Είναι μια δραστική ουσία που χρησιμοποιούμε ευρέως ως παυσίπονο και αντιπυρετικό, ενώ περιέχεται σε περισσότερα από 600 σκευάσματα. Η ευκολία στη λήψη της, όμως, δε σημαίνει ότι δεν χρειάζεται προσοχή. Οι ειδικοί επισημαίνουν ότι το κλειδί για την ασφαλή χρήση της κρύβεται στη δοσολογία
Οι πιθανότητες να μην έχετε λάβει ποτέ παρακεταμόλη για να διαχειριστείτε μια ελαφριά πάθηση είναι σχεδόν μηδαμινές. Πρόκειται για ένα από τα πιο κοινά παυσίπονα και αντιπυρετικά. Το γεγονός ότι είναι οικονομικά και δεν απαιτούν συνταγογράφηση κάνει τη χρήση τους ακόμα πιο ευρεία. Κι όμως, ενώ οι περισσότεροι άνθρωποι κάνουν χρήση της παρακεταμόλης αρκετά συχνά, ελάχιστοι γνωρίζουν τους κινδύνους που εγκυμονεί αυτή η ουσία εάν ληφθεί σε υπερβολική δόση.
Σε άρθρο τους στο The Conversation η Kelly Grindrod Αναπληρώτρια Καθηγήτρια της Φαρμακευτικής Σχολής του Πανεπιστημίου Waterloo, ο Eric Yoshida Καθηγητής Ιατρικής στο Πανεπιστήμιο της Βρετανικής Κολομβίας και η Trana Hussaini κλινικός αναπληρωτής καθηγητής στη Σχολή Φαρμακευτικών Επιστημών του Πανεπιστημίου της Βρετανικής Κολομβίας παραθέτουν τα στοιχεία που τεκμηριώνουν ότι η κατάχρηση παρακεταμόλης μπορεί να προκαλέσει μεταξύ άλλων, σοβαρή ηπατική βλάβη, ικανή ακόμα και να απειλήσει την ανθρώπινη ζωή.
Η παρακεταμόλη εμπεριέχεται σε περισσότερα από 600 φαρμακευτικά προϊόντα, που χρησιμοποιούνται ευρέως από τους ασθενείς, οι οποίοι ωστόσο παραλείπουν συχνά να λάβουν σαφείς οδηγίες για τη δοσολογία που πρέπει να πάρουν. Έτσι, πολλοί καταλήγουν να παίρνουν υπερβολική δόση, με αποτέλεσμα να χρειάζονται νοσηλεία, θέτοντας την υγεία τους σε σοβαρό κίνδυνο.
Ένα συχνό λάθος που κάνουν όσοι παίρνουν παρακεταμόλη είναι ότι συνδυάζουν διαφορετικά φάρμακα, που περιέχουν διαφορετικές ποσότητες της δραστικής ουσίας. Η πρακτική αυτή μπορεί εύκολα να οδηγήσει σε υπερβολική δόση.
Το ήπαρ διασπά φυσικά μια φυσιολογική δοσολογία παρακεταμόλης, η οποία στη συνέχεια αποβάλλεται από τον οργανισμό μέσω των ούρων. Όταν, όμως, ένας οργανισμός λάβει υπερβολική δόση, το ήπαρ αδυνατεί να την διαχειριστεί ικανοποιητικά, με αποτέλεσμα η ποσότητα που περισσεύει να συνθέτει μια ουσία τοξική για τον οργανισμό. Όσο περισσότερη παρακεταμόλη περισσεύει, τόσο πιο τοξική είναι η ουσία που συντίθεται.
Κυρίαρχη αιτία οξείας ηπατικής ανεπάρκειας
Τις πρώτες 24 ώρες μετά τη λήψη της υπερβολικής δόσης, ο ασθενής ενδέχεται να αντιμετωπίσει ήπια συμπτώματα, όπως ναυτία και έμετο. Μετά από μία ή δύο ημέρες, η ηπατική βλάβη ξεκινά να φαίνεται, προκαλώντας συμπτώματα όπως κοιλιακό άλγος και ωχρότητα σε μάτια, δέρμα και ούρα. Μετά από τρεις ημέρες, τα συμπτώματα γίνονται χειρότερα, περιλαμβάνοντας, μεταξύ άλλων, αιμορραγία, μώλωπες, νοητική σύγχυση και χαμηλά επίπεδα σακχάρου στο αίμα.
Κι ενώ το ήπαρ διαθέτει τους μηχανισμούς να θεραπευτεί μόνο του, ένα 6% των ασθενών που νοσηλεύονται εξαιτίας της υπερβολικής λήψης παρακεταμόλης αναπτύσσουν ηπατική ανεπάρκεια. Ο κίνδυνος είναι ακόμη υψηλότερος για όσους καταναλώνουν τρία ή περισσότερα αλκοολούχα ποτά καθημερινά, δεν τρέφονται καλά ή ακολουθούν διαλειμματική διατροφή. Οι άνθρωποι αυτοί θα πρέπει να λαμβάνουν ακόμη μικρότερες δόσεις παρακεταμόλης.
Η άμεση αντιμετώπιση του προβλήματος είναι ζωτικής σημασίας. Ένα αντίδοτο είναι ήδη διαθέσιμο στη φαρμακευτική αγορά, αλλά είναι πιο αποτελεσματικό εάν ληφθεί τις πρώτες 24 ώρες μετά την υπερβολική δόση παρακεταμόλης. Εάν το πρόβλημα εξακολουθήσει, είναι πιθανό να χρειαστεί μεταμόσχευση. Και πάλι, όμως, τα ποσοστά θνησιμότητας είναι σημαντικά, είτε γιατί ένας ασθενής περίμενε για μεγάλο χρονικό διάστημα να βρεθεί μόσχευμα, είτε εξαιτίας επιπλοκών μετά τη μεταμόσχευση.
Πώς θα κάνετε ασφαλή χρήση παρακεταμόλης
Οι τρεις επιστήμονες εξηγούν ότι δεδομένου ότι η παρακεταμόλη αποτελεί μια από τις πιο κοινές φαρμακευτικές ουσίες αντιμετώπισης του πόνου και του πυρετού, οι άνθρωποι θα πρέπει να ενημερώνονται επαρκώς για την ασφαλή χρήση τους.
Ξεκινήστε διαβάζοντας προσεκτικά τις οδηγίες χρήσης που συμπεριλαμβάνονται στη συσκευασία. Μην συνδυάζετε ποτέ διαφορετικά προϊόντα παρακεταμόλης στην ίδια δοσοληψία. Προσέξτε ιδιαίτερα τη λήψη παρακεταμόλης εάν λαμβάνετε φάρμακα για την αρθρίτιδα, το κοινό κρυολόγημα ή τη γρίπη, τους πόνους περιόδου ή για ενοχλήσεις στη μέση.
Ελέγχετε πάντα τις συσκευασίες παρακεταμόλης για τη μέγιστη προτεινόμενη δόση και την επιτρεπόμενη συνολική δοσολογία εντός 24 ωρών. Εάν καταναλώνετε τρία ή περισσότερα αλκοολούχα ποτά την ημέρα ή αντιμετωπίζετε κάποια διατροφική διαταραχή, σωματική αδυναμία, ναυτία και έμετο, τότε προτιμήστε να καταναλώσετε δοσολογία ακόμη μικρότερη από την προτεινόμενη.
Σε περίπτωση υπερβολικής δόσης, απευθυνθείτε άμεσα σε κάποια δομή υγείας, για να λάβετε τις πρώτες βοήθειες.
