτων. Κάθε βράδυ το συκώτι ξαναμεγάλωνε και κάθε μέρα ο αετός επέστρεφε για να τη τροφή του. Η σύνδεση του Προμηθέα με το συκώτι είναι τόσο ισχυρή που σήμερα ένας σύλλογος στην Ελλάδα, ο Σύλλογος Ασθενών Ήπατος έχει πάρει το όνομα της μυθικής μορφής της αρχαιότητας.
Το συκώτι είναι το μεγαλύτερο εσωτερικό όργανο στο ανθρώπινο σώμα. Είναι απαραίτητο για εκατοντάδες διαδικασίες του οργανισμού, συμπεριλαμβανομένης της διάσπαση των τροφών που τις μετατρέπει σε ενέργεια αλλά και της διάσπασης τοξινών, όπως το αλκοόλ. Μία από τις πρώτες επιπτώσεις που έχει το αλκοόλ στο συκώτι είναι η συσσώρευση λίπους στα ηπατικά κύτταρα, γνωστή ως λιπώδης ηπατική νόσος. Καθώς το συκώτι μεταβολίζει το αλκοόλ, τα χημικά υποπροϊόντα που παράγονται παρεμποδίζουν την ικανότητα του ήπατος να διασπά τα λίπη. Αυτό προκαλεί τη συσσώρευση υπερβολικού λίπους στα κύτταρα του ήπατος.
Όσο περισσότερο πίνει κάποιος, τόσο περισσότερο λίπος συνεχίζει να συσσωρεύεται μέσα στα ηπατικά κύτταρα, μια διαδικασία που ονομάζεται στεάτωση. Αυτή η συσσώρευση λίπους δυσκολεύει το συκώτι να εκτελέσει τις κανονικές λειτουργίες μεταβολισμού, αποτοξίνωσης και πρωτεϊνοσύνθεσης με αποτέλεσμα να διευρύνεται και να διογκώνεται. Οι εξετάσεις αίματος δείχνουν αυξημένα ηπατικά ένζυμα καθώς πλέον το λιπώδες ήπαρ δυσκολεύεται να λειτουργήσει σωστά.
Η συνεχιζόμενη κατάχρηση αλκοόλ θα οδηγήσει σε συνεχιζόμενη φλεγμονή που προκαλεί μόνιμη βλάβη. Τα ηπατικά κύτταρα φράσσονται με λίπος μέχρι που αντικαθίστανται σταδιακά με ουλώδη ιστό σε μια διαδικασία γνωστή ως ίνωση. Επιπλέον, μελέτες έχουν αποδείξει ότι ακόμα κι αν κάποιος καταναλώνει μεγάλη ποσότητα αλκοόλ έστω και μία φορά το μήνα, αυξάνει τον κίνδυνο καρδιαγγειακής νόσου και εγκεφαλικού.
Πώς μπορεί να καταλάβει κανείς ότι κινδυνεύει να βλάψει το συκώτι του;
«Μέχρι να έχετε προχωρημένη ηπατική νόσο, δεν θα υπάρχει κανένα σημάδι», εξηγεί ο Dr. Michael Huw Chapman, MBBS PhD MRCP, γαστρεντερολόγος και ηπατολόγος, σε σχετικό άρθρο. «Η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ μπορεί να προκαλέσει σημαντικούς τραυματισμούς στο ήπαρ και η διαδικασία αναγέννησης του οδηγεί αναπόφευκτα σε ουλές».
Οι ουλές είναι που οδηγούν στην πάθηση της κίρρωσης – όπου ο ουλώδης ιστός εμποδίζει το συκώτι μας να λειτουργεί σωστά. Δεν προκαλείται μόνο από υπερβολική χρήση αλκοόλ, αλλά και από λοιμώξεις όπως η ηπατίτιδα ή ακόμα και μια δίαιτα με υψηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά και ζάχαρη. Η κληρονομικότητα μπορεί επίσης να επηρεάσει την τάση μας για ηπατική βλάβη.
Τα οφέλη της διακοπής από το αλκοόλ μπορεί να διαφέρουν από άτομο σε άτομο, ανάλογα με το πόσο μεγάλη είναι αυτή η αλλαγή από τη βασική συμπεριφορά του, λένε οι ειδικοί. Κάποιοι που πίνουν ελάχιστα, σύντομα μπορεί να αισθανθούν μία συνολική υγεία ενώ εκείνοι που καταναλώνουν καθημερινά αλκοόλ μπορεί να παρατηρήσουν πιο έντονες φυσιολογικές επιδράσεις, όπως περισσότερη διανοητική διαύγεια, καλύτερο ύπνο, απώλεια βάρους και αίσθησης «αποτοξίνωσης».
Μπορεί το συκώτι να αναγεννηθεί;
Το ήπαρ μπορεί να αρχίσει να ανακάμπτει μέσα σε εβδομάδες ή μήνες μετά τη διακοπή του αλκοόλ. Αρχικά, θα επικεντρωθεί στην αποκατάσταση μικροβλαβών και στη μείωση της φλεγμονής. Με την πάροδο του χρόνου, μπορεί να αναγεννηθεί και να ανακτήσει τη λειτουργία του, αλλά αυτή η διαδικασία μπορεί να διαρκέσει αρκετούς μήνες έως και χρόνια. Τι συμβαίνει όμως στο συκώτι μας όταν σταματήσουμε να πίνουμε;
Αποκατάσταση ηπατικής βλάβης
Η κίρρωση του ήπατος (σοβαρές ουλές του ήπατος) μπορεί να εμφανιστεί με την πάροδο του χρόνου σε όσους πίνουν υπερβολικά. Περισσότερα από δύο ποτά την ημέρα για τους άνδρες και ένα την ημέρα για τις γυναίκες δημιουργούν σημαντικές αλλαγές στο συκώτι.
Με τη διακοπή του αλκοόλ το συκώτι μας αρχίζει να αναγεννάται. Το συκώτι μπορεί να ξεκουραστεί και να αναγεννηθεί χωρίς τη συνεχή τοξική επίδραση του μεταβολισμού του αλκοόλ. Αυτή η ανάπαυλα επιτρέπει στα εναπομείναντα υγιή ηπατοκύτταρα να αρχίσουν να ανανεώνονται με επιταχυνόμενο ρυθμό. Τα ηπατικά κύτταρα δεν χρειάζεται πλέον να υπομένουν τις βλαβερές συνέπειες της ακεταλδεΰδης και την επιβλαβή επίδραση των ελεύθερων ριζών.
Η φλεγμονή στο ήπαρ μειώνεται. Τα κατεστραμμένα ηπατικά κύτταρα μπορούν να αρχίσουν να ανακάμπτουν και τα ηπατικά ένζυμα επανέρχονται στο φυσιολογικό. Ως αποτέλεσμα, τα επίπεδα ενζύμων όπως AST, ALT και GGT ομαλοποιούνται καθώς λιγότερα ηπατικά κύτταρα πεθαίνουν ή διαρρέουν. Αυτό δείχνει ότι το συκώτι μας λειτουργεί καλύτερα και με λιγότερο συνεχή τραυματισμό. Ετσι, οι εναποθέσεις λίπους στο συκώτι αρχίζουν να μειώνονται μέχρι να επιτευχθούν ξανά τα φυσιολογικά επίπεδα, αντιστρέφοντας την λιπώδη ηπατική νόσο.
Μειώνεται ο κίνδυνος καρδιακών παθήσεων
Το αλκοόλ μεταβολίζεται από το ήπαρ και ένα ένζυμο που ονομάζεται αφυδρογονάσες. Η διαδικασία του μεταβολισμού του αλκοόλ παράγει ελεύθερες ρίζες που είναι γνωστό ότι οξειδώνουν την κακή χοληστερόλη (LDL) και όταν η LDL οξειδώνεται, εναποτίθεται στις καρωτιδικές αρτηρίες. Από την άλλη, η κατανάλωση αλκοόλ με μέτρο δεν επηρεάζει την LDL αλλά αντίθετα αυξάνει την καλή χοληστερόλη (HDL).
Μειώνει τον κίνδυνο καρκίνου
Το Εθνικό Πρόγραμμα Τοξικολογίας του Υπουργείου Υγείας των ΗΠΑ κατατάσσει το αλκοόλ ως γνωστό καρκινογόνο για τον ανθρώπινο οργανισμό. Σχετική έκθεση αναφέρει ότι ο κίνδυνος ενός ατόμου να αναπτύξει καρκίνο που σχετίζεται με το αλκοόλ αυξάνεται όσο περισσότερο αυτό καταναλώνεται τακτικά με την πάροδο του χρόνου.
Φαίνεται πως η κατανάλωση αλκοόλ έχει συνδεθεί με τους ακόλουθους τύπους καρκίνου: οισοφαγικός, συκώτι, στήθος και παχέος εντέρου. Στοιχεία από το 2013 που δημοσιεύθηκαν στο American Journal of Public Health Trusted Source υπολόγισαν ότι περίπου το 3,5% των θανάτων από καρκίνο στις Ηνωμένες Πολιτείες ήταν σχετιζόμενοι με την κατανάλωση αλκοόλ.
Πιο εύκολη η απώλεια βάρους
Η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ μπορεί να προκαλέσει αύξηση βάρους, πράγμα που σημαίνει ότι η διακοπή του αλκοόλ θα μπορούσε να οδηγήσει σε απώλεια βάρους σε μερικές περιπτώσεις. Είναι γνωστό ότι το αλκοόλ είναι πλούσιο σε θερμίδες ενώ το κρασί, η μπύρα και κοκτέιλς προσθέτουν σάκχαρα στη συνολική διατροφή. Σύμφωνα με τους ειδικούς κάποιος που κατανάλωνε συχνά αλκοόλ μπορεί με τη διακοπή να παρατηρήσει απώλεια βάρους, βελτίωση στη σύσταση του σώματος με λιγότερο λίπος στο στομάχι και βελτίωση στις μετρήσεις των τριγλυκεριδίων.
Ενισχυμένες εγκεφαλικές λειτουργίες
Υπάρχει λόγος για τον οποίο η νόμιμη ηλικία κατανάλωσης αλκοόλ είναι τα 18 έτη. Το ποτό στους εφήβους και τους νέους είναι τεράστιο πρόβλημα. Μπορεί να προκαλέσει απώλεια μνήμης και παρεμβολές στην ανάπτυξη του εγκεφάλου
Βελτιωμένος ύπνος
Ενώ πολλοί πιστεύουν ότι η κατανάλωση αλκοόλ πριν κοιμηθούν θα τους βοηθήσει να χαλαρώσουν , συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο. Η κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων αλκοόλ πριν από τον ύπνο οδηγεί σε καθυστέρηση της έναρξης του ύπνου και σε διαταραγμένο, κακής ποιότητας ύπνο.
